Trwa ładowanie...
Notowania
Przejdź na
Andrzej Halesiak
|
aktualizacja

Grzechy główne Unii Europejskiej. "Inne regiony świata nie grają już według zasad"

405
Podziel się:

Jeśli spojrzeć na unijne udziały w globalnym torcie PKB to wniosek może być tylko jeden: pozycja i znaczenie UE w świecie maleje - pisze w analizie dla money.pl ekonomista Andrzej Halesiak.

Grzechy główne Unii Europejskiej. "Inne regiony świata nie grają już według zasad"
Liderzy kluczowych gospodarek UE: premier Polski Donald Tusk, prezydent Francji Emmanuel Macron oraz kanclerz Niemiec Olaf Scholz (East News, snapshot-photography/F Boillot/S)

Minione dni przyniosły wysyp włoskich pomysłów na to, jak rozwiązać unijne problemy związane z niezdolnością implementacji rozwiązań wspólnego rynku oraz konkurencyjnością. Temu pierwszemu zagadnieniu poświęcony jest raport firmowany przez byłego premiera Włoch, Enrico Letta, zatytułowany "Much more than a market" (ang. Znacznie więcej niż rynek).

Znamy także główne tezy innego raportu, który ma ukazać się wkrótce. Ten firmuje kolejny z byłych premierów z półwyspu apenińskiego - Mario Draghi. Obydwa opracowania kładą nacisk na potrzebę zmiany narracji i podejścia Unii do trapiących ją wyzwań.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Zobacz także: Inwestycja Żabki w małą gastronomię. To już nie tylko sklep

Szczególnie jednak raport Draghiego, poświęcony konkurencyjności UE, zapowiada się jako bardzo mocny głos, kwestionujący niektóre filary dotychczasowej polityki. W tym kontekście tytuł przemówienia zapowiadającego sam raport - "Radical change is needed" (ang. Potrzebna jest radykalna zmiana) - jest znaczący. Jeszcze bardziej sama jego treść - to swego rodzaju lista unijnych "grzechów głównych".

Unia Europejska traci na tle świata

Jeśli spojrzeć na unijne udziały w globalnym torcie PKB, to wniosek może być tylko jeden: pozycja i znaczenie UE w świecie maleje.

O ile jeszcze na początku lat 90. kraje, które stanowią dziś UE, miały ponad 23 proc. udział w globalnym PKB, to obecnie jest on o 9 punktów procentowych niższy. Miejsce Unii - podobnie, ale w nieco mniejszej skali problem ten dotyczy także USA - w coraz większym stopniu zajmują inne kraje, w szczególności Indie i Chiny. By uzmysłowić sobie, jak wielka zmiana zaszła na przestrzeni nieco ponad 30 lat, warto spojrzeć na inne porównanie. O ile na początku lat 90. łączny potencjał USA i UE - mierzony wielkością PKB - był sześciokrotnie większy niż łączny potencjał Chin i Indii, to dziś oba te potencjały są podobnej wielkości.

Zmiany te są pochodną dwóch czynników. Po pierwsze, trendów demograficznych. O ile ludność Chin i Indii przyrosła od 1990 roku o ponad 800 mln, a USA o 85 mln, to w UE jedynie o niespełna 60 mln (przy czym w ostatnich latach liczba ta w zasadzie nie zmienia się). Po drugie, znacznie wyższego tempa wzrostu PKB na mieszkańca.

I to właśnie ten drugi parametr jest dziś przedmiotem największej troski. Od czasów globalnego kryzysu finansowego unijny PKB na mieszkańca wzrastał w średniorocznym tempie jedynie 1,3 proc. Prognozy na kolejne lata wskazują, że może być trudno osiągnąć nawet ten wynik. Trwa poszukiwanie odpowiedzi na temat przyczyn i Mario Draghi wskazuje jako główny powód…. błędy w unijnej polityce.

Zbłądzenie

W tym miejscu dotykamy wspomnianych we wstępie "grzechów głównych". Jednym z nich jest, zdaniem Draghiego, metodologiczne zbłądzenie, wybranie niewłaściwego podejścia do koncepcji konkurencyjności.

Otóż praktykowane od lat podejście koncentruje się na wewnętrznej konkurencji - pomiędzy krajami UE - zamiast na konkurencyjności UE wobec świata. Efektem jest to, że kraje członkowskie konkurują ze sobą nawet w tych obszarach, gdzie najbardziej optymalnym i korzystnym rozwiązaniem byłaby współpraca (obronność, energetyka). Przez lata błędnie interpretowano - zdaniem Draghiego - że dodatnie saldo handlowe z krajami spoza UE można traktować jako dowód, że o zewnętrzną konkurencyjność (wobec krajów spoza UE) nie ma się co martwić.

