Przełom dla frankowiczów. Sąd oddalił pozew banku wobec obywateli

Wyrok Sądu Okręgowego w Toruniu (SO Toruń I C 390/23 Sędzia SSR del. Marcin Kolasiński) jest jednym z pierwszych po świeżo wydanych wyrokach TSUE z 8 i 14 grudnia, które to rozstrzygnęły wiele kluczowych kwestii w sporach frankowiczów z bankiem.

W wyroku padły następujące argumenty w uzasadnieniu:

1. Waloryzacji nie może domagać się przedsiębiorca - pomimo tego, że umowa jest nieważna, to przecież wypłata kapitału nastąpiła w związku z jej wykonywaniem, więc ma związek z prowadzonym przedsiębiorstwem.
2. Z wyroków TSUE wynika, że żadne "wynagrodzenie za korzystanie z kapitału" czy jakakolwiek rekompensata poza zwrotem kapitału się nie należy, dodatkowo wnioskować można, że zakaz ten dotyczy również roszczenia o waloryzację kapitału.
3. Roszczenie niegodne z zasadami współżycia społecznego, zarówno kredytobiorca jak i bank w ramach rozliczenia otrzymały kwotę niezwaloryzowaną, wobec czego bank nie ma prawa żądania jej waloryzacji.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W wyroku z 7 grudnia Trybunał uznał m.in., że pomniejszenie roszczenia klienta posiadającego kredyt frankowy o odsetki należne bankowi jest niezgodne z prawem UE. Dodatkowo w sentencji tego wyroku znalazło się stwierdzenie, że w celu skorzystania z ochrony przewidzianej w dyrektywie 93/13/EWG (dot. nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich), konsument nie musi składać sformalizowanego oświadczenia przed sądem powszechnym. TSUE podkreślił, że konsument ma prawo do takiej ochrony od razu.

W wyroku z dnia 14 grudnia Trybunał rozstrzygnął zaś kwestię podnoszonego przez banki w trakcie procesu frankowego, zarzutu zatrzymania. Trybunał uznał wprost, że banki nie mogą powoływać się na zarzut zatrzymania po unieważnieniu umowy kredytu. To znacznie ułatwi rozliczenie stron, które może się odbywać poprzez zwykłe potrącenie wzajemnych roszczeń. W drugim punkcie tego wyroku, które dotyczyło kwestii przedawnienia roszczeń, trybunał uznał, że roszczenie klienta nie może przedawnić się wcześniej, niż roszczenie przedsiębiorcy (banku).

Na kanwie wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu przypomnieć należy wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 czerwca 2023 r., w którym to trybunał uznał, że po unieważnieniu umowy kredytu, bankowi nie przysługuje żadne dodatkowe wynagrodzenie oprócz zwrotu nominalnej kwoty kredytu.

W związku z tym, że w tym wyroku trybunał nie odniósł się dosłownie do kwestii ewentualnej waloryzacji, to banki na masową skalę zaczęły straszyć klientów pozwami o takie właśnie roszczenie. Wyrok wydany przez sędziego Marcina Kolasińskiego potwierdza jednoznacznie, że bankowi nie należy się ani roszczenie o korzystanie z kapitału, ani też roszczenie o waloryzację. Wyrok z Torunia jest zatem zgodny ze stwierdzeniem przez TSUE w wyroku z 15 czerwca, że bankowi nie należy się nic więcej ponad wypłacony klientowi kapitał.

Marcin Murzyński, ekonomista, ekspert ds. kredytów w Pledziewicz Kancelaria