Z dniem 11 lutego 2012 r. weszły w życie przepisy nowelizujące ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, które zmieniły w istotny sposób dotychczasowe uregulowania dotyczące umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Należy jednak bezwzględnie pamiętać, iż nowe przepisy mają zastosowanie wyłącznie do umów ubezpieczenia zawartych już pod rządami nowego prawa, a więc począwszy od dnia 11 lutego 2012 r. Oznacza to, że w stosunku do umów ubezpieczenia, które zostały zawarte do dnia 10 lutego 2012 r. w dalszym ciągu zastosowanie mają dotychczasowe przepisy.

Dlatego też, podstawową kwestią jest sprawdzenie daty zawarcia umowy ubezpieczenia (zazwyczaj jest ona umieszona na polisie), którą zawarł poprzedni posiadacz pojazdu - osoba od której nabyliśmy pojazd lub która przekazała go nam na mocy umowy darowizny, względnie zaś - spadkodawca, po którego śmierci odziedziczyliśmy pojazd.

Jeżeli umowa ubezpieczenia została zawarta przez poprzedniego posiadacza pojazdu przed dniem 11 lutego 2012 r. to - niezależnie od tego, kiedy nabyliśmy pojazd - należy stosować się do następujących zasad:

• umowa ubezpieczenia trwa przez okres, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego;
• o terminie złożenia wypowiedzenia decyduje moment w którym dotarło ono do zakładu ubezpieczeń (nie ma zatem znaczenia data stempla pocztowego, a wypowiedzenie należy wysłać z odpowiednim wyprzedzeniem listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru);
• w przypadku wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mechanicznego;
• jeżeli umowa ubezpieczenia nie została wypowiedziana w terminie 30 dni od nabycia pojazdu, zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia zbycia pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących nabywcy oraz zwyżek go obciążających, w ramach obowiązującej taryfy składek; w przypadku gdy nabywca pojazdu złoży wniosek o dokonanie ponownej kalkulacji należnej składki, zakład ubezpieczeń będzie obowiązany do jej dokonania;
• jeżeli umowy ubezpieczenia nie wypowiedziano nie później niż na jeden dzień przed końcem okresu 12 miesięcy, na który została zawarta, a składka określona w umowie została w całości opłacona, z mocy prawa zostaje zawarta następna umowa ubezpieczenia na kolejne 12 miesięcy (tzw. klauzula prolongacyjna); jeśli więc chcemy zmienić ubezpieczyciela na kolejny roczny okres ubezpieczenia, należy odpowiednio wcześniej wysłać pisemne wypowiedzenie umowy, tak aby dotarło ono do nie później niż na jeden dzień przed końcem okresu na który umowa została zawarta, albo też złożyć je osobiście w oddziale zakładu ubezpieczeń.

Jeżeli natomiast umowa ubezpieczenia została zawarta przez poprzedniego posiadacza pojazdu już na nowych zasadach, tj. począwszy od dnia 11 lutego 2012 r., wówczas zastosowanie znajdą następujące reguły:

• umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, wypowie ją na piśmie (może to zrobić aż do końca okresu na który umowa została zawarta);
• w przypadku nadania oświadczenia o wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia przesyłką listową, za chwilę jego złożenia uważa się datę nadania oświadczenia w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego (tym samym wypowiedzenie można wysłać listem poleconym, zachowując potwierdzenie nadania przesyłki, albo złożyć je osobiście w oddziale zakładu ubezpieczeń);
• wypowiedzenie umowy złożone agentowi ubezpieczeniowemu uznaje się za złożone zakładowi ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa, a zakład ubezpieczeń nie może wyłączyć ani ograniczyć upoważnienia agenta ubezpieczeniowego do odbierania oświadczeń o wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia;
• w przypadku wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC, ulega ona rozwiązaniu z dniem jej wypowiedzenia;
• w razie niewypowiedzenia przez posiadacza pojazdu, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu mechanicznego, umowy ubezpieczenia OC, zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących temu posiadaczowi pojazdu oraz zwyżek go obciążających, w ramach obowiązującej taryfy składek; przypadku gdy posiadacz ten złoży wniosek o dokonanie ponownej kalkulacji należnej składki, zakład ubezpieczeń jest obowiązany do jej dokonania za okres od dnia przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu; posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu mechanicznego, jest obowiązany podać do wiadomości zakładu ubezpieczeń wszystkie znane sobie okoliczności, których ujawnienie jest niezbędne do dokonania ponownej kalkulacji składki;
• po przejściu lub przeniesieniu prawa własności pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, nie stosuje się tzw. klauzuli prolongacyjnej, tym samym umowa ubezpieczenia (o ile nie została wypowiedziana już wcześniej) ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, a następna umowa ubezpieczenia na kolejne 12 miesięcy nie jest już zawierana z mocy samego prawa; posiadacz pojazdu musi sam zadbać o zawarcie odpowiednio wcześniej kolejnej umowy ubezpieczenia, w przeciwnym bowiem razie będzie nieubezpieczony, co może skutkować dolegliwymi konsekwencjami finansowymi (nałożenie przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny opłaty za niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia, a w razie powstania szkody - zwrot odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu przez UFG);
• posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć kolejną umowę ubezpieczenia OC najpóźniej w dniu ustania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu poprzedniej umowy w związku z nieuruchomieniem klauzuli prolongacyjnej.

Odpowiedź na pytanie przygotował Tomasz Młynarski, główny specjalista w BRU