Work-life balance – co to jest?
Definicja work-life balance wskazuje, że mamy tu do czynienia z koncepcją utrzymania równowagi pomiędzy pracą zawodową, a więc wykonywaniem obowiązków w miejscu pracy i poza nim, a innymi sferami życia prywatnego – rodziną, aktywnością społeczną, swoimi pasjami i rozwojem osobistym. Balans pomiędzy tymi dwoma sferami występuje wówczas, gdy praca nie jest najważniejsza i nie przysłania Ci życia osobistego ani nie występuje zjawisko odwrotne. Wówczas możemy mówić, że został uzyskany work-life balance. Badania wskazują, że wbrew pozorom nie należy oddzielać grubą kreską swojej kariery i życia osobistego, by nie mieć poczucia, że z czegoś rezygnujesz. Mogłoby wtedy wydawać Ci się, że np. praca jest dla Ciebie szkodliwa.
Nie ma sztywnych ram, które wskazywałyby, kiedy osiągniesz work-life balance. Taka równowaga nie musi oznaczać, że dokładnie tyle samo czasu będziesz poświęcać na pracę jak na samorealizację na innych polach, poza nią.
Jak powstała teoria work-life balance?
Idea work-life balance powstała w Stanach Zjednoczonych, całkiem niedawno, bo dopiero w II połowie lat 80. XX wieku. Rosnący poziom stresu, rozwój wyłącznie zawodowy i życie w ciągłym biegu nie służyło pracownikom. Pracodawcy zaczęli zauważać, że ich podwładni mają coraz niższą produktywność. Spada ich kreatywność i zaangażowanie w wykonywanie zleconych zadań. Pojawiały się problemy zdrowotne, obniżona odporność i choroby natury psychologicznej.
Powodem tych wszystkich problemów był zbyt długi czas pracy i brak zachowania równowagi pomiędzy nią a pozostałymi sferami życia. Stąd też powstała koncepcja ograniczenia czasu w pracy na korzyść rozwoju życia społecznego i osobistego, a zwłaszcza rodzinnego, czyli koncepcja work-life balance. Przykłady z życia wzięte wskazują, że zatrudnieni, którzy pracują ponad miarę i przynoszą "pracę do domu", są bardziej narażeni np. na zjawisko wypalenia zawodowego.
Czego dotyczy dyrektywa work-life balance?
Koncepcja równowagi typu work-life balance nie jest tylko kolejną ideą stworzoną na potrzeby rynku pracy, ale przedmiotem rozważań unijnych przywódców. Powstała dyrektywa europejska 2019/1158 w sprawie równowagi pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów, potocznie nazywana dyrektywą work-life balance. Dyrektywa ta musi zostać wdrożona do polskiego systemu prawnego. Stanie się tak wraz z nowelizacją Kodeksu pracy w 2023 roku.
Do najważniejszych zmian w tym zakresie należy zaliczyć:
- prawo do 2 miesięcy urlopu rodzicielskiego dla drugiego rodzica – nie będzie on mógł być przeniesiony;
- prawo do dodatkowego urlopu opiekuńczego – w wymiarze 5 dni roboczych w roku, będzie to urlop bezpłatny;
- prawo do wzięcia urlopu z powodu działania siły wyższej – np. w związku z pilnymi sprawami rodzinnymi spowodowanymi wypadkiem lub chorobą;
- zakaz zwalniania czy nawet przygotowywania do zwolnienia pracownika z powodu wystąpienia z wnioskiem o urlop tacierzyński, rodzicielski i opiekuńczy;
- wprowadzenie rozwiązania dla osób mających dzieci do 8. roku życia, które pozwoli im na szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy.
Czy work-life balance może być benefitem pracowniczym?
Benefity pracownicze mają za zadanie zwiększyć zadowolenie z pracy i skusić kandydatów do przyjęcia oferty w konkretnej firmie. Zalicza się do nich m.in. karnety na siłownię, karty typu MultiSport, tańsze posiłki w zakładowym barze czy ubezpieczenia grupowe na życie lub pakiety medyczne. Jednak całkowicie prawdopodobne jest, że wdrożenie w zakładzie idei work-life balance mogłoby stanowić lepszą motywację do większego zaangażowania w obowiązki zawodowe.
Potwierdzają to wyniki raportu Workers Preferences and Workplace Ability. Według nich aż 42 proc. pracowników w Polsce wskazuje, że idea zachowania równowagi pomiędzy pracą a życiem prywatnym jest nawet ważniejsza niż możliwość awansowania czy uzyskania wyższych zarobków.