Money.pl: Artyści w najbliższych dniach zamierzają złożyć w Sejmie projekt ustawymedialnej własnego autorstwa. Ma ona pozbawić polityków wpływu na telewizję i radio publiczne. Czy to nie naiwne wierzyć, że politycy pozwolą na to?
Jacek Żakowski, publicysta, wykładowca _ Collegium Civitas _, współautor projektu ustawy medialnej (obok *Agnieszki Holland, Iva Zaniewskiego, Macieja Strzembosza)
*: Oni sami tego chcą, przynajmniej ci z którymi rozmawialiśmy. Jakiś czas temu dyskutowaliśmy z premierem i w jego ocenie to jest warunek konieczny do jej poparcia. To ma być mur chiński dzielący polityków od mediów. Podobnie mówili przedstawiciele innych partii. Poprą ten projekt pod warunkiem, że uniemożliwi on przejęcie przez jakąś opcję kontroli nad mediami.
Takie poparcie wyrazili też politycy PiS i Lewicy?
Tak. Choć nie ukrywam, że były wątpliwości dotyczące odpowiedzialności za majątek. Ale jeśli chodzi o brak możliwości wpływania na media publiczne to jest szeroki consensus. Ale może myślą co innego, a nam mówią co innego, tego nie wiem.
Co artystom, poza dorobkiem, daje prawo do tego by przejąć władzę nad mediami publicznymi?
Kongres Kultury powołał komitet, który opracował projekt uchwały. Ale jeżeli chodzi o sprawowanie kontroli nad mediami publicznymi to nie przejmą go tylko środowiska twórcze.
Ale osoby między innymi pochodzące stamtąd.
No właśnie. Środowiska twórcze będą stanowiły zaledwie jedną czwartą w Komitecie Mediów Publicznych, który chcemy stworzyć. Reszta to przedstawiciele samorządu (którzy dostali mandat w wyborach), środowiska akademickiego, rektorów (także wybieranych) oraz organizacji społecznych.
[
Telewizja i radio dopłacają do misji z reklamy ]( http://manager.money.pl/styl/media/artykul/telewizja;i;radio;doplacaja;do;misji;z;reklamy,137,0,599433.html )
Będą to więc przedstawiciele, którzy mają mandat, uprawomocnienie społecznie bardzo szerokie. Dlatego można powiedzieć, że Komitet będzie miał szerszy mandat niż posłowie zasiadający w Sejmie. Ponadto bezpośrednio prawo do kierowania mediami przekaże Komitetowi parlament, więc będzie to decyzja demokratyczna, a nie żadne uwłaszczenie.
Artyści proponują stworzenie Komitetu Mediów Publicznych, Rady, Funduszu Mediów Publicznych oraz Instytut Mediów – to liczna grupa instytucji. Czy nie łatwiej zreformować to co już istnieje niż tworzyć nowe, kolejne?
Jednak w tych instytucjach osób, które będą dostawały pieniądze będzie znacznie mniej. Pieniądze będzie otrzymywać około 50., a w tej chwili to jest 700 (chodzi o osoby w radach nadzorczych, programowych i zarządach mediów publicznych). Niektóre z nich biorą bardzo wysokie pensje. My proponujemy, by wynagrodzenie za zarządzanie mediami pobierało 14 razy mniej osób niż obecnie. Zamieniamy strukturę skomplikowaną, rozbudowaną na prostszą i tańszą niż dziś.
Ale losowanie 50 osób do Komitetu Mediów Publicznych spośród 250 – to dosyć karkołomny pomysł. Czy nie lepiej by były one wybierane większością głosów? Może wobec tego powinniśmy losować posłów lub senatorów?
Wymienione wcześniej środowiska będą wskazywały osoby nadające się do tego by być członkami Komitetu, czyli budzące zaufanie. Chcielibyśmy zlikwidować ryzyko zawierania różnych koalicji, które unaoczniło się w KRRiT, stąd pomysł na losowanie, które wprowadza element nieobliczalności.
Środowiska, które tam się znajdą powinny pracować na rzecz mediów, ale by uniknąć tworzenia szkodliwych koalicji i nominowania osób wygodnych dla kogoś wprowadziliśmy element losowania. Losowanie przecież stosuje się np. w sądach USA, gdzie w trudnych sprawach losowo wybiera się skład sędziowski. To nie jest nic niedemokratycznego ani dziwacznego.
Czy uda się jednak znaleźć aż 250 osób równie kompetentnych, godnych zaufania, które będą chciały pracować na rzecz mediów i wziąć udział w konkursie?
Środowiska, które będą je wskazywały liczą wiele milionów osób, tak więc o to się nie obawiam.[
PO o pomyśle twórców: "jest gorszy niż abonament" ]( http://news.money.pl/artykul/po;o;pomysle;tworcow;jest;gorszy;niz;abonament,32,0,593440.html ) Te osoby mają reprezentować interesy i spojrzenie zróżnicowanych środowisk. Komitet to będzie tzw. parlament telewidzów.
Będzie raczej organem zbliżonym do walnego zgromadzenia akcjonariuszy w spółce. Dopiero Komitet Mediów Publicznych będzie wybierał siedmioosobową Radę Mediów, która będzie zarządzała publiczną telewizją i radiem.
Czy jednak Rada Mediów, czyli siedmioosobowy zarząd publicznych mediów, będzie wystarczająco kontrolowany? Te kompetencje w Państwa projekcie są bardo rozmyte.
Nie sądzę. Komitet będzie się zbierał raz, dwa razy do roku. Wybierze szefów telewizji i radia, będzie wyznaczał strategiczne cele, decydował o tematach, kierunkach programów, itp. Poza tym będzie rozliczał zarząd z wydatków, czyli udzielał absolutorium. Komitet będzie sprawował rolę społeczną.
Czyli bez wynagrodzenia?
Tak, chcemy by członkowie mieli zwracane koszty zakwaterowania w Warszawie i podróży. Tylko przewodniczący i jego zastępca otrzymają pensje.
*Chcecie Państwo zastąpić abonament tzw. opłata audiowizualną, w wysokości 8 złotych miesięcznie, pobieraną od PIT-a. Jak przekonać Polaków do tego by go płacili, skoro wiele osób płaci już za kablówkę lub telewizję satelitarną? *
To jest trochę jak z publiczną służbą zdrowia. Pomimo dostępu do niej, wiele osób i tak płaci za prywatną opiekę. Tu jest podobna sytuacja. My proponujemy jednak opłatę nie tylko za telewizję i radio publiczne, ale także za dostęp do tzw. portalu mediów publicznych. Stamtąd każdy obywatel będzie mógł sobie ściągać filmy, programy, muzykę zupełnie za darmo. To będzie taka publiczna wypożyczalnia.
No, ale bez mediów publicznych bylibyśmy się w stanie obyć.
Wręcz przeciwnie. Media komercyjne nie są w stanie funkcjonować bez publicznych.
Jednak obecnie telewizja publiczna niewiele różni się od komercyjnych. TVP jest tak samo plastikowa, nie brak w niej słabych programów, mnóstwa reklam. Z czego wynika Pana twierdzenie, że media komercyjne nie mogą istnieć bez publicznych?
Faktycznie mamy zdemoralizowane media publiczne, które są jak _ państwowa huta. _ W ten sposób one muszą źle pracować, choćby ze względu na ciągłe zmiany polityczne. Są źle zarządzane, niekompetentne. Dlatego proponujemy ich zmianę.
Jednak media publiczne mają inne cele niż komercyjne, które mają przede wszystkim przynosić zysk. Media publiczne powodują podnoszenie poprzeczki, tworząc programy misyjne. To wymusza na mediach komercyjnych podnoszenie jakości, bo chcąc sprzedawać droższe reklamy trzeba mieć bardziej wymagającego odbiorcę. Ten schemat dobrze działa w Niemczech i Francji, gdzie media publiczne są silne.
Dużo będzie się musiało zmienić by media publiczne, szczególnie telewizja podniosły wyżej porzeczkę komercyjnym. Jaki twórcy mają na to pomysł?
Chcemy m.in. wprowadzić nie tylko system wyników oglądalności, ale także badanie jakości programów. To funkcjonuje w Europie. Można w ten sposób sprawdzić czy to jest program, który ludzi otwiera na problemy społeczne czy zamyka, czy ich informuje, czy jest tylko _ gumą do żucia. _
Mimo wszystko, w waszym projekcie, będą *reklamy **w publicznej telewizji. *
Trochę reklam musi być. Liczymy, że uda się uzyskać w sumie około 4 mld złotych na media publiczne, co pozwoli je podciągnąć do poziomu europejskiego. Na pewno nie uda się tego zrobić za 1,5 mld złotych.
To znacznie więcej niż 800 mln złotych, które miały media dostać wcześniej, zgodnie z ustawą PO, która przepadła w Sejmie.
800 mln złotych to groteska.
Ile podpisów posłów macie Państwo pod projektem? To niezbędne by był w ogóle rozpatrywany przez Sejm.
Każdy z klubów zadeklarował po pięć podpisów, w sumie 30.
Czyli zgłoszony zostanie, pytanie tylko czy faktycznie uzyska poparcie większości parlamentarzystów gdy dojdzie do jego głosowania.
Myślę, że uzyskamy poparcie większości. Pytanie tylko w jakim kształcie zostanie on uchwalony, na ile politycy go popsują.
Czytaj w Money.pl