Czym jest częściowa niezdolność do pracy?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, co właściwie należy rozumieć przez pojęcie częściowej niezdolności do pracy. To stan, w którym dana osoba traci w znacznym stopniu zdolność do wykonywania obowiązków zgodnego z poziomem posiadanych kwalifikacji. Przyczyną powstania częściowej niezdolności do pracy jest nieszczęśliwe zdarzenie, np. wypadek przy pracy czy komunikacyjny. Niezdolność częściowa może być przejściowa lub dawać szansę na pracę w innym zawodzie czy charakterze.
W jaki sposób ustalana jest częściowa niezdolność do pracy?
Dla uzyskania decyzji o ustaleniu częściowej niezdolności do pracy konieczne jest orzeczenie lekarza orzecznika z ZUS oraz formalne poświadczenie stażu pracy osoby poszkodowanej. Orzekaniem częściowej niezdolności do pracy pracowników zajmują się lekarze orzecznicy oraz komisje lekarskie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Do czego uprawnia częściowa niezdolność do pracy?
Częściowa niezdolność do pracy likwiduje dotychczasowe źródło zarobku, często na długi czas. Dlatego osoba poszkodowana musi znaleźć sposób na utrzymanie się z innych źródeł. Może mieć prawo do otrzymywania określonych świadczeń okresowych, w tym do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
Częściowa niezdolność do pracy a renta
Jak mają się do siebie częściowa niezdolność do pracy a renta? To drugie świadczenie przyznawane jest osobom, które stały się częściowo niezdolne do pracy. Jest ono wypłacane przez ZUS i ma na celu zapewnienie źródła utrzymania się osobie poszkodowanej. Wniosek o uzyskanie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy może złożyć poszkodowany, którego sprawność organizmu została naruszona we wskazanych przez ustawodawcę okresach składkowych i nieskładkowych. Musi on być osobą ubezpieczoną w ZUS, która stała się niezdolna do pracy i ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Dlatego występuje ścisły związek pomiędzy częściową niezdolnością a zatrudnieniem. Jeśli do nieszczęśliwego zdarzenia wywołującego częściową niezdolność do pracy doszło po ustaniu okresów składkowych i nieskładkowych, wówczas uznawany czas wynosi 18 miesięcy (1,5 roku).
Warto przy tym podkreślić, że renta z tytułu niezdolności do pracy będzie przysługiwała, jeśli dana osoba osiągnęła okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:
- 1 rok, jeśli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20. roku życia,
- 2 lata, jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
- 3 lata, jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
- 4 lata, jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
- 5 lat, jeśli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Na jaką pomoc mogą liczyć osoby z częściową niezdolnością do pracy?
Główną pomocą finansową dla osób z częściową niezdolnością do pracy jest renta wypłacana przez ZUS z tego tytułu, ale uzyskać ją można tylko po spełnieniu wyżej wymienionych warunków.
Niemniej jednak poszkodowani, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu, w wyniku którego stali się częściowo niezdolni do pracy, a nie mają wymaganego okresu składkowego, także mają szansę na stałe świadczenie.
Może być to renta socjalna wypłacana z tytułu niezdolności do pracy przez ZUS. Do tego można ubiegać się w takim przypadku o rentę szkoleniową. Uprawnione będą do niej osoby, które spełniają warunki konieczne do uzyskania świadczenia z tytułu niezdolności do pracy, ale otrzymały też orzeczenie o konieczności przekwalifikowania zawodowego. Świadczenie w postaci renty szkoleniowej przyznawane jest na 6 miesięcy z możliwością przedłużenia na okres do trzech lat.
Poszkodowany, który w wyniku wypadku doznał uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia, może wnosić o wypłatę z ubezpieczenia sprawcy odszkodowania. Ponadto ma prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego czy zasiłku wyrównawczego.
Można także dorobić do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Ile może to być, by nie stracić świadczenia? Od 1 września 2022 roku do renty tego rodzaju można dorobić do 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli do 4309,40 zł. Od tego progu renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy będzie zmniejszana. Jeśli dochód miesięczny wyniesie więcej niż 8003,20 zł, świadczenie zostanie całkowicie zawieszone.