Dla złotego lepiej żeby Grecja upadła

Prof. Dariusz Filar, ekonomista, były członek Rady Polityki Pieniężnej: Na rynkach odbiłoby się to fatalnie. Okazałoby się, że wciąż w Grecji nie ma partnera do rozmowy. Na tym polegał właśnie dramat majowych wyborów. Grecy pokazali, że nie potrafią, na drodze demokratycznej, stworzyć politycznej reprezentacji, która mogłaby prowadzić rozmowy ze światem. Taki polityczny chaos jest gorszy niż cokolwiek innego. Na rynkach mogłoby powstać wrażenie, że nie ma żadnej możliwości rozwiązania obecnej sytuacji.

Wbrew pozorom, taka sytuacja wydaje mi się mniej ryzykowna. Oczywiście, wszyscy populiści, czy to lewicowi, czy prawicowi, chcą przede wszystkim dorwać się do władzy. Właśnie dlatego są w stanie obiecać wszystko. Być może zdesperowane społeczeństwo ulegnie tym obietnicom. Jednak wtedy Grecy w końcu mieliby jakiś rząd. Jakikolwiek by nie był i czegokolwiek by wcześniej nie obiecywał, to gdy obejmie władzę, będzie musiał liczyć się z twardymi realiami.

Być może, w takim wypadku negocjacje byłyby trudniejsze, wszystko bardziej by się przechyliło w stronę wyjścia Grecji ze strefy euro, ale przynajmniej nie mielibyśmy impasu. W moim odczuciu, przy takiej opcji, niebezpieczeństwo jest mniejsze niż utrzymywanie się pata.

Oczywiście, że wiele nie ugrają. Może ich zwycięstwo miałoby wpływ na kształt prowadzenia polityki gospodarczej, ale nigdy nie uda im się spełnić obietnic bez pokrycia, które składają na potrzeby kampanii wyborczej. Nikt nie pozwoli im zatrzymać reform. Przynajmniej nie do końca.

W żadnej polityce nie ma co płakać nad rozlanym mlekiem, co najwyżej tylko przez moment się nad nim rozczulić. Moim zdaniem, gdyby Grecji już dwa, trzy lata temu postawić twarde warunki, to najprawdopodobniej cała sytuacja byłaby teraz inna.

Obecnie, z punktu widzenia wiarygodności strefy euro i europejskiego mechanizmu stabilizacyjnego, który ma zacząć działać od lipca, prawdopodobnie nieobecność Grecji w tej rodzinie byłaby korzystniejsza, niż utrzymywanie jej na siłę.

Myślę, że nie ma to bezpośredniego związku. Jest natomiast oczywisty związek pośredni, który dotyczy samej waluty euro. Kiedy tylko pogarsza się sytuacja w Europie lub rodzi się więcej wątpliwości w sprawie możliwości podjęcia pewnych rozwiązań, to euro od razu traci w stosunku do dolara. Z kolei w momencie gdy słabnie euro, to słabną waluty, które są traktowane jako pozostające w sferze oddziaływania euro, czyli między innymi złoty. To taki europejski rykoszet. Na krótką metę, nie jest to złe dla firm, które opierają swój biznes na eksporcie, ale za to jest bardzo dużym wyzwaniem dla trzymania w ryzach inflacji.

Nigdy rynkowi nie uda się całkowicie zdyskontować czegoś takiego. Oczywiście trwają cały czas przesunięcia i tzw. _ repatriacja długu _. Polega to na tym, że dług krajów peryferyjnych, takich jak Grecja, Włochy, Hiszpania, czy Portugalia, który znajdował się w bankach starej, centralnej Europy, powrócił do krajów, z których pochodził. Stąd zresztą biorą się problemy Hiszpanii. To jeden z elementów przygotowania się rynków, na to co się może zdarzyć, ale nie możemy zapominać o groźnej przyszłości.

Z drugiej strony, kiedy negatywne scenariusze zaczynają się realizować, wtedy rynki mają skłonność do tzw. _ nadreakcji _ i zbytniej wrażliwości. Oczywiście, później się to wyrównuje, ale w pierwszym momencie pewnie czekałby nas silny wstrząs, po równie silnym uderzeniu.

Wiele ważnych kwestii, w całej Europie zależy od greckiego wyborcy. Przykład tego kraju pokazuje jak wysoka jest cena, nie tylko ekonomiczna, ale również polityczna i społeczna, za wydłużony okres prowadzenia złej polityki fiskalnej. Wówczas jedynym wyjściem jest powiedzenie społeczeństwu: _ będziecie zarabiać mniej _. A nikt z nas tego nie lubi.