Podwójne opodatkowanie a dochód z zagranicy

W przypadku osób, które uzyskują dochody za granicą, muszą one określić, w jakim kraju mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (rezydencję podatkową). Dzięki temu można ustalić, czy muszą płacić podatki w Polsce. Jeżeli taka osoba nie jest rezydentem podatkowym w Polsce, rozlicza się z urzędem skarbowym jedynie z tych dochodów, które zostały uzyskane w Polsce. Jest to tzw. ograniczony obowiązek podatkowy. 

Jeśli sytuacja dotyczy polskiego rezydenta podatkowego to wszystkie dochody, niezależnie od tego, gdzie zostały uzyskane, powinny być rozliczane w Polsce. Taka osoba podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. 

Aby być uznawanym za polskiego rezydenta podatkowego trzeba: 

1. posiadać na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych, lub
2. przebywać na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. 

Podwójne opodatkowanie ma miejsce wtedy, gdy co najmniej dwa lub więcej krajów ma prawo do opodatkowania dochodu. Ma to miejsce zazwyczaj wtedy, gdy osoba mieszka w jednym kraju, a pracuje w innym lub wtedy, gdy dana osoba została oddelegowana do pracy za granicą na krótki okres. 

Kiedy jeszcze może wystąpić podwójne opodatkowanie? Wtedy, gdy osoba mieszka i szuka pracy za granicą, a jej świadczenia dla bezrobotnych zostały przeniesione z kraju pochodzenia. Podwójne opodatkowanie w Polsce i za granicą może mieć miejsce również w sytuacji, gdy na emeryturze osoba mieszka w jednym kraju UE, a emeryturę wypłaca jej inny kraj. 

Ze względu na to, że polski rezydent podatkowy osiągający dochody z pracy za granicą musi liczyć się z opodatkowaniem dochodów zarówno w Polsce, jak i w kraju ich uzyskania, istnieje możliwość uniknięcie podwójnego opodatkowania. 

Są sytuacje, które uwzględniają wyjątki od tej zasady i wtedy wynagrodzenie za pracę wykonaną w innym państwie może być opodatkowane tylko w Polsce. Aby jednak tak się stało, muszą zostać spełnione równocześnie aż trzy warunki: 

1. osoba przebywa w drugim państwie nie dłużej niż przez określony czas (najczęściej jest to 183 dni w roku kalendarzowym lub w ciągu kolejnych 12 miesięcy, liczone od dnia przybycia do tego państwa),
2. wynagrodzenie jest ponoszone przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca lub siedziby w drugim państwie,
3. wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim państwie.

Jeśli którykolwiek z warunków nie jest spełniony, wynagrodzenie może zostać podwójnie opodatkowane. Co zrobić jednak w innej sytuacji? 

Polska zawarła umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, aby wypracowany dochód nie był obciążony dwukrotnie. Można uniknąć podwójnego opodatkowania w Polsce dzięki ochronie, którą zapewnia m.in. mechanizm odliczenia kwoty podatku zapłaconego w kraju zatrudnienia od podatku, jaki należy zapłacić w kraju zamieszkania (metoda proporcjonalnego odliczenia).

Odliczenie jest możliwe tylko do wysokości podatku przypadającego na dochód uzyskany w innym państwie. Takie rozwiązanie przewiduje m.in. umowa z Holandią czy Stanami Zjednoczonymi. 

Drugim rozwiązaniem jest opodatkowanie dochodu z pracy jedynie w kraju zatrudnienia i zwolnienie z podatku w kraju, w którym znajduje się miejsce zamieszkania (metoda wyłączenia z progresją). Dochód osiągnięty za granicą jest więc wyłączony z podstawy opodatkowania w Polsce, jednak jego wysokość ma wpływ na ustalenie stawki podatku dla pozostałych dochodów, które podlegają opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej. 

Metoda wyłączenia z progresją jest o wiele bardziej opłacalna z punktu widzenie podatnika. Taki sposób rozliczenia dotyczy m.in. umowa z Niemcami. 

Które rozwiązanie będzie mieć zastosowanie? O tym decydują podpisane przez Polskę z poszczególnymi krajami umowy, dlatego zawsze trzeba sprawdzić, w jaki sposób opodatkowane będą dochody uzyskane poza granicami Polski. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania Polska podpisała z ponad 80 krajami. 

Warto zwrócić uwagę na to, że stawki podatkowe mogą być różne w poszczególnych krajach. Jeżeli więc stawka podatkowa w kraju zatrudnienia będzie wyższa, będzie to stawka, którą ostatecznie płaci podatnik, nawet jeśli podatek zapłacony w tym kraju będzie odliczony od podatku w kraju zamieszkania lub podatnik zostanie w nim z niego zwolniony. 

Jeśli dana osoba wie już, jaką metodą rozliczyć dochód uzyskany poza krajem, musi złożyć zeznanie podatkowe (wyjątek stanowi uzyskanie dochodów wyłącznie za granicą, które są zwolnione w Polsce od podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przy metodzie wyłączenia z progresją). Należy złożyć PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/ZG do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania w dniu składania zeznania. Musi być ono złożone w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia.