Wydatki na Kościół wyszły na jaw. Będą zmiany. "Na stole 3-4 opcje"

W czwartek na stronie internetowej NIK ukazał się raport "Finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych oraz niektórych związanych z nimi podmiotów przez wybrane jednostki publiczne". Kontrolę Izba przeprowadziła na zlecenie marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Objęła ona lata 2021-2023.

Do raportu odniósł się w piątek w Polskim Radiu 24 wiceszef MSWiA Tomasz Szymański.

95 proc. Funduszu Kościelnego to są pieniądze, które idą na zabezpieczenie emerytalno-rentowe i składki zdrowotne dla kapłanów wszystkich związków wyznaniowych i Kościołów - podkreślił.

Pytany o likwidację Funduszu Kościelnego powiedział, że zgodnie z ustawami regulującymi stosunki państwa z Kościołami państwo miało zobowiązanie w stosunku do Kościołów ze względu na odebrane im majątki. - W osobistym naszym mniemaniu sprawa ta została już uregulowana - ocenił Szymański. Dodał, że zmiany muszą nastąpić; jest w tej kwestii oczekiwanie społeczne.

- Na stole są trzy, cztery różne propozycje. Cały czas rozmawiamy, żeby znaleźć kompromis, żebyśmy nie zrobili krzywdy tym Kościołom, które politycznie i tak ledwo zipią - zaznaczył.

NIK ustaliła, że z Funduszu Kościelnego MSWiA w latach 2021-2023 wydało łącznie 618 mln 433 tys. zł. Pieniądze te przeznaczano przede wszystkim na opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych - 585 mln 265 tys. zł, na dotacje na wykonanie konserwacji i remontów obiektów sakralnych i kościelnych o wartości zabytkowej - 31 mln 728 tys. zł, a na dotacje na wspomaganie kościelnej działalności charytatywno-opiekuńczej - 1 mln 439 tys. zł.

Autorzy raportu przekazali, że w okresie objętym kontrolą wzrosła wielkość wydatków ponoszonych z Funduszu Kościelnego. W 2021 r. wydatkowano 193 mln 664 tys. zł, a w 2023 r. – 224 mln 646 tys. zł.

Fundusz Kościelny powstał na mocy ustawy z 20 marca 1950 r. Według założeń miał być formą rekompensaty dla Kościołów i związków wyznaniowych za przejęte od nich przez państwo nieruchomości ziemskie. Z tych nieruchomości miała zostać utworzona masa majątkowa, z której dochód miał być dzielony między Kościoły proporcjonalnie do wielkości zabranych nieruchomości.

95 proc. wydatków Funduszu Kościelnego to obecnie składki na ubezpieczenia społeczne osób duchownych. Korzystają z niego wszystkie działające legalnie w Polsce związki wyznaniowe, także te, które nie działały w naszym kraju w 1950 r. i nie utraciły żadnych nieruchomości.

W styczniu 2024 roku premier Donald Tusk powołał Międzyresortowy Zespół ds. Funduszu Kościelnego. Zespół ma wypracować koncepcję zmiany funkcjonowania Funduszu Kościelnego i zasad finansowania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego duchownych.

Zgodnie z ustawą o stosunku państwa do Kościoła katolickiego majątek i przychody kościelnych osób prawnych podlegają ogólnym przepisom podatkowym z wyjątkami, do których należy np. zwolnienie od opodatkowania z tytułu przychodów z działalności niegospodarczej, a dochody z działalności gospodarczej kościelnych osób prawnych oraz spółek, których są one wyłącznymi udziałowcami są zwolnione od opodatkowania w części, w jakiej zostały przeznaczone m.in. na cele kultowe, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, działalność charytatywno-opiekuńczą, punkty katechetyczne, konserwację zabytków.