Wybory w USA. Biden w Białym Domu problemem dla rządu PiS. "Nie wykluczam presji ws. praworządności"

We wtorek 3 listopada w Stanach Zjednoczonych odbędą się wybory prezydenckie. Do wyścigu o Biały Dom stanęli: aktualny prezydent Donald Trump i kandydat demokratów Joe Biden.

Telewizja NBC News opublikowała w niedzielę - jak zapowiada - swój ostatni sondaż przed decydującym dniem. Joe Biden ma w nim dużą przewagę nad Donaldem Trumpem.

Kandydat Demokratów wyprzedza Republikanina o 10 punktów procentowych - popiera go 52 proc. badanych, przy 42-procentowym poparciu dla Trumpa. Co oznaczać będzie dla Polski potwierdzenie tych sondaży w wynikach wyborów? Czy zmiana administracji w USA oznaczać będzie również zupełnie nowe otwarcie w naszych relacjach?

Obecna administracja Trumpa nie krytykowała polskich problemów z praworządnością, tak jak robi to UE. Nasz rząd wyraźnie wspiera obecnego prezydenta i w swojej polityce zagranicznej wyznacza USA do roli swojego największego sojusznika.

U Amerykanów kupujemy sprzęt wojskowy, podpisujemy kolejne umowy na import gazu, a ostatnio doszło do podpisania porozumienia w sprawie rozwoju energetyki jądrowej.

USA Trumpa zagwarantowały też zwiększenie obecności wojskowej w Polsce, na czym polskiemu rządowi bardzo zależało. Czy z Bidenem w fotelu prezydenckim polsko-amerykańska współpraca nadal będzie tak wyglądać?

- Praktyka jest taka, że prezydenci USA starają się kontynuować politykę niż ją zmieniać wobec konkretnych krajów. To Trump odszedł od tej linii i zaskoczył wszystkich nie raz. Jednak Biden jest bardzo krytyczny w ocenie praworządności w Polsce i należy się przygotować, że będzie o tym mówił otwarcie. Tu będzie wyraźna zmiana - mówi dr Tomasz Płudowski, amerykanista z Collegium Civitas.

Jak dodaje ekspert, trudniej o ocenę czy w relacjach gospodarczych i wojskowych będziemy mogli zauważyć jakąś różnicę.

- Może być mniej entuzjastyczny w relacjach z naszą władzą, ale nie widzę powodów, żeby miał się z czegoś wycofać. Biden będzie bardziej aktywny w Europie, polepszy stosunki z UE. Jednak nie spodziewam się, że będzie hamulcowym w polsko-amerykańskich relacjach gospodarczych. Firmy z USA mają w tym interes, a o to prezydenci zawsze dbają - mówi dr Płudowski.

Dobrze to widać, jego zdaniem, w krytycznym stosunku Amerykanów do Nord Stream 2. USA chce ograniczenia importu rosyjskiego gazu, by sprzedawać nam i reszcie Europy więcej swojego paliwa.

W jego ocenie również w sprawach wojskowych nie będzie zmiany. - Trump osobiście nie lubi kanclerz Merkel. Biden nie ma tego problemu, ale kwestie relokacji amerykańskich żołnierzy z Niemiec do Polski powinny zostać podtrzymane - mówi Płudowski.

Większa zmiana czeka na nas w kategorii wartości. Przestrzegania praworządności, stosunku do mniejszości, przestrzegania konstytucji.

- Unia zyska sojusznika na poziomie werbalnym. Nie wykluczam jakieś formy presji ws. praworządności. USA mają jednak mniej narzędzi ekonomicznych, by naciskać na Polskę i nie wydaje mi się, by wplątywały w to interesy swoich firm - mówi amerykanista. 

Ekonomista Witold Orłowski również nie spodziewa się rewolucji.

- Fundamentalnych zmian nie będzie. W USA, w odróżnieniu od Polski, administracja działa znacznie bardziej niezależnie od tego, kto obecnie jest prezydentem. Zatem stosunki gospodarcze i wojskowe nie powinny ucierpieć - mówi Orłowski.

Jak dodaje, wybór Bidena oznacza jednak pogorszenie bezpośrednich relacji z naszym rządem.

- Rządem, który bardzo zdecydowanie, wręcz demonstracyjnie popierał prezydenta Trumpa. On z kolei odwdzięczał się dobrą oceną sytuacji w Polsce, ale z Bidenem to nie przejdzie - podsumowuje Witold Orłowski.

Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura European Council on Foreign Relations, również nie przewiduje, żeby umowy gospodarcze mogły się stać ofiarą dużo bardziej krytycznej oceny Bidena kondycji demokracji w Polsce.

- Nie sądzę, żeby to miało jakieś konsekwencje dla biznesu czy wojska. Interesy gospodarcze mają ogromne znaczenie dla prezydentów USA i dopóki one nie są zagrożone, to administracja trzyma się od wewnętrznych spraw krajów z daleka - mówi Buras.

Można się jednak spodziewać, że będzie ich bronić, jak choćby przy planach repolonizacji mediów. TVN ma amerykańskiego właściciela i nawet ze strony przychylnej administracji Trumpa, nasz rząd słyszał krytykę tych planów.

- Nie sądzę jednak, żeby Amerykanie postawili relacje na ostrzu noża, by mieli uzależniać współpracę gospodarczą od praworządności. Jednak wyzwaniem dla rządu na pewno będzie lepsza współpraca USA z UE. Biden jest prounijny i na nowo będzie chciał ułożyć relacje transatlantyckie. Bardziej z całą UE niż z poszczególnymi państwami z osobna i Polska musi się tym liczyć - mówi Piotr Buras.