Po trzech latach spadku zasięgu skrajnego ubóstwa w Polsce, rok 2018 przyniósł pogorszenie statystyk. Stało się to pierwszy raz, odkąd PiS objęło władzę. I to mimo coraz większych wydatków z budżetu na socjal. Najlepszym tego przykładem jest program 500+, dodatkowo rozszerzony w tym roku. Pytanie, czy poprawi statystyki ubóstwa za 2019 rok?
Mimo 500 zł na dziecko to właśnie wśród rodzin z dziećmi widać zwiększenie zasięgu skrajnego ubóstwa. W sumie w skali wszystkich gospodarstw domowych w 2017 roku dotyczyło to 4,3 proc. osób, a w ubiegłym roku już 5,4 proc. Za minimum egzystencji, którego nie osiąga ta grupa, uznaje się 595 zł na osobę samotną i 1606 zł na rodzinę 4-osobową (2 rodziców + 2 dzieci).
Trzeba jednocześnie podkreślić, że progi te każdego roku rosną wraz z bogacącym się ogółem społeczeństwa.
Jeszcze gorzej wyglądają statystyki w przypadku ubóstwa ustawowego, gdzie próg na 4-osobową rodzinę to 2112 zł. Gospodarstw domowych deklarujących dochody na mniejszym poziomie jest prawie 11 proc. To one mogą ubiegać się o przyznanie świadczenia zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej.
GUS wyróżnia też ubóstwo względne (relatywne), które odnosi się do przeciętnego poziomu życia w całym kraju. Tu za granicę przyjmuje się 2187 zł na rodzinę składającą się z dwojga rodziców i dwójki dzieci (50 proc. kwoty, którą przeciętnie miesięcznie wydają gospodarstwa domowe w Polsce). Poniżej progu jest 14,2 proc. rodzin.
Kogo dotyka ubóstwo?
Większy niż przeciętnie wzrost zasięgu ubóstwa skrajnego - o prawie 4 pkt proc. - dotyczył gospodarstw domowych utrzymujących się głównie z socjalu (stopa ubóstwa na poziomie około 14 proc.), gospodarstw domowych rolników (11 proc.) i rencistów (8 proc.).
Z badania GUS wynika, że skrajnym ubóstwem dotknięte były przede wszystkim osoby bez wykształcenia. Stopa ubóstwa wśród gospodarstw, których głowa rodziny posiadała wykształcenie co najwyżej gimnazjalne była ponad dwukrotnie wyższa niż przeciętnie i wyniosła około 12 proc. Poniżej progów są też często rodziny z osobą niepełnosprawną. Problem dotyczy średnio 8 gospodarstw na 100.
W 2018 roki więcej było osób ubogich w gospodarstw domowych z niepełnoletnimi dziećmi. Najbardziej (o około 2 pkt proc.) wzrosła stopa ubóstwa w przypadku rodzin wielodzietnych (powyżej trójki dzieci). Problem dotyczy co dziesiątego gospodarstwa domowego.
Czytaj więcej: Skrajne ubóstwo. Półtora miliona Polaków musi dać radę przeżyć za mniej niż 400 zł miesięcznie
Niekorzystne zmiany w finansach dotyczyły w większym stopniu mieszkańców wsi niż miast. Co ciekawe, w przypadku największych miast (co najmniej 500 tys. osób) odsetek skrajnie ubogich był nawet nieco niższy niż przed rokiem.
GUS regularnie, co roku, oblicza i publikuje wskaźniki dotyczące zasięgu ubóstwa ekonomicznego w Polsce. Opierają się na wynikach badań budżetów gospodarstw domowych. Należy podkreślić, że to badanie ankietowe, wiec ankietowani sami raportują swoje dochody i wydatki (włączając 500+). Mogą więc je zaniżać lub zawyżać. Odpowiedzi mają charakter subiektywny.
Za dużo pracy, za mało chęci
Raport GUS pokazuje pewne zależności statystyczne, ale ciekawie wyglądają też badania CBOS, który od 1997 roku pyta Polaków o powody nieumiejętnego wychodzenia z biedy. Wraz z tym, jak gospodarka się rozwija i społeczeństwo się bogaci, widać zasadniczą zmianę w odpowiedziach.
W latach 1997-2004 zdecydowanie dominującym czynnikiem był brak pracy, na który wskazywało w szczycie nawet 8 na 10 osób. Wraz z rozwojem rynku pracy tracił on jednak na znaczeniu i w ostatnim opracowaniu z 2017 roku mniej niż 30 proc. ankietowanych uznawało bezrobocie za główny problem biedy w Polsce.
Zamiast pracy brakuje chęci do niej. Lenistwo w ostatnich ankietach było najczęściej podawaną przyczyną biedy (ponad połowa ankietowanych). Blisko 40 proc. wskazywało też chorobę i kalectwo.
W opinii publicznej panuje za to przekonanie, że państwo nie przeszkadza w wyrwaniu się z biedy. W ankietach zdecydowanie najrzadziej była wskazywana odpowiedź: "brak wsparcia i opieki ze strony państwa".
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl