- Jeśli przygotowując rozliczenie podatków za 2015 rok dojdziemy do wniosku, że podatki są za wysokie, warto się zastanowić, na co państwo polskie wydaje te pieniądze - tłumaczy Aleksander Łaszek, główny ekonomista Forum Obywatelskiego Rozwoju. - Choć wielu polityków chętnie mówi o obniżaniu podatków, to mało jest chętnych, by dyskutować o obniżaniu wydatków, choć są to dwie strony tego samego medalu - dodaje ekspert. I właśnie dlatego FOR, instytucja założona przez prof. Leszka Balcerowicza, po raz piąty pokazuje, na co dokładnie poszły pieniądze z rządowych kieszeni.
Według wstępnych szacunków w 2015 roku wydatki państwa wyniosły 749 mld zł. Forum Obywatelskiego Rozwoju przelicza te wydatki na portfel każdego mieszkańca Polski. Państwo kosztowało każdego z nas 20 tys. zł.
Na co najwięcej wydajemy? Na system emerytalny - 2853 zł. Niewiele mniej rządzący przeznaczają na ochronę zdrowia - 2327 zł. W czołówce wydatków jest system edukacji od przedszkoli do szkół średnich, który kosztuje 1602 zł oraz renty 1016 zł.
| Rachunek od państwa | |
|---|---|
| Usługa | Cena na 1 mieszkańca w zł |
| Emerytury z ZUS | 2853 |
| Ochrona zdrowia | 2327 |
| Inne | 1883 |
| Przedszkola, podstawówki, gimnazja i szkoły średnie | 1602 |
| Pomoc społeczna, wsparcie dla bezrobotnych | 1098 |
| Renty | 1016 |
| Składki NFZ i PIT emerytów i rencistów | 967 |
| Drogi i transport (samorządy) | 955 |
| Koszt obsługi długu publicznego | 841 |
| Wojsko | 803 |
| Szkolnictwo wyższe | 700 |
| Dodatki do rent i emerytur, dodatki pielęgnacyjne, zasiłki chorobowe | 612 |
| Składka do budżetu UE | 479 |
| Administracja samorządowa | 461 |
| Emerytury żołnierzy, policjantów i pozostałych służb mundurowych, sędziów i prokuratorów | 374 |
| Ochrona środowiska | 357 |
| Administracja rządowa | 340 |
| Emerytury z KRUS | 331 |
| Kultura | 321 |
| Drogi krajowe (GDDKiA) | 320 |
| Policja, straż pożarna, straż graniczna, BOR, ABW, AW i CBA | 302 |
| Sądy i więzienia | 264 |
| Gospodarka mieszkaniowa | 211 |
| Sport i wypoczynek | 200 |
| Rolnictwo, leśnictwo i rybołóstwo | 186 |
| Administracja ZUS, KRUS i NFZ | 150 |
| Tory | 142 |
| Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa | 58 |
| SUMA | *20103 zł * |
Źródło: Forum Obywatelskiego Rozwoju
Na co wydajemy najmniej? Paradoksalnie na administrację publiczną, którą najczęściej obarczamy zbyt wysoką ceną. Na urzędy naczelnych organów władzy i sądownictwa wędruje tylko 58 zł w przeliczeniu na każdego Polaka. Administracja ZUS, KRUS i NFZ kosztuje mniej więcej trzy razy więcej, czyli 150 zł. Wyraźnie droższa jest jednak administracja samorządowa (to przede wszystkim efekt jej skali), która kosztuje 461 zł.
Służby mundurowe - takie jak policja, straż pożarna czy straż graniczna, to wydatek rzędu 302 zł rocznie na głowę każdego Polaka.
W zeszłym roku wydaliśmy mniej. Jak czytamy w opracowaniu wyników, "rachunek od państwa w 2015 roku był o 651 zł (3 proc.) wyższy niż ostateczny rachunek za 2014 rok". Jak tłumaczy FOR wynika to przede wszystkim z wyższych wydatków, ponieważ w ubiegłym roku ceny spadały.
"Ponieważ jednak wydatki publiczne w zeszłym roku rosły wolniej niż nasza gospodarka, to relacja wydatków publicznych do PKB (czyli łącznej sumy dóbr i usług wytworzonych przez naszą gospodarkę w 2015 roku) nieznacznie spadła, z 42,1% w 2014 roku do 41,9% w 2015 roku" - analizują ekonomiści FOR. I od razu ostrzegają, że trwająca od 2010 roku pozytywna tendencja spadających wydatków w stosunku do PKB Polski niedługo się skończy. Jak przekonują analitycy, wydatki na program "Rodzina 500+" odbiją się na wysokości rachunku w 2016 roku.
Wydatki sektora finansów publicznych to nie tylko wydatki rządu, ale także samorządów, NFZ, ZUS, KRUS i innych instytucji publicznych. Jak zaznacza Forum Obywatelskiego Rozwoju - część instytucji jeszcze nie podsumowała ubiegłorocznych wydatków, dlatego wskaźnik i cały wynik "Rachunku od państwa" to wartości szacunkowe.