Winiecki dla Money.pl: Krótki traktat o wiarygodności

Tymczasem taka właśnie zgroza była normą przez stulecia historii gospodarczej Europy. A nawet historii antycznej. Bankierzy z państw-miast greckich mieli często wyższy standing finansowy (płacili niższy procent od pożyczonych pieniędzy) niż miasta, w których żyli i pracowali.

Dlatego przypominam przy każdej okazji, że wyjaśnienie współczesnego kryzysu finansowego w kategoriach chciwych bankierów i szlachetnych rządów ratujących zagrożone finanse swoich państw jest bajeczką, którą politykom udało się _ sprzedać _ mało refleksyjnej większości obywateli. Albo takim, których zdolność do refleksji została przyćmiona zawiścią wobec bogatych.

Fakt, że coraz więcej krajów musi płacić coraz wyższy procent za sprzedawane inwestorom obligacje i bony skarbowe nie wynika z chciwości bankierów tylko z ich percepcji malejącej wiarygodności tych krajów punktu widzenia ich zdolności do terminowej spłaty zaciąganych w coraz większej skali długów. I to też nie jest żadnym zaskoczeniem, jeśli przyjrzeć się historii.

Na przykład król Francji, Karol VIII, zaciągnął w 1494 r. trzy pożyczki na cel wojenne, płacąc kolejno 42, 56 i wreszcie 100 procent. Władcy pieniądze zużywali głównie w celach destrukcyjnych, więc ich wiarygodność kredytowa spadała z każdą kolejną pożyczką. Zresztą i tak zwykle była niższa niż solidnych mieszczan. W tym samym czasie, gdy Karol VIII finansował swoje wojny pożyczkami, kupcy i rzemieślnicy w XIV-XV w. płacili w miastach Niderlandów 10-15 proc., a w bogatszych wówczas jeszcze miastach włoskich tylko 5-10 proc. No, ale oni tych pieniędzy używali dla pomnożenia, a nie trwonienia bogactwa.

Stopniowo na rynkach finansowych narasta - jak przed wiekami - świadomość, że pożyczane w nieskończoność państwom pieniądze też nie tworzą bogactwa, lecz idą głównie na _ socjal _, czyli konsumpcję (tyle, że nie dworu, lecz plebsu, który na ten dwór ma głosować!). A że wydatki państw w stosunku do wytwarzanego bogactwa (PKB) rosną, zaś wzrost gospodarczy maleje, więc i wiarygodność rozumiana jako pewność zwrotu zaciągniętych długów także maleje. To też nie jest wiedza zupełnie nowa. _ Ze wszystkich rodzajów kapitału - _stwierdzał znakomity prawnik ateński i orator Demostenes - _ najbardziej produktywna jest wiarygodność. Kto tego nie wie, nie wie nic _.

Odzwierciedleniem tej świadomości w naszych czasach są nie tylko stopy oprocentowania papierów dłużnych, ale także koszty ubezpieczenia się od ewentualnej niewypłacalności dłużnika. W niedawnym _ Wall Street Journal _ podano np., że koszty ubezpieczenia 10 mln. dolarów na 5 lat od niewyobrażalnego do niedawna bankructwa USA wynoszą 69 tys. dolarów - dokładnie tyle samo ile koncernu _ Coca Cola _ i o 1 tys. dolarów więcej niż takież ubezpieczenie koncernu naftowego _ Exxon Mobil. _A np. takie samo ubezpieczenie szwajcarskiej firmy _ Nestle _ wynosi 66 tys. dolarów, czyli o 18 tys. dolarów mniej niż ubezpieczenie długu samej Szwajcarii. Do kompletu, ubezpieczenie długu Niemiec jest wyższe o 18 tys. dolarów niż firmy _ Siemens _.

Żyjemy więc w nowych czasach. Tyle, że jak wiele nowych rozwiązań mają one długą historię.