Na czym polega dodrukowanie pieniędzy?
W dosłownym rozumieniu dodruk pieniądza polega na uruchomieniu maszyn drukujących w mennicach i wydrukowaniu banknotów, które później zostaną zaopatrzone w odpowiednie zabezpieczenia oraz wprowadzone na rynek. Mianem dodruku określa się emisję pieniądza, ale i skupowanie obligacji skarbowych od banków komercyjnych, dokonując ich zamiany na bardziej płynne aktywa.
Dodruk pieniędzy może odbywać się tylko na polecenie władz kraju, a dokonuje go bank centralny.
Jaki wpływ ma dodrukowanie pieniędzy na kurs waluty?
Zbyt częste i nieprzemyślane drukowanie pieniędzy odbiłoby się negatywnie na wartości danej waluty, dlatego nie jest ono realizowane zbyt często. Dlaczego nie można dodrukować pieniędzy, kiedy tylko w kraju pojawia się zwiększone zapotrzebowanie na środki finansowe? Ma to silny wpływ na kształtowanie się kursu walutowego i na poziom inflacji, czyli wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyjnych.
Do pozytywnych skutków dodruku pieniądza należy zaliczyć możliwość ustabilizowania w taki sposób waluty krajowej. Jednak znacznie więcej jest negatywnych efektów dodruku. Większa ilość pieniędzy w obiegu zwiększa konsumpcję, a ta zaczyna generować wzrosty cen – rośnie więc inflacja.
To z kolei prowadzi zwykle do spadku wartości waluty na rynkach międzynarodowych, co ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy dodrukowaniu pieniędzy towarzyszy również obniżanie stóp procentowych.
Nieuzasadnione, wprowadzone zbyt pochopnie drukowanie pieniądza i jego wpompowanie w gospodarkę może doprowadzić do:
- nadmiernego wzrostu konsumpcji,
- inflacji,
- utraty wartości waluty,
- utraty wartości pieniądza na rynku krajowym,
- wzrostu zadłużenia gospodarstw domowych,
- wzrostu zadłużenia przedsiębiorstw.
Kiedy podejmuje się decyzję o dodruku pieniądza?
Teoretycznie dodrukowanie środków powinno mieć miejsce wtedy, gdy gospodarka potrzebuje poluzowania polityki pieniężnej za sprawą zwiększenia podaży pieniądza. Wskutek dodruku dodatkowe środki trafiają do banków komercyjnych, które dzięki temu mogą udzielać klientom więcej różnego rodzaju kredytów. To wspiera konsumpcję i inwestycje, a w efekcie całą gospodarkę. Zwiększa się ilość pieniędzy w obiegu, co jest wyrazem prowadzenia ekspansywnej polityki.
Dodruk pieniądza w Polsce
Jak informował Narodowy Bank Polski w swoim raporcie, we wrześniu 2022 roku podaż pieniądza M3 (najszerszy z indeksów NBP prezentujący podaż pieniądza w kraju) wyniosła 2 bln 62,1 mld zł i była tym samym wyższa niż na koniec sierpnia 2022 roku. Do wzrostu podaży przyczyniły się przede wszystkim zwiększenie wartości depozytów i innych zobowiązań wobec sektora gospodarstw domowych oraz sektora przedsiębiorstw niefinansowych.
Z kolei w grudniu 2022 roku podaż pieniądza wyniosła 2 bln 91 mld 315 mln zł, co oznacza kolejny wzrost. W styczniu 2023 roku według danych NBP podaż pieniądza znów zwiększyła się – do 2 bln 96 mld 321 mln zł.
Jak kształtował się w 2022 roku dodruk pieniądza w Polsce? Wykres pokazuje, że ilość pieniędzy w obiegu stale rosła:
W 2020 i 2021 roku wyraźnie wzrastała ilość pieniądza w obiegu. Było to wynikiem dodruku prowadzonego w związku z koniecznością pokrycia kosztów antykryzysowych działań dotyczących pandemii koronawirusa.
Było to jak najbardziej uzasadnione działanie, ale bank centralny powinien robić to tylko wtedy, gdy jest to konieczne dla wspomożenia gospodarki krajowej. Niestety dodruk, który był realizowany w pierwszej fazie pandemii COVID-19, odbił się negatywnie na polskiej gospodarce – w postaci silnej inflacji.