Windy we wszystkich blokach? "Kuriozum za miliony złotych"

W Rządowym Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia ministra rozwoju i technologii, zakładający, że w istniejących budynkach z co najmniej trzema kondygnacjami pojawią się dźwigi osobowe. Nowe regulacje mają pomóc osobom z niepełnosprawnościami. W przypadku braku możliwości instalacji windy, alternatywą ma być budowa podjazdów wspomagających poruszających się na wózkach inwalidzkich.

- Mamy 91 budynków bez wind posiadających cztery i więcej kondygnacji. Wszystkie są z lat 70. i 80. Nie wyobrażam sobie ich montażu, to technicznie niewykonalne. To 320 klatek, które trzeba przebudować - uważa Cezary Szerszenowicz, wiceprezes Spółdzielni Mieszkaniowej w Bielsku Podlaskim.

Jak podaje na swojej stronie internetowej firma Kone Polska, koszt budowy windy w bloku waha się średnio od ok. 150 do 400 tys. zł. Może być jednak drożej.

60-100 tys. zł kosztuje zewnętrzna platforma, która podnosi wózek inwalidzki na dwa metry. Windy są droższe. 200 tys. zł to koszt standardowej windy 11-przystankowej o udźwigu 550 kg, gdzie jest szyb. Natomiast w niższych blokach, gdzie nie ma szybu i wszystko trzeba wykonać od zera, to 550-900 tys. zł. Wszystko zależy od konstrukcji i możliwości - słyszymy u jednego z producentów z wind.

Przy założeniu, że budowa windy kosztuje 500 tys. zł, lokatorzy z Bielska Podlaskiego zapłaciliby 160 mln zł. Natomiast przy kwocie 200 tys. zł byłoby to 64 mln zł. Projekt zakłada, że koszty inwestycji mają być częściowo pokryte przez rządowy Fundusz Dostępności oraz inne programy wsparcia.

- To byłoby kuriozum. Po raz pierwszy w Polsce mamy wydać miliony z pieniędzy emerytów, którzy ich nie mają. Żeby dobudować zewnętrzną klatkę schodową, musi być pole manewrowe 1,5 na 1,5 metra. Nie ma na to miejsca. Tak samo, jak na platformę na schodach, które są wąskie i mają 120 cm szerokości. W najlepszym razie winda zatrzymałaby się na półpiętrze, a stąd pozostaje jeszcze siedem schodków do parteru. To jest paranoja - przekonuje Szerszenowicz.

Nasz rozmówca zauważa, że przy dźwigach w budynku trzeba wprowadzić strefy pożarowe. Opcją byłoby dobudowanie galerii z jedną windą przy bloku i dostępem do każdego mieszkania. Ale to kolejne wysokie koszty.

W podobnym tonie wypowiada się Agnieszka Borkowska, wiceprezes Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko Własnościowej - Legionowo (SMLW).

Mamy ok. 70 bloków bez wind, wszystkie wybudowane w latach 70. Nie wiem, jak technicznie zamontować tam dźwigi. Może któryś z ministrów, zanim podejmie taką decyzję, wyjdzie w teren i zobaczy, jak to wykonać. Sami przymierzaliśmy się do montażu windy, ale nie mamy wystarczająco długiego korytarza. Ministrowie nie mają wyobraźni - uważa Borkowska.

SMLW jest w trakcie modernizacji 11-piętrowych wieżowców, gdzie windy już są, ale dojeżdżają na 10. piętro oraz półpiętro, gdzie do pokonania zostaje siedem schodów. W przebudowie wykorzystuje się zsypy na śmieci oraz nieczynne maszynownie. Koszt prac sięga 350 tys. zł. - Przeszkód technicznych w tym przypadku nie ma. Prace finansowane są z istniejącego od dawna funduszu remontowego, więc lokatorzy nic nie dopłacają. Ale w mniejszych budynkach klatki schodowe są bardzo wąskie. Niech ministrowie wskażą źródło finansowania - apeluje Borkowska.

Pan Kamil mieszka na drugim piętrze jednego z bloków zarządzanych przez SMLW.

Byłbym wściekły, gdyby kazali nagle zapłacić tysiące złotych za budowę windy, z której i tak nie muszę korzystać. Spółdzielnia nie ma kasy, co chwilę podnosi czynsz i niewiele z tego wynika. Blok ma cztery piętra, wąskie klatki, schody na półpiętro. Żeby zrobić szyb windowy, musieliby zabrać ludziom część mieszkań. Nie wyobrażam sobie tego - opowiada nam mieszkaniec Legionowa.

Ewentualny przymus montażu windy krytykuje też pan Marcin z wrocławskich Karłowic. - Mieszkam na pierwszym piętrze i nie potrzebuję windy, chociaż ludzie z czwartego piętra mogą mieć inne zdanie. Nie zmienia to faktu, że nie wyobrażam sobie przebudowy. Przed wejściem do naszego bloku są cztery schody i daszek. Musieliby wybić wszystkie okna w korytarzu, rozmontować daszek i zamontować windę zewnętrzną, przez którą jednocześnie wchodziłoby się do budynku. To jest poroniony pomysł - ocenia.

Nasi rozmówcy zwracają uwagę, że w mniejszych, mających kilkadziesiąt lat blokach, z reguły mieszkają ludzie starsi, którzy starają się przenieść na niższe kondygnacje. Tak ma być m.in. w Bielsku Podlaskim.

- Ludzie starsi pozbywają się mieszkań wyżej i kupują na parterze. Budują też podjazd od strony balkonu, na co często wydajemy zgodę. Średnia wieku w blokach przekracza 50 lat. Wiele osób jest w podeszłym wieku i może nie doczekać tych wind, nawet jeśli za nie zapłacą - rozkłada ręce Cezary Szerszenowicz.

Montaż windy w skrajnym przypadku może potrwać rok. Jedna z polskich firm zajmujących się produkcją i montażem wind tłumaczy nam, że po podpisaniu umowy czeka się do 60 dni na zatwierdzenie projektu budowlanego. Do tego dochodzi pół roku na otrzymanie odstępstwa od przepisów budowlanych, co z reguły jest potrzebne do realizacji inwestycji. Następnie wznawia się postępowanie i po ośmiu miesiącach można działać. - Przy prostej konstrukcji modułowej z szybem montaż windy zajmie dwa miesiące. W przypadku budynków, które szybów nie mają, wszystko potrwa jeszcze dłużej - słyszymy.

Monika Niżniak z Ministerstwa Rozwoju uspokaja: spółdzielnie oraz wspólnoty nie będą miały przymusu montażu dźwigu.

Dobudowanie windy będzie konieczne tylko wtedy, kiedy ten obiekt będzie przebudowywany, kiedy będzie nadbudowywany, kiedy będzie zmieniany cel jego użytkowania - mówi Niżniak, cytowana przez TVN24.

Radca prawny Piotr Szulc w rozmowie z prawo.pl stwierdza, że to "nie jest prawidłowa interpretacja, która zakłada, że nagle we wszystkich starych budynkach, posiadających co najmniej dwie kondygnacje, trzeba będzie instalować windy". - Jeśli rozporządzenie wejdzie w życie w proponowanym kształcie, to wyposażenie budynku w dźwig osobowy będzie obowiązkowe zasadniczo przy wznoszeniu nowego budynku - tłumaczy Szulc.

Skąd wzięło się zamieszanie związane z budową wind? W ocenie skutków regulacji ministerialnego projektu zaznaczono, że blisko 3,5 tys. spółdzielni i wspólnot będzie zobowiązane pokryć koszty "realizacji dobudowy dźwigu osobowego do istniejących budynków".

W dokumencie znajdziemy nawet sugestie, że montaż wind pozytywnie wpłynie na PKB kraju - spowoduje bowiem aktywizację i powrót do samodzielnego funkcjonowania osób o ograniczonej sprawności ruchowej. - Dzięki dźwigowi osobowemu wolumen potencjalnych klientów wzrośnie - piszą ministerialni urzędnicy. W ocenie mowa jest też o tzw. "więźniach czwartego piętra" odnoszących się do starszych i schorowanych osób, które nie mogą opuszczać swoich mieszkań m.in. ze względu na brak windy, której nie ma w starszym budownictwie.

Piotr Bera, dziennikarz money.pl