Tymczasem w jego opinii nadwyżka handlowa jest nie tyle wyrazem konkurencyjności UE, co tłamszonego nieustannie popytu wewnętrznego (efekt restrykcyjnej polityki makroekonomicznej i presji na obniżanie płac w celu…. poprawy konkurencyjności).

Draghi zwraca również uwagę, że długoterminowy wzrost wynika z tworzenia nowych rynków i podnoszenia produktywności, co przynosi korzyści wszystkim, a nie z prób poprawy własnej pozycji kosztem innych, po to by przejmować ich udziały we wzroście (taka strategia prowadzi do "gry o sumie zerowej" - ktoś korzysta, ale równocześnie ktoś traci). Tymczasem podstawowy mechanizm dostosowawczy stosowany, czy wręcz wymuszany, w Unii przy okazji każdego kolejnego kryzysu, polega właśnie na obniżaniu kosztów pracy.

Naiwność

Największym z wymienionych przez Draghiego grzechów wydaje się być jednak naiwność. Unia jakby nie zauważyła zmiany czasów. Wciąż naiwnie wierzy, że funkcjonuje w przyjaznym międzynarodowym środowisku, że wszyscy stosują się do tych samych reguł gry i międzynarodowego porządku opartego na zasadach.

Tymczasem świat szybko się zmienia, zdecydowanie szybciej niż czas reakcji unijnych urzędników. W zasadzie wszystkie inne regiony świata nie grają już według zasad, w które wciąż gra UE. Zamiast tego aktywnie opracowują polityki mające na celu wzmocnienie ich pozycji konkurencyjnej. W najlepszym przypadku te polityki są zaprojektowane tak, aby przekierować inwestycje na rzecz ich własnych gospodarek kosztem unijnych; w najgorszym - mają na celu uczynienie UE trwale zależną od dostaw określonych produktów.

To pierwsze stwierdzenie odnosi się do USA, które wykorzystuje politykę przemysłową, aby przyciągać nowoczesne przemysły, w tym inwestorów z UE. To drugie, do Chin, które dążą do przejęcia i zmonopolizowania kluczowych części łańcucha dostaw w technologiach zielonych i zaawansowanych, o czym świadczy znaczna nadwyżka mocy produkcyjnych w wielu sektorach.

Zapóźnienie

Efektem niewłaściwego ukierunkowania jest to, że Unia doświadcza dziś wielu zapóźnień. Po pierwsze, brakuje strategii, jak nadążyć za coraz bardziej zaciętym wyścigiem o przywództwo w nowych technologiach - deficyt europejskich graczy technologicznych wśród globalnych liderów staje się coraz bardziej odczuwalny.

Po drugie, brakuje strategii ochrony tradycyjnych przemysłów. W szczególności przed coraz bardziej nierównym globalnym polem gry, spowodowanym asymetrią w regulacjach, subwencjach i politykach handlowych.

Po trzecie, brakuje strategii, która zapewniłaby, że w Unii dostępne będą zasoby i środki niezbędne do realizacji ambicji, np. w zakresie samochodów elektrycznych. Dziś poziom uzależnienia UE np. od dostaw ważnych surowców i komponentów z Chin jest tak duży, że trudno mówić o bezpieczeństwie łańcucha dostaw, od kluczowych surowców po baterie i infrastrukturę ładowania.

Rozwiązania

Mario Draghi wymienia długą listę potrzebnych jego zdaniem dostosowań, w tym: zwiększenie skali unijnych firm, usuwanie barier dla komercjalizacji lokalnych innowacji, zwiększenie poziomu koordynacji polityk gospodarczych, rozwój unii rynków kapitałowych, zabezpieczenie dostaw podstawowych surowców i zasobów, czy wreszcie polityki wspierające podaż wykwalifikowanych pracowników.

Można się z jego diagnozą i rekomendacjami zgadzać lub nie. Niekoniecznie np. spodobają się one w Berlinie. Mnie osobiście cieszy przede wszystkim fakt nowego, świeżego spojrzenia na unijne sprawy.

Albert Einstein swego czasu miał mawiać, że "szaleństwem jest powtarzać te same czynności i oczekiwać zmiany rezultatów". Unia w ostatnich kilkunastu latach niestety wpisywała się w ten wzorzec, działała w oparciu o utarte paradygmaty i wyidealizowaną wizję świata, których już od jakiegoś czasu nie ma. Zachowywała się tym samym jak owca, która nie dostrzegła, że jej otoczenie zmienia się, że jest w nim coraz więcej drapieżników. Wydaje się, że najwyższy czas na kolejne "whatever it takes", by dostosować rozwiązania do wymagań rzeczywistości.

