Zwycięstwo Nawrockiego uderzy w gospodarkę? Ekspert podaje warunek

Polski system konstytucyjny daje prezydentowi prawo wetowania ustaw, a obecna koalicja rządząca nie dysponuje wystarczającą większością parlamentarną, by takie weta odrzucać. Tymczasem obecny rząd nie zrealizował wielu obietnic wyborczych, częściowo z powodu prezydenckich wet Andrzeja Dudy, ale również ze względu na wewnętrzne podziały dotyczące kwestii takich jak aborcja czy związki partnerskie. Ewentualne zwycięstwo Karola Nawrockiego może uniemożliwić realizację obecnej koalicji jakichkolwiek obietnic. A to może przełożyć się na wyniki całej gospodarki.

Politycy Koalicji Obywatelskiej mają prawo liczyć na to, że obecna faza kampanii prezydenckiej stwarza nową okazję do przedstawienia spójnej wizji gospodarczej. Tyle że to Karol Nawrocki przedstawił już konkretne propozycje podatkowe. Jedną z najważniejszych jest podwyższenie drugiego progu podatkowego ze 120 tys. do 140 tys. zł. Inną, równie ważną, jest zerowy PIT dla rodzin z co najmniej dwójką dzieci.

Eryk Szmyd, analityk XTB, w rozmowie z money.pl potwierdza, że sam fakt zwycięstwa opozycyjnego kandydata może wpłynąć na polską gospodarkę. Bardziej istotne jest to, jak nowy prezydent będzie podchodził do kwestii takich jak praworządność czy relacje z Unią Europejską.

Wygrana Karola Nawrockiego przez giełdę i inwestorów może zostać odebrana jako podcinająca skrzydła gospodarce. Powodem takiego założenia byłaby większa niepewność wokół rezultatów działań władzy wykonawczej, ryzyko dla dalszych wypłat środków z KPO, możliwe wstrzymanie części inwestycji czy konflikty polityczne z Brukselą, które mogą być dla Polski kosztowne - mówi ekspert.

Zaznacza przy tym, że reakcje na wydarzenia polityczne - o ile te nie są ekstremalne - mają zazwyczaj charakter krótkotrwały. - Po pewnym czasie rynek mógłby przejść obok rezultatu wyborów do porządku dziennego. Zatem, o ile zwycięstwo Nawrockiego rynek może odbierać negatywnie, istnieje tylko ograniczona szansa, że reakcja ta utrzyma się długo - tłumaczy Szmyd.

Istnieje jeden zasadniczy warunek, by inwestorzy nie przyjęli źle zwycięstwa Karola Nawrockiego. Musiałoby to oznaczać, że fundamenty w polskiej gospodarce nie ulegną istotnej zmianie. Charakter władzy prezydenta w Polsce diametralnie różni się choćby od tego obowiązującego w Stanach Zjednoczonych. Dlatego też ani Karol Nawrocki, ani Rafał Trzaskowski nie otrzymają mandatu, mogącego bezpośrednio wpływać na szeroką gospodarkę Polski - stwierdził ekspert.

Wpływ może jednak polegać na blokowaniu reform podatkowych, nowych świadczeń i innych rozwiązań. A blokować Nawrocki teoretycznie mógłby wiele.

Platforma Obywatelska w kampanii przedwyborczej w roku 2023 przedstawiła szereg obietnic gospodarczych, które po wyborach parlamentarnych oczekują na wdrożenie. Jednym z flagowych postulatów jest podwojenie kwoty wolnej od podatku z 30 tys. do 60 tys. zł. Obecnie wynosi ona 30 000 zł, a jej zwiększenie przyniosłoby korzyści szczególnie osobom o niższych dochodach.

Platforma Obywatelska zapowiada również całkowite zniesienie podatku dochodowego dla osób zarabiających do 6 tys. zł brutto miesięcznie oraz emerytów otrzymujących świadczenia do 5 tys. zł. Choć jednocześnie oznaczałoby to zmniejszenie wpływów do budżetu państwa.

W pakiecie propozycji znalazło się również zniesienie podatku od zysków kapitałowych, znanego jako "podatek Belki", dla oszczędności i inwestycji do 100 tys. zł, pod warunkiem utrzymania ich przez minimum rok. Propozycja ma zachęcić Polaków do długoterminowego oszczędzania i inwestowania, co mogłoby pozytywnie wpłynąć na rozwój rynku kapitałowego w Polsce. Jednocześnie oznaczałoby to jednak zmniejszenie wpływów podatkowych do budżetu państwa.

Kolejnym postulatem jest wprowadzenie zerowej stawki VAT na transport publiczny. Obniżenie kosztów podróży mogłoby zwiększyć mobilność obywateli i zachęcić do korzystania z komunikacji zbiorowej zamiast samochodów prywatnych. Realizacja tej obietnicy wymagałaby jednak znalezienia dodatkowych środków na rekompensaty dla przewoźników, co mogłoby stanowić obciążenie dla budżetu państwa.

Część obietnic zrealizowano, jednak ich skuteczność rozczarowuje. Przedsiębiorcy mogą na przykład skorzystać z wprowadzenia kasowego PIT, co oznaczało płacenie podatku dopiero po faktycznym otrzymaniu zapłaty. Rozwiązanie nie jest popularne - korzysta z niego mniej niż 2000 firm, czyli promil spośród setek tysięcy przedsiębiorców. Uznali oni uchwalone przepisy za zbyt niejasne i ryzykowne. Wprowadzono też obniżony, 8-procentowy podatek VAT dla branży beauty. I w tym przypadku mówimy jednak o bardzo wąskiej grupie.

Realizacja wszystkich zapowiedzianych przez Platformę Obywatelską postulatów gospodarczych wymagałaby znaczących zmian w systemie podatkowym i budżecie państwa. Wdrożenie tych propozycji od początku stanowiło istotne wyzwanie dla rządu, zwłaszcza w kontekście innych zobowiązań finansowych państwa i potrzeby utrzymania stabilności finansów publicznych. Zwycięstwo Karola Nawrockiego może ten plan skomplikować jeszcze bardziej.

Dane Ipsos pokazują, że wśród właścicieli firm Rafał Trzaskowski uzyskał 37,5 proc. głosów, Sławomir Mentzen 19,9 proc., Karol Nawrocki 17,3 proc., a Grzegorz Braun 7,8 proc. Gdyby kandydat KO zdołał przekonać przedsiębiorców, którzy głosowali na Szymona Hołownię, Adriana Zandberga i Magdalenę Biejat, mógłby liczyć na około 50 proc. poparcia w tej grupie. Z kolei Nawrocki, przejmując głosy wyborców Mentzena i Brauna, mógłby zgromadzić około 45 proc.

W drugiej turze kwestie gospodarcze mogą odgrywać znacznie większą rolę niż przed pierwszą, gdy już wiadomo, jak rozkładają się głosy w poszczególnych grupach wyborców. Podatki i wsparcie dla przedsiębiorczości będą prawdopodobnie kluczowymi tematami w ostatniej fazie rywalizacji o przychylność wyborców.

Druga tura wyborów prezydenckich odbędzie się w niedzielę 1 czerwca.

Robert Kędzierski, dziennikarz money.pl