Z najnowszych dostępnych danych, zebranych przez Kancelarię Ożóg Tomczykowski i Business Centre Club wynika, że w 2019 roku zaledwie 577 osób z 10 tys. przedsiębiorców, przeciwko którym toczyły się postępowania w sądach, zostało uniewinnionych.
Skarbówka wszczyna postępowania. Przedsiębiorcy się burzą
Autorzy raportu wskazują, że od kilku lat obserwowany jest wzrost liczby skazanych w związku z popełnianiem przestępstw skarbowych. Oprócz rosnącej skali problemu. dotyczącego przestępczości skarbowej, rośnie też surowość orzekanych kar w sprawach o przestępstwa skarbowe.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ma to związek z ideą uszczelniania systemu podatkowego, która przyczyniła się do wprowadzenia surowych przepisów. Ich stosowanie – w ocenie ekspertów - rodzi ryzyko nieproporcjonalnego karania przedsiębiorcy.
Zaliczają do nich zaostrzanie sankcji karnych za przestępstwa i wykroczenia skarbowe, dodanie do kodeksu karnego nowego typu przestępstw fakturowych, za które grozi do 25 lat pozbawienia wolności, a także wyposażenie organów skarbowych w narzędzie służące do inwigilacji rachunków bankowych podatników bez informowania ich o tym fakcie, to tylko niektóre ze zmian mających uszczelniać system i eliminować patologie.
Większość z tych nowych rozwiązań prawnych oceniana jest jako zbyt represyjna, a poprzez niedoskonałe mechanizmy kontroli prowadzić może do pozbawienia obywatela podstawowych praw, jak np. dzieje się w przypadku konfiskaty rozszerzonej.
Większa represyjność przepisów
- Patrząc na liczbę sukcesywnie wprowadzanych od 2015 r. regulacji prawnych, które miały uszczelniać system podatkowy, a faktycznie prowadziły do wzrostu represyjności za pewne kategorie czynów, wyniki analizy były przewidywalne - uważa dr Jacek Matarewicz, partner w Kancelarii Ożóg Tomczykowski.
Według niego po wprowadzeniu szczególnego typu przestępstw fakturowych, z roku na roku wzrasta także w poszczególnych sądach liczba skazanych na podstawie tych przepisów.
- Osłabienie pewności prawa, a przy tym także jego przewidywalności, wpłynie negatywnie na liczbę zagranicznych inwestycji w kraju. Analiza pokazuje, że wymagane są pilne zmiany ułatwiające prowadzenie działalności gospodarczej, a nie, jak dotychczas, wprowadzające kolejne surowe kary za błędy z tą działalnością związane - wyjaśnia.
Tymczasowy areszt jest nadużywany
Szczególnie negatywnie autorzy opracowania oceniają praktykę stosowania tymczasowego aresztowania w sytuacji, w której jedyną przesłanką umożliwiającą organom wymiaru sprawiedliwości użycie tego narzędzia jest grożąca podejrzanemu/oskarżonemu surowa kara. Tymczasowe aresztowanie w praktyce przestępstw gospodarczych jest bardzo często wykorzystywane przez organy ścigania, mimo że charakter sprawy oraz postawa przedsiębiorcy – podejrzanego/oskarżonego nie budzi zastrzeżeń, a on sam deklaruje współpracę z organami państwa.
Eksperci kancelarii sugerują nawet, że przedsiębiorcy traktowani są obecnie jak przestępcy "największego kalibru", a wymiar kar z roku na rok jest coraz wyższy. W 2023 roku kwoty grzywien i kar pieniężnych za wykroczenia i przestępstwa skarbowe, które wyznaczane są w oparciu o aktualne minimalne wynagrodzenie rosną znacząco, bo najniższe pensje zostaną podwyższone dwukrotnie. W sumie wzrośnie ono z poziomu 3010 zł w 2022 roku do 3600 zł.
To, co szczególnie niepokoi ekspertów to fakt, że jednym ze skutków stosowania przez aparat państwowy represyjnej polityki karnej wobec przedsiębiorców jest zamykanie biznesów w Polsce. Przedsiębiorcy mają m.in. zablokowane przez organy skarbowego rachunki bankowe, tracą płynność finansową, a kilkumiesięczne stosowanie aresztów wydobywczych w stosunku do przedstawicieli biznesów utrudnia podejmowanie kluczowych decyzji w firmie.
Rekordowa liczba zamkniętych firm
W 2022 roku zniknęła z rynku rekordowa liczba 212 000 firm., a z Krajowego Rejestru Sądowego wykreślonych zostało aż 22 900 spółek.
Tylko w okresie od stycznia do końca października 2022 roku do rejestru Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wpłynęło 157,7 tys. wniosków o zamknięcie firm - o 17,1 proc. więcej niż w roku 2021. Do CEiDG wpłynęło również o 31,1 proc. więcej wniosków o zawieszenie działalności.