Dla money.pl Andrzej Halesiak*

*Ekonomista, członek Towarzystwa Ekonomistów Polskich oraz Rad Programowych Kongresu Obywatelskiego i Instytutu Spraw Publicznych

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
money.pl
KOMENTARZE
(405)
WYRÓŻNIONE
...
7 miesięcy temu
Niesamowite, że dopiero teraz ktoś o tym głośno mówi. Dalej sami się ograniczajmy tymi eko bredniami, a napewno nam to pomoże. Podobnie jak przeniesienie całej produkcji do Chin. I zajeżdżanie ludź kojenymi podatkami, socjalem dla nierobów, robienie głównego problemu z feminizmów, prac domowych w szkołach, ponad poprawnej chorej tolerancji i poprawności politycznej. Jak unia wypaczyła politykę migracyjną? - są jasne zasady, międzynarodowe prawo - a wszystko jest łamane przez chorych i dobrze opłaconych działaczy. Rdzennych mieszkańców dobija się finansowymi zobowiązaniami, a nielegalnym przybyszom funduje się wszystko za free...
Marek
7 miesięcy temu
UE jest tylko jedną z wielu organizacji międzynarodowych podobnie jak ONZ . Zatrudnia tłuste koty sowicie opłacane przez państwa członkowskie i nie odpowiadające za swoje decyzje . Jak trzeba być bezczelnym politykiem żeby namawiać 38 milionowy kraj aby wybrał 53 szkodników na posłów w UE którzy będą otrzymywać czterokrotnie wyższe pensje niż szkodnicy polityczni krajowi.
Olaf
7 miesięcy temu
Poprzez chore pseudekologiczne nakazy i zakazy coraz więcej firm się likwiduje w UE a raczej ucieka do Krajów gdzie nie ma takiej polityki i tam się swobodnie rozwijają
NAJNOWSZE KOMENTARZE (405)
efekt marksis...
5 miesięcy temu
"O ile jeszcze na początku lat 90. kraje, które stanowią dziś UE, miały ponad 23 proc. udział w globalnym PKB, to obecnie jest on o 9 punktów procentowych niższy. Miejsce Unii - podobnie, ale w nieco mniejszej skali problem ten dotyczy także USA - w coraz większym stopniu zajmują inne kraje, w szczególności Indie i Chiny. By uzmysłowić sobie, jak wielka zmiana zaszła na przestrzeni nieco ponad 30 lat, warto spojrzeć na inne porównanie. O ile na początku lat 90. łączny potencjał USA i UE - mierzony wielkością PKB - był sześciokrotnie większy niż łączny potencjał Chin i Indii, to dziś oba te potencjały są podobnej wielkości."moneypl
Wąsacz z krai...
6 miesięcy temu
W świecie - Chiny czy USA - nie pracujesz to wegetujesz. Jak pracujesz to masz niskie podatki i awans społeczny względem reszty. W Europie pieniądze idą na migrantów, wysokie podatki i redystrybucja do podnoszenia standardu życia ludzi, którzy sie nie starają. Kazdy kraj ma swoje prawo i język, więc cieżko o rozwój dużych biznesów i marek. Ue musi się ujednolicić i być znacznie bardziej agresywna. Kolejne rezolucje o prawach mniejszości w Iranie nie pomogą.
olo
7 miesięcy temu
A to się dzieje dlatego ,że w państwach UE i w KE doszli do władzy "sieroty Boże" Szolc . Makra , Morawicki , Duda ,Tusk, Meloni , ginekolog szefowa KE , Barel sadownik i jeszcze kilku innych. Przez takich ludzi UE została "spacyfikowana " przez USA , które jak odkurzacz wyciągają kasę z jej państw.Prognoza rozwojowa podana przez MFW na rok 2024 to 0,5% wzrostu PKB dla UE i 3,2% wzrostu PKB dla Rosji , 6 % wzrostu PKB dla Chin. No ,ale jak się słucha naszych politykierów i z KE to jest inas i w UE "klawo Egon jak cholera".
Kwasny1
7 miesięcy temu
Nasz fuhrrer wierzy w swieta.EU i Deutschland wiec siedzimy na tytaniku a orkiestra gra my się bawimy
Edmund Kac-Kl...
7 miesięcy temu
Siłą Uniii jest polityka pro-ekologiczna i równouprawnienie społeczne.
...
Następna strona