Sharenting. Nowe zagrożenie dla bezpieczeństwa i prywatności dzieci. Eksperci biją na alarm

Wielu rodziców regularnie publikuje zdjęcia swoich dzieci w mediach społecznościowych, dokumentując ich osiągnięcia i codzienne życie. Niektórzy robią to, by pochwalić się sukcesami pociech, inni wrzucają nawet "zabawne" zdjęcia przedstawiające dzieci w niefortunnych lub zawstydzających sytuacjach. Jak wskazują eksperci z prywatności cyfrowej, choć większość rodziców nie ma złych intencji, skutki ich działań mogą być poważne.

Eksperci z Niebezpiecznika przygotowali szczegółową analizę ryzyka związanego z publikacją zdjęć dzieci w internecie. Wśród najpoważniejszych zagrożeń wymieniono akty przemocy wobec dziecka i jego rodziny. Publikacja zdjęć może uczynić rodzinę łatwiejszą do namierzenia, a usunięcie materiału po publikacji nie zawsze eliminuje to ryzyko.

Innym poważnym zagrożeniem jest cyberprzemoc i hejt, którym może zostać poddane dziecko. Zdjęcia mogą być przerabiane w celu wyśmiewania, tworząc memy krążące w sieci przez lata. Nierzadko szkolni koledzy ofiary szukają kompromitujących materiałów, przeglądając profile internetowe jej rodziców na platformach społecznościowych.

Publikacja wizerunku dziecka bez jego zgody może również prowadzić do problemów psychologicznych, gdy dziecko dorośnie i zda sobie sprawę, że udostępniono o nim treści, nad którymi nie miało kontroli. Eksperci zwracają także uwagę na rozbudowanie śladu cyfrowego dziecka, co może utrudnić mu funkcjonowanie w dorosłym życiu.

Niebezpiecznik.pl przytacza konkretne sytuacje, które ukazują powagę problemu. Jednym z przykładów jest przypadek osoby, która uciekła przed agresywnym partnerem do innego miasta, ale została zlokalizowana po tym, jak szkoła opublikowała zdjęcie jej dziecka w internecie. Dzięki narzędziom do wyszukiwania fotografii na podstawie rysów twarzy, agresywny partner mógł namierzyć ofiary.

Innym przykładem są osoby wykonujące zawody podwyższonego ryzyka, jak policjanci, sędziowie czy prokuratorzy. Publikacja informacji o ich dzieciach przez szkoły lub przedszkola może narazić całą rodzinę na zemstę ze strony osób, które zostały przez nich ukarane. Wystarczy przeszukanie internetu po nazwisku, by odnaleźć zdjęcia z wydarzeń szkolnych, na których widoczne są dzieci oraz ich rodzice.

Eksperci podkreślają również, że granica między "nie mam wrogów" a "jestem prześladowany" może być bardzo cienka. Nawet przypadkowe konflikty na drodze mogą prowadzić do sytuacji, w których ktoś będzie próbował odnaleźć informacje o naszych bliskich w mediach społecznościowych.

Warto zauważyć, że dziecko, jako człowiek, powinno mieć prawo do decydowania o tym, co o nim wiadomo w przestrzeni publicznej. To proste stwierdzenie jest trudne do zaakceptowania dla wielu osób, gdyż wcześniejsze pokolenia dorastały bez internetu, więc tego typu problemów nie było.

Należy pamiętać, że publikacje dokonywane teraz będą miały wpływ na przyszłość dziecka. Nawet pozornie niewinne zdjęcie może po latach stać się źródłem problemów, gdy kontekst społeczny się zmieni lub gdy dziecko nie będzie chciało być identyfikowane z pewnymi osobami czy wydarzeniami ze swojej przeszłości.

Ustawa o prawach autorskich i RODO dają rodzicom prawo do dysponowania danymi osobowymi dziecka, ale nie chronią dzieci przed samymi rodzicami bagatelizującymi ich prawo do prywatności. W internecie łatwo znaleźć zdjęcia świadectw z czerwonym paskiem, gdzie widoczne są dane dziecka i nazwa szkoły, publikowane przez rodziców chcących się pochwalić.

Jeśli mimo wszystko rodzic chce publikować zdjęcia dziecka w internecie, powinien minimalizować ryzyko poprzez: wybór kadrów, na których nie widać twarzy dziecka lub zasłanianie jej, zastanowienie się, czy publikowany materiał nie postawi kiedyś dziecka w problematycznej sytuacji, nieujawnianie miejsca i czasu wykonania zdjęcia oraz ograniczenie statusu publikacji do "tylko dla znajomych".

Osoby, które nie chcą, aby szkoła lub inne instytucje publikowały zdjęcia ich dzieci, powinny odwołać zgodę na publikację wizerunku lub, jeśli takiej nie wyraziły, poprosić o usunięcie materiałów wskazując na bezprawne działanie. W przypadku napotkania oporu, można zgłaszać zdjęcia poprzez mechanizmy platform społecznościowych, co często skutkuje ich usunięciem.

Eksperci z Niebezpiecznika podkreślają, że najlepszym rozwiązaniem jest dzielenie się zdjęciami dzieci z najbliższymi poprzez grupy założone na szyfrowanych komunikatorach, takich jak Signal czy WhatsApp. Przesyłane w ten sposób zdjęcia są dostępne tylko dla członków grupy i nawet twórcy komunikatorów ich nie widzą.

Podsumowując, kwestie prywatności dzieci nie powinny być traktowane jako fanaberia. Tylko osoby, które już doświadczyły problemów związanych ze śladem cyfrowym lub hejtem, potrafią w pełni docenić wagę problemu. W tej kwestii potrzeba empatii i zrozumienia, że wizerunek, tożsamość i historia dziecka to sprawa, w której ono samo powinno mieć głos, gdy dorośnie.