Exodus trwa. Rosjanie masowo opuszczają Turcję. Dlaczego?

Po napaści Rosji na Ukrainę setki tysięcy Rosjan uciekło ze swojej ojczyzny, bojąc się m.in. wcielenia do wojska.

Kreml, jak można się spodziewać, nie podaje żadnych danych na temat exodusu obywateli w czasie wojny. Ale robią to inni. Według szacunków Centrum Migracji Mieszanej Duńskiej Rady ds. Uchodźców, od czasu inwazji na Ukrainę około 800 tys. obywateli Rosji przeniosło się za granicę.

Jednym z głównych kierunków rosyjskiej migracji była Turcja, gdzie według wyliczeń ekspertów osiedliło się nawet 150 tys. osób. Dziś, jak podaje agencja Reutera, ta liczba skurczyła się o niemal jedną trzecią - do ok. 100 tys. Rosjanie, którzy opuszczają Turcję, nie wracają bynajmniej do ojczyzny.

- Kierunkiem, w którego stronę obecnie emigrują z Turcji, są Serbia oraz Czarnogóra - tłumaczy Bartłomiej Banasiewicz, ekspert Centrum Badań nad Państwowością Rosyjską.

Jednak jego zdaniem Rosjanie nie mogą czuć się bezpieczni również w innych częściach świata.

Ekspert dodaje, że w kraju rządzonym przez Erdogana pozostała nadal grupa wielu rosyjskich oligarchów. I wielu z nich robi wiele, by pozostać poza zasięgiem Rosji.

Rosjanie wybierali Turcję, bo do niedawna - jeśli mieli pieniądze - mogli stosunkowo łatwo ułożyć sobie w tym kraju życie. Polski Instytut Spraw Spraw Międzynarodowych już w 2022 r. alarmował, że obywatele Rosji mogą po prostu "kupić" tureckie obywatelstwo poprzez zakup nieruchomości o wartości 500 tys. dol. (niecałe 2 mln zł).

- Ponadto należy pamiętać, że wielu bogatych Rosjan posiada paszporty innych państw i to nimi posługuje się poza granicami kraju - przykładowo przy założeniu konta czy rejestracji firmy - tłumaczy Bartłomiej Banasiewicz.

Sytuacja się jednak zmieniła. Ekspert wskazuje na trudności, jakie spotykają teraz Rosjan, którzy ubiegają się o pozwolenie na pobyt w Turcji lub chcą je odnowić. Zmieniono np. przepisy dotyczące zakupu nieruchomości. Wcześniej pozwolenie na pobyt można było uzyskać, kupując dom lub mieszkanie za 50-75 tys. dol. (ok. 200-300 tys. zł). Dziś ten próg wynosi już 200 tys. dol. (ok. 790 tys. zł).

Banasiewicz przypomina też o wymogu posiadania dodatkowych dokumentów (w szczególności adresu UETS - krajowego systemu notyfikacji elektronicznej), który dotyczy też Rosjan.

Inne powody masowej ucieczki Rosjan z Turcji wskazuje w rozmowie z money.pl Karolina Wanda Olszowska z Instytutu Badań nad Turcją.

- Koszty życia w Turcji wzrastają coraz szybciej. Oficjalnie mówi się o 70-proc. inflacji, ale nieoficjalnie o ok. 120-proc. To może być powodem wyjazdów obcokrajowców, choć i sami Turcy muszą radzić sobie z tą sytuacją - mówi.

Dodaje również, że społeczeństwo tureckie jest coraz bardziej niezadowolone z powodu dużej listy uchodźców i migrantów, którzy mieszkają w Turcji, gdyż uważają, że to z ich powodu znacznie wzrosły np. ceny nieruchomości.

W 2022 r. obywatele Rosji kupili rekordową liczbę 16,3 tys. domów w Turcji - wynika z danych Tureckiego Instytutu Statystycznego. Od stycznia do października 2023 r. kupili kolejne 9,4. tys. nieruchomości.

Jeszcze przed wyborami w maju 2023 r. zostały wprowadzone w życie rozwiązania prawne, na mocy których osoby niebędące tureckimi obywatelami nie mogły stanowić więcej niż 20 proc. dzielnicy czy miasta. Było to trudne do respektowania i pomijane w przypadku obywateli państw zachodnich czy Rosji, ale na kanwie niesatysfakcjonującego wyniku partii rządzącej AKP, rząd i prezydent starają się zmniejszyć niezadowolenie społeczne. Z tym może być związana odmowa wydawania zezwoleń na pobyt, co dotyka również Rosjan - tłumaczy ekspertka.

Państwa, do których dziś wyjeżdżają Rosjanie mieszkający do tej pory w Turcji, wkrótce mogą odczuć skutki fali migracyjnej. Nie jest ona obojętna dla gospodarki.

Wzrost liczebności Rosjan w krajach takich jak Serbia czy Czarnogóra już wpłynął na ceny nieruchomości i najmu. Można zatem przypuszczać, że wyjazd Rosjan z Turcji do tych krajów będzie miał wpływ na dalszy wzrost kosztów życia dla obywateli tych państw - uważa Spasimir Domaradzki z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW, ekspert Instytutu Europy Środkowej.

Dziewięciu obywateli Rosji w rozmowie z agencją Reutera potwierdziło, że "oni i inni wyjechali z Turcji częściowo z powodu problemów z uzyskaniem pozwolenia na pobyt".

- W Turcji nie można przewidzieć swojej przyszłości - powiedział 46-letni Dimitri, pracownik branży IT, który odmówił podania swojego nazwiska.

Reuters wskazał, że wspomniane przez nas wyżej Serbia i Czarnogóra to jedne z nielicznych krajów europejskich, gdzie Rosjanie są mile widziani.

Robert Kędzierski, dziennikarz money.pl