Warszawa dyskryminuje osoby chcące zapłacić za parking gotówką? Jest reakcja RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich zajął się sprawą seniora, który skarży się, że obciążono go opłatą za nieopłacenie postoju w warszawskiej strefie płatnego parkowania - bo wkoło były same parkomaty bezgotówkowe, a on nie korzysta z takich form płatności. W jego ocenie prowadzi to do wykluczenia osób starszych, nieumiejących korzystać z płatności bezgotówkowych i pozbawia ich godności. Uważa on, że opłata dodatkowa powinna być mu zwrócona.

"Z przepisów wynika, że każdy kierowca ma do wyboru trzy możliwości opłat: bilonem, kartą płatniczą lub przy użyciu urządzeń mobilnych. Gdy zarządca wymienia część urządzeń, instalując parkomaty nieobsługujące płatności gotówkowych, to w istocie wbrew prawu modyfikuje sposoby wnoszenia opłat" - ocenił RPO w piśmie do Zarządu Dróg Miejskich w Warszawie.

Wskazał w nim, że skarżący opłacał postój zawsze gotówką. W kwietniu 2025 r. zatrzymał samochód przy ul. Kazimierzowskiej i poszedł do parkomatu. Okazało się, że było to nowe urządzenie, które nie przyjmowało gotówki. W związku z tym przestawił auto i zaczął szukać parkometru na bilon. Znalazł go dopiero na al. Niepodległości, gdzie wykupił bilet parkingowy.

W maju 2025 r. otrzymał z ZDM wezwanie do opłaty dodatkowej za nieopłacenie postoju na ul. Kazimierzowskiej. Fakt ten stwierdzono o godz. 10.39, kiedy – jak twierdzi skarżący – jego auto nie było tam już zaparkowane.

Według skarżącego, zlikwidowanie licznych parkomatów gotówkowych zmusza kierowców, którzy nie mają karty płatniczej lub dostępu do systemu płatności mobilnych, do poszukiwania urządzeń przyjmujących gotówkę. Wystawia to ich na niebezpieczeństwo obciążenia opłatą dodatkową, gdyż nie są w stanie wypełnić obowiązku niezwłocznej zapłaty za postój.

We wcześniejszym wystąpieniu do ZDM RPO zwrócił uwagę, że wyposażenie warszawskiej strefy płatnego parkowania w parkomaty bezgotówkowe skutkuje nierównym traktowaniem części kierowców, którzy nie dysponują nowoczesnymi środkami płatniczymi.

W odpowiedzi na to wystąpienie dyrektor ZDM Łukasz Puchalski wyjaśnił, że udział płatności mobilnych za parkowanie wzrósł z ok. 26 proc. w 2020 r. do ok. 52 proc. w 2024 r. W 2025 r. trend ten w dalszym ciągu postępuje, a udział wzrósł obecnie do ok. 56 proc.

"W związku z czym obserwujemy również systematyczny spadek udziału płatności innymi formami. I tak udział płatności kartami płatniczymi spadł z ok. 45 proc. w 2020 r. do ok. 36 proc. w 2024 r. i 33 proc. w 2025 r., a udział płatności bilonem spadł z ok. 26 proc. w 2020 r. do ok. 12 proc. w 2024 r. oraz ok. 10 proc. w 2025 r." - napisał dyrektor ZDM w odpowiedzi.

Wyjaśnił też, że w związku ze zbliżającym się końcem umowy na dzierżawę i obsługę dotychczasowych parkomatów, ZDM przed wszczęciem przetargu przeprowadził analizę szacowania wartości zamówienia w różnych wariantach.

Różnica w koszcie, w trakcie trwania 10-letniej umowy, pomiędzy pozostawieniem możliwości wnoszenia opłat monetami we wszystkich parkomatach (szacowany koszt ok. 364 mln zł), w stosunku do przyjętego rozwiązania, tj. zmniejszenia liczby parkomatów przyjmujących opłaty za postój monetami (szacowany koszt ok. 291 mln zł), wynosiła ponad 70 mln zł.

"Pozostawienie dotychczasowego rozwiązania kosztowałoby zatem ok. 25 proc. więcej. Są to fundusze, które będziemy mogli przeznaczyć na inne ważnej wydatki, związane z lokalnymi potrzebami, jak na przykład rozwój infrastruktury czy programy edukacyjno-zdrowotne" - zaznaczył Puchalski.

Przekazał, że udział parkomatów, w których opłatę za postój można wnieść przy wykorzystaniu bilonu wynosi ponad 40 proc., a udział płatności bilonem spośród tych zrealizowanych wyłącznie w parkomatach wynosi ok. 25 proc. "Udział parkomatów umożliwiających wniesienie opłaty bilonem spośród wszystkich parkomatów jest wyższy niż wskazane proporcje" - dodał.

Wyjaśnił też, że parkomaty umieszczone w strefie, posiadają oznaczenia zarówno w formie graficznej, wizualnej, i kolorystycznej, które informują o formach wnoszenia opłat w danym urządzeniu. Nie trzeba zatem podchodzić do parkomatu, aby ocenić jakie formy płatności obsługuje.

Reasumując, możliwość wnoszenia opłat za postój w SSPN w Warszawie, przy pomocy bilonu, w dalszym ciągu jest możliwa. Zmianą jest natomiast kwestia proporcji urządzeń, które przyjmują opłatę bilonem, a tych które przyjmują opłatę kartą płatniczą - podkreślił Puchalski.