Rosja nie odczuje nowych sankcji na ropę? "Nie przejmują się"

Ministrowie z europejskich państw UE przyjęli w piątek w Brukseli 18. pakiet sankcji przeciw Rosji. Porozumienie zakłada, że obostrzenia obejmą kolejne ponad sto okrętów rosyjskiej "floty cieni", ale też spółki związane z gazociągiem Nord Stream. Uderzą w największą rafinerię rosyjskiej firmy naftowej Rosnieft w Indiach, które pozostają - obok Chin - czołowym odbiorcą ropy.

- Celem jest dalsze ograniczenie budżetu wojennego Kremla poprzez objęcie restrykcjami kolejnych 105 statków z tzw. floty cieni, ich operatorów oraz ograniczenie dostępu rosyjskich banków do finansowania - napisała szefowa unijnej dyplomacji Kaja Kallas na platformie X. Potwierdziła, że sankcje obejmują też niższy limit cen rosyjskiej ropy. Reuters donosił wcześniej, że pułap ma spaść z 60 do 45 dolarów za baryłkę.

"Uderzamy w samo serce rosyjskiej maszyny wojennej, obierając za cel jej sektor bankowy, energetyczny i wojskowo-przemysłowy oraz nowy, dynamiczny limit cenowy (eksportowanej przez Rosję - red.) ropy naftowej" - dodała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen we wpisie na X.

Wiary w to, że sankcje wymierzone w Rosję i państwa odbierające rosyjską ropę będą skuteczne, nie ma Dawid Czopek. Ekspert rynków kapitałowych tłumaczy w rozmowie z money.pl, że już sam fakt, że mowa o 18. pakiecie sankcji świadczy o tym, na ile są one skuteczne.

- Rosja obniżyła swoją produkcję, ale nieznacznie. Skuteczność pakietu ma polegać na tym, by główni odbiorcy ropy, czyli Indie i Chiny, nie odbierali rosyjskiej ropy - uważa Czopek.

Mieliśmy już barierę 60 dolarów za baryłkę ropy, ale - z tego, co wiemy - te ceny raczej nie były przestrzegane, statki pływały. Wydawało się, że w styczniu pod koniec prezydentury Joe Bidena pojawią się jakieś mocniejsze sankcje (w kierunku rosyjskiej ropy), ale nic się takiego nie wydarzyło. Ten pakiet odbieram jako symboliczny - podkreśla ekspert.

- Nie jestem przekonany, by komuś zależało na pełnym uszczelnieniu sankcji na świecie, bo to oznaczałoby ceny baryłki ropy do poziomu powyżej 100 dolarów - przewiduje ekspert FIZ Polaris.

Podkreśla, że Rosja korzysta na obchodzeniu sankcji, a służy jej w tym celu tzw. flota cieni. - Te statki nie przejmują się obostrzeniami. Legalni właściciele tankowców starają się z Rosją nie handlować, ale jest cała grupa armatorów, którzy się tym nie przejmują - zwraca uwagę Czopek.

Próba obniżenia limitu cenowego do 45 dolarów za baryłkę miała już miejsce. Propozycja nie zyskała jednak poparcia wszystkich członków państw grupy G7 (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Włochy, Kanada, Japonia). Losy tej sprawy ważyły się do późnych godzin nocnych w czwartek - najdłużej swój sprzeciw wyrażała Słowacja. Przyjęcie każdego pakietu sankcji w UE wymaga jednomyślności.

Pierwsze powojenne ograniczenia cenowe na rosyjską ropę zostały wprowadzone już w grudniu 2022 r. Weszły w życie także po to, by podkopać możliwości finansowania przez Kreml działań w Ukrainie. Dotychczasowy mechanizm zabraniał zachodnim firmom transportu, ubezpieczania lub świadczenia innych usług związanych z rosyjską ropą sprzedawaną powyżej 60 dolarów za baryłkę.

Sama rosyjska "flota cieni" to ponad 600 statków zarejestrowanych najczęściej w egzotycznych państwa z całego świata, które transportują rosyjską ropę naftową za pośrednictwem nieprzejrzystych struktur własnościowych. Jednocześnie nie mają odpowiedniego ubezpieczenia na wypadek katastrof ekologicznych.

W kwietniu władze Estonii zatrzymały płynący do rosyjskiego portu Ust-Ługa statek Kiwala, który okazał się jednostką objętą sankcjami Kanady, Unii Europejskiej, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Jednostka była w fatalnym stanie. Jak podał serwis The Moscow Times, tankowiec należał do Tirad Shipping, spółki zarejestrowanej na Mauritiusie.

Rosyjska "flota cieni" to także zagrożenie dla infrastruktury krytycznej Polski na Bałtyku. Estonia skarżyła się już na podejmowane przez załogi tych statków próby przecięcia kabli łączących ją z Finlandią. W czerwcu władze Szwecji zaostrzyły kontrole zagranicznych statków na Bałtyku właśnie z powodu manewrów "floty cieni".

Na dnie Bałtyku leży nawet 30 międzynarodowych kabli oraz sześć gazociągów. Jak podkreślała w rozmowie z money.pl Zuzanna Nowak, ekspertka Instytutu Polityki Energetycznej oraz dyrektorka ds. analiz w The Opportunity Institute for Foreign Affairs, Polska jest energetycznie zależna w 48 proc. od dostaw surowców i nośników energii właśnie przez Bałtyk, a odsetek ten wzrośnie wraz z rozwojem morskich elektrowni wiatrowych.

Bartłomiej Chudy, dziennikarz i wydawca money.pl