Fundusz alimentacyjny – kto jest uprawniony do alimentów z funduszu?

Fundusz alimentacyjny jest systemem działającym na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Artykuł 1 ust. 2 niniejszej ustawy wskazuje, że fundusz ten dysponuje środkami państwowymi wygospodarowanymi na wypłatę świadczeń dla dzieci i innych osób na wypadek, gdyby nie można było wyegzekwować alimentów od zobowiązanych do płatności.

Fundusz alimentacyjny ma wspierać osoby, które są uprawnione do alimentów, ale z różnych przyczyn ich nie uzyskują. Dysponuje środkami finansowymi pochodzącymi z budżetu państwa. Świadczenie wypłacane z funduszu alimentacyjnego może przysługiwać w wysokości maksymalnie 500 zł. 

Świadczenia z tego funduszu są zasadniczo przyznawane osobom uprawnionym do uzyskiwania alimentów, które ich nie otrzymują z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Takie wsparcie finansowe jest realizowane przez przyznawanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego dla osób, które spełniają następujące kryteria:

• są obywatelami Polski lub cudzoziemcami (w szczególnych przypadkach),
• spełniają kryterium dochodowe – dochód na jedną osobę w rodzinie świadczeniobiorcy nie może przekraczać 900 zł miesięcznie,
• mają ustalone prawo do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeśli egzekucja okazała się bezskuteczna.

O bezskuteczności egzekucji alimentów można mówić, jeśli w okresie ostatnich 2 miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań. Nie wystarczy fakt, że rodzic tylko raz nie opłaci ich w terminie. 

O bezskuteczności można mówić także wtedy, gdy nie ma realnej możliwości, by wszcząć lub prowadzić egzekucję alimentów przeciwko dłużnikowi, który przebywa za granicą. 

By móc uzyskać świadczenie z funduszu alimentacyjnego, należy ustalić, czy dana osoba ma do niego prawo. Konieczne jest złożenie wniosku – robi to osoba uprawniona lub jej przedstawiciel ustawowy. Taki wniosek składa:

• wyłącznie osoba fizyczna,
• oznaczona w nim z imienia i nazwiska,
• przedstawiciel osoby nieletniej, w wieku do 18 lat, uczącej się,
• osoba pełnoletnia, uprawniona do alimentów, w wieku od 18. do 26. roku życia, jeśli się uczy w szkole lub w szkole wyższej,
• osoba posiadająca orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności – bez terminu wieku.

Wniosek o świadczenie z funduszu alimentacyjnego powinieneś złożyć do wójta, prezydenta miasta, burmistrza lub do ośrodka pomocy społecznej, drogą tradycyjną lub elektroniczną. 

Za ile miesięcy fundusz alimentacyjny zwraca zaległe świadczenia od alimenciarzy i czy wyrównuje dotychczas niezapłacone? Wszystko to reguluje art. 18 ust. 1 wspominanej ustawy. Organ, który rozpoznaje wniosek osoby uprawnionej do alimentów, ustala prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego na okres świadczeniowy, począwszy od miesiąca, w którym wniosek ten wpłynął do organu właściwego wierzyciela. Nie będzie to termin wcześniejszy niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego czasu. 

Okresem świadczeniowym jest zaś czas, na jaki ustala się prawo danej osoby do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, czyli od dnia 1 października do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Środki wypłacane są w okresach miesięcznych za kolejne miesiące. Dlatego fundusz alimentacyjny nie przewiduje tego, by wypłacić zaległe alimenty, przysługujące uprawnionemu przed datą złożenia wniosku o ich przyznanie. 

Nawet bezskuteczna egzekucja alimentów nie musi oznaczać automatycznie przyznania Ci świadczenia z funduszu. Konieczne jest jeszcze spełnienie kryterium dochodowego. Przypomnijmy, że zarobek przypadający na osobę w rodzinie nie może przekraczać 900 zł miesięcznie. Co wlicza się do dochodu w takim przypadku? Będą to zarobki członków rodziny, tj.:

• rodziców osoby uprawnionej,
• małżonka rodzica osoby uprawnionej,
• osoby, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne:
• dziecko pozostające na ich utrzymaniu do ukończenia 25. roku życia,
• dziecko, które ukończyło 25. rok życia i otrzymuje świadczenie z funduszu alimentacyjnego lub legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeśli w związku z nią przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. 

Natomiast z funduszu alimentacyjnego nie skorzystają osoby, które umieszczone są w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, żyją w rodzinie zastępczej i te, które zawarły związek małżeński.