Wypadek w pracy – definicja
Każdy wykonywany zawód wiąże się z pewnymi niebezpieczeństwami. Pracodawca ma obowiązek powiadomić nowego pracownika o ocenie ryzyka zawodowego, z którym wiąże się praca na danym stanowisku, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Choć zadaniem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom bezpiecznych warunków pracy zgodnych z BHP i minimalizować ryzyko wypadków, te wciąż mogą mieć miejsce. Definicja wypadku w pracy mówi nam, że jest to zdarzenie nieplanowane i nagłe, które nastąpiło w trakcie wykonywania danej pracy i zostało wywołane przyczyną zewnętrzną.
Co można uznać za wypadek przy pracy?
Wypadkiem przy pracy są wszystkie zdarzenia, które wystąpiły podczas wykonywania rutynowych czynności pracowniczych lub z rozkazu przełożonego. Wypadek w pracy może mieć miejsce również, gdy zdarzenie miało miejsce w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy czy podczas podróży służbowej. Z wypadkiem przy pracy mamy do czynienia wtedy, gdy spełnione są następujące warunki:
- zdarzenie jest nagłe,
- wywołane przyczyną zewnętrzną,
- powoduje uraz bądź śmierć,
- nastąpiło w związku z wykonywaną pracą.
Najczęściej wypadki przy pracy mają związek z urazami powstałymi na skutek obsługi ciężkich maszyn, pracy na wysokości itp.
Wypadek w pracy – odpowiedzialny jest pracownik czy pracodawca?
Pracodawca, w związku z wystąpieniem wypadku w jego miejscu pracy, ma obowiązek wykonać niezbędne czynności. Są to kolejno: udzielenie poszkodowanemu pierwszej pomocy, zabezpieczenie miejsca wypadku, zawiadomienie o wypadku właściwego okręgowego inspektora pracy i innych organów i powołanie zespołu powypadkowego.
Zadaniem zespołu będzie ustalenie okoliczności oraz przyczyny wypadku. Sporządza on i zatwierdza protokół powypadkowy wraz z wnioskami dotyczącymi ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, przy którym miał miejsce wypadek. Jeśli zespół nie dopatrzył się winy pracownika, przysługują mu świadczenia w większości opłacane ze składek, które pracodawca odprowadzał do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Pracownik może jednak żądać od pracodawcy wypłaty odszkodowania w przypadku, gdy szkoda nie została w całości pokryta przez świadczenia z ustawy wypadkowej.
Co, jeśli komisja stwierdzi, że wypadek w pracy miał miejsce z winy pracownika? Dzieje się tak, gdy stwierdzono naruszenie przepisów bezpieczeństwa, rażące niedbalstwo lub gdy pracownik był pod wpływem środków odurzających. Wówczas pracownikowi przysługuje świadczenie z ubezpieczenia chorobowego w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru. Traci on jednak prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego.
Wypadek w drodze do pracy i z pracy
W orzecznictwie sądowym istnieje stanowisko, że wypadek podczas pobytu w podróży służbowej przy pokonywaniu drogi między miejscem wykonywania pracy a miejscem zakwaterowania jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy. Co w przypadku wypadku w drodze do pracy? Zgodnie z definicją prawną za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną oraz mające miejsce w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego.
Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy do domu uważa się też przypadki, gdy droga ta została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby. Droga do pracy nie musi być najkrótsza, lecz, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
Jakie są różnice między postępowaniami dotyczącymi wypadku w pracy a wypadku w drodze do lub z pracy? Karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy w porównaniu do protokołu powypadkowego jest dokumentem znacznie uproszczonym. Najważniejszą różnicą jest jednak wina poszkodowanego pracownika. W przypadku wypadku w drodze do pracy lub z pracy wykazanie winy poszkodowanego pracownika jest z reguły o wiele mniej istotne w sprawie przyznawania świadczeń.
Jakie prawa przysługują pracownikowi, jeśli doznał wypadku w pracy?
Pracownik po wypadku w miejscu pracy ma prawo do licznych świadczeń, które wynagrodzą mu okres rekonwalescencji. Są to m.in.:
- zasiłek chorobowy,
- świadczenie rehabilitacyjne,
- dodatek pielęgnacyjny,
- jednorazowe odszkodowanie,
- zasiłek wyrównawczy,
- renta,
- zaopatrzenie w sprzęt ortopedyczny.
Wszystkie dostępne świadczenia przysługujące ubezpieczonemu, który uległ wypadkowi, zostały unormowane w art. 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Warto wiedzieć, że ubezpieczonemu pracownikowi przysługuje zwolnienie lekarskie.
Pracownik otrzymuje wówczas 100 proc. wynagrodzenia w czasie pobierania zasiłku wypadkowego. Jeśli po zakończonym okresie pobierania zasiłku pracownik nadal jest niezdolny do pracy, przysługuje mu świadczenie rehabilitacyjne, które może pobierać przez kolejne 12 miesięcy. Gdy zdarzenie okaże się śmiertelne, należne odszkodowanie za wypadek w pracy dostaną członkowie rodziny ofiary.
Wypadki w pracy są nieprzewidywalne, a ich konsekwencje mogą być poważne, jeśli nie tragiczne. Warto więc kontrolować swojego pracodawcę i sprawdzać, czy ten systematycznie opłaca składki na ubezpieczenie wypadkowe.