W skład zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN wchodzą reprezentanci różnych dziedzin naukowych. Naukowcy regularnie publikują swoje stanowiska na temat rozwoju pandemii i podejmowanych w jej kontekście działań. Tym razem wypowiedzieli się na temat m.in. bezpieczeństwa szczepionek przeciw COVID-19. Krytykują osoby przeciwne szczepieniom, dostaje się też rządzącym.
Zdecydowany głos polskich naukowców
Specjaliści stwierdzają m.in., że tzw. antyszczepionkowcy otumaniają dużą część społeczeństwa i trzeba się im zdecydowanie przeciwstawiać.
W najnowszym stanowisku piszą, że "wolność człowieka do dokonywania nieracjonalnych, sprzecznych z naukowymi poglądami wyborów kończy się tam, gdzie zaczynają one zagrażać zdrowiu i życiu współobywateli".
Podkreślają, że mimo doniesień naukowych wskazujących, że wariant Omikron powoduje łagodniejszy przebieg choroby, w dalszym ciągu zakażenie tym wariantem dla wielu jest śmiertelnym zagrożeniem - szczególnie w Polsce, gdzie bardzo dużo osób pozostaje niezaszczepionych.
Eksperci o systemie ochrony zdrowia: już jest głęboko niewydolny
Naukowcy ostrzegają, że maksimum liczby pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19 jest prognozowane na drugą połowę lutego i - w optymistycznym wariancie prognoz - będzie porównywalne ze szczytem listopadowym 2020.
"Dramat skrajnej niewydolności systemu opieki zdrowotnej może dotknąć wszystkich, również osoby chore na schorzenia inne niż COVID-19, gdyż generalnie stan zdrowia społeczeństwa w Polsce jest stosunkowo zły, a system ochrony zdrowia jest już głęboko niewydolny" – napisali specjaliści.
"Najwyższa pora skończyć z poglądem, że jeszcze wielu rzeczy o SARS-CoV-2 czy o szczepionkach nie wiemy. COVID-19 to jedna z najlepiej poznanych chorób zakaźnych w historii medycyny, a szczepionka przeciw tej chorobie jest najlepiej zbadaną szczepionką w historii szczepień. Wyraźny jest natomiast deficyt woli zwalczania epidemii COVID-19 u rządzących" - piszą wprost naukowcy.
Apelują o podjęcie zdecydowanych działań.
"Pora odrzucić założenie, że pewna część społeczeństwa to osoby o zrozumiałych wątpliwościach co do restrykcji i szczepień. Nadszedł etap walki z groźnymi dla społeczeństwa działaniami dobrze zorganizowanej - choć mniej licznej, niż się wydaje - grupy antyszczepionkowców, którzy otumaniają dużą jego część. Trzeba im się zdecydowanie przeciwstawiać w polityce, w instytucjach publicznych i w życiu społecznym" - uważają naukowcy z zespołu PAN.
Ich zdaniem trzeba użyć wszelkich środków prawnych, by bronić społeczeństwo przed ekspansją tych środowisk.
Wolność człowieka do dokonywania nieracjonalnych, sprzecznych z naukowymi poglądami wyborów kończy się tam, gdzie zaczynają one zagrażać zdrowiu i życiu współobywateli - piszą specjaliści.
W pięciu punktach rozpisali rekomendowane działania.
Jak walczyć z piątą falą i pandemią? Pięć rekomendacji zespołu ds. COVID-19
Pierwsze z nich to: rygorystyczne egzekwowanie zasady MDDW (maseczki, dystans, dezynfekcja, wietrzenie), ale też zasady "masz infekcję - zostań w domu" oraz w najbliższych tygodniach powrót, gdzie tylko możliwe, do pracy zdalnej, także wśród osób zaszczepionych.
Drugie rekomendowane działanie to wprowadzenie ułatwień dla zaszczepionych oraz ograniczeń dla niezaszczepionych. "Należy przy tym stosować się do wytycznych dotyczących trwałości ochrony, jaką zapewniają szczepionki oraz konieczności przyjęcia dawki przypominającej, odpowiednio ustalając datę ważności certyfikatu. Działania powinny mieć charakter systemowy, a trudne decyzje i odpowiedzialność nie powinny ciążyć na pracodawcach. Decyzje o przyszłych dawkach czy wprowadzeniu szczepienia do kalendarza szczepień obowiązkowych należy podjąć na podstawie racjonalnych przesłanek oraz uwzględniając stan pandemii" - piszą naukowcy.
Trzecie działanie to promowanie powszechnego testowania dla wszystkich zainteresowanych (np. poprzez bezpłatne testy antygenowe bez skierowania, choćby korzystając z brytyjskiego rozwiązania darmowych pakietów testów dla każdego w każdej aptece) oraz regularne testowanie dzieci i personelu w szkołach.
Czwarte to pilna intensyfikacja kampanii informacyjnej dotyczącej epidemii COVID-19. Wprowadzenie do szkół programów edukacyjnych dotyczących epidemii i sposobów jej zwalczania, w szczególności tak podstawowych narzędzi do walki z chorobami zakaźnymi, jak szczepionki.
Eksperci - w piątym punkcie - rekomendują też podjęcie zdecydowanych działań piętnujących poglądy i postawy negujące dobrze udokumentowane fakty naukowe i bezpośrednio zagrażające zdrowiu i życiu Polaków.
Zdaniem naukowców proponowane natychmiastowe działania nie zatrzymają już nowej fali, ale mogą ją rozciągnąć w czasie i tym samym osłabić jej niszczycielskie działanie. "Niewybaczalnym błędem będzie nieskorzystanie z nich" - uważają.
Interdyscyplinarny zespół doradczy ds. COVID-19 powołano w PAN 30 czerwca 2020 r. Przewodniczącym grupy jest prezes PAN prof. Jerzy Duszyński, a jego zastępcą – prof. Krzysztof Pyrć z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W skład zespołu wchodzą:
- dr Aneta Afelt
- prof. Małgorzata Kossowska
- prof. Radosław Owczuk
- dr hab. Anna Ochab-Marcinek
- dr Wojciech Paczos
- dr hab. Magdalena Rosińska
- prof. Andrzej Rychard, członek korespondent PAN
- dr hab. Tomasz Smiatacz
