ZUS. Rośnie liczba zwolnień chorobowych od psychiatrów. Kontrolerzy się im przyglądają

Według firmy doradczej Conperio, która zajmuje się analizą i audytem absencji chorobowych pracowników, w czasie zamrożenia gospodarki (od kwietnia do czerwca 2020), w czasie kontroli inspektorzy wykryli wiele nieprawidłowości. Zgłosili zastrzeżenia w stosunku aż do jednej trzeciej pobieranych przez pracowników zasiłków chorobowych i opiekuńczych.

Najczęstszym nadużyciem ze strony pracowników przebywających na L4 była praca na rzecz innej firmy lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej w czasie choroby. Często wykorzystywali również zwolnienia do przeprowadzania remontów swoich mieszkań i posesji. Jeden ze skontrolowanych pracowników w trakcie zwolnienia lekarskiego otworzył sklep z przynętami wędkarskimi, inny sprzedawał auta na giełdzie samochodowej, a jeszcze inny założył szklarnię i uprawiał truskawki.

Ludzie ci na ogół nie spodziewali się, że w okresie pandemii i podwyższonego ryzyka zakażeń do drzwi ich domu zastuka kontroler, którego wynajął ich pracodawca. - Pewna pani, którą przyłapaliśmy na malowaniu płotu w ogrodzie, oświadczyła, że kontroli się co prawda spodziewała, ale nie po godz. 16, kiedy większość biur już nie pracuje – opowiada Mikołaj Zając, prezes Conperio.

Jak przyznaje, w początkowej fazie pandemii pracodawcy przestali zlecać mu kontrole pracowników. Jednak dość szybko do tego powrócili. - Problem dotyczący nadużyć związanych ze zwolnieniami lekarskimi jest poważny. Pracodawcy są zdani na samych siebie. Jeżeli samodzielnie nie skontrolują pracowników, nikt tego za nich nie zrobi - mówi.

Pytamy, czy nie boi się, że te "wizyty domowe" jego kontrolerów mogą zwiększyć i tak rosnącą wciąż liczbę zakażeń? Zając uważa, że jego pracownicy są doświadczeni w przeprowadzaniu kontroli w trakcie regularnych sezonów grypowych i zachowują ostrożność. – Nasi ludzie wyposażeni są w środki do dezynfekcji, maseczki i przyłbice oraz jednorazowe rękawiczki. Każdy skontrolowany pracownik dostaje od nas jednorazowy długopis do podpisania protokołu, a kontrolerzy używają środków do dezynfekcji po każdej wizycie - wylicza.

Kontrolerzy z prywatnej firmy nie zawsze wiedzą, z jaką jednostką chorobową przyjdzie się im na miejscu zmierzyć. Bywa, że trafiają na osoby podejrzane o zakażenie koronawirusem. – W takich przypadkach te chore osoby już z daleka do nas krzyczą, aby się do nich nie zbliżać i że w domu jest choroba zakaźna. Wówczas tam nie wchodzimy – zapewnia Zając.

Inspektorom ZUS jest pod tym względem łatwiej. Oni wiedzą dokładnie, do kogo idą na kontrolę i czego należy się tam spodziewać. Na zwolnieniach chorobowych w przypadku zakażenia koronawirusem widnieje nowy kod: U07.1. Zastąpił on popularny jeszcze do lutego 2020 r. symbol J06, którym lekarze oznaczali ostre zakażenia górnych dróg oddechowych.

Pomimo trwającej pandemii ZUS nie zaprzestał kontroli zwolnień chorobowych. W początkowej fazie lockdownu (do maja 2020 r.) lekarze orzecznicy ZUS prowadzili je przede wszystkim na podstawie dokumentacji medycznej, która była podstawą do wystawienia zwolnienia lekarskiego.

- W przypadkach tego wymagających pozyskiwaliśmy wyjaśnienia od lekarzy wystawiających zwolnienia. Od maja wznowiliśmy jednak przeprowadzanie badań bezpośrednich przez lekarzy orzekających w ZUS, w tym w postępowaniach dotyczących kontroli zwolnień lekarskich – informuje Paweł Żebrowski, rzecznik prasowy ZUS.

Podkreśla, że badania bezpośrednie wykonywane przez lekarzy orzekających w ZUS realizowane są z zachowaniem środków ostrożności dostosowanych do aktualnej sytuacji sanitarno-epidemiologicznej.

Ponadto przypomina, że lekarz orzecznik ZUS w ramach kontroli zwolnienia lekarskiego może przeprowadzić badanie osoby, dla której wystawiono zwolnienie lekarskie, a także zażądać od lekarza, który wystawił zwolnienie, udostępnienia dokumentacji medycznej, która była podstawą do wystawienia zwolnienia.

- W razie wątpliwości lekarze orzecznicy mają również prawo skierować osobę na badanie do lekarza konsultanta lub na badanie dodatkowe – zaznacza Żebrowski.

CZYTAJ TEŻ: ZUS wypłaca "dudowe", ale w mniejszej skali

I chociaż ZUS nabył już możliwości kontroli bardzo krótkich zwolnień od 1 do 5 dni, zwykle kontrolowani są ci, którzy przebywają na L4 powyżej 10 dni.

Jak informowała w programie "Money. To się liczy" prezes ZUS, prof. Gertruda Uścińska, za okres pandemii zakwestionowane zostały na razie pojedyncze przypadki, ale kontrola cały czas trwa. "Przybywa nam jednak w ostatnim okresie zwolnień z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania, to czwarta przyczyna zwolnień. Być może sytuacja społeczna związana z pandemią oznacza, że zaburzenia mogą być. Patrzymy na to i analizujemy" – powiedziała prezes.

Kontrola zwolnień lekarskich podejmowana jest zarówno z inicjatywy ZUS, jak i na wniosek pracodawcy. Pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 osób, mogą sami takie kontrole przeprowadzać.

Zapisz się na nasz specjalny newsletter o koronawirusie.