Trwa ładowanie...
Zaloguj
Notowania
Przejdź na
Maja Budka
|
aktualizacja

Inflacja – co to jest i jak wpływa na ceny?

8
Podziel się:

Jeśli zaskakują cię ceny produktów na półkach, a sumy z paragonów rosną z tygodnia na tydzień, może to być efekt inflacji. Drożyzna uderza po kieszeni każdego z nas, co budzi coraz większe niepokoje konsumentów. W obliczu rosnącej inflacji warto jednak wiedzieć, jaka jest definicja tego słowa i jak faktycznie wpływa na ceny.

Inflacja – co to jest i jak wpływa na ceny?
(Unsplash)

Czym jest inflacja – definicja

Inflacja to słowo często wypowiadane przez dziennikarzy, prezenterów, specjalistów oraz polityków. Co jednak oznacza? W gospodarce rynkowej ceny towarów oraz usług zmieniają się cały czas. O inflacji mówimy jednak dopiero, gdy następuje powszechny wzrost cen, a za tę samą kwotę można kupić coraz mniej.

Inflacja to proces zmian zachodzący w całej gospodarce. Powstaje tam, gdzie mają miejsce transakcje monetarne. Jest mierzona poprzez statystykę i prezentowana w formie wskaźników cen. Inflacja to średnie zmiany cen konsumpcyjnych towarów i usług nabywanych przez przeciętne gospodarstwo domowe. W interpretacji ekonomicznej inflacja rozpatrywana z perspektywy gospodarstwa domowego oznacza obniżenie siły nabywczej pieniądza. To znaczy, że na rynku detalicznym przy niezmienionym dochodzie konsument jest w stanie kupić mniej towarów lub usług.

Banki centralne czy ministerstwo finansów mają za zadanie sprawować kontrolę nad utrzymaniem rozmiaru inflacji w zdrowych dla gospodarki granicach. W założeniach polskiej polityki pieniężnej za średniookresowy cel inflacyjny przyjmuje się wzrost cen o 2,5 proc. w skali roku.

Jak się mierzy poziom inflacji?

Najpopularniejszą miarą jest wskaźnik cen konsumpcyjnych CPI. Wskaźniki obliczane są przez urzędy statystyczne różnych krajów na ich potrzeby, więc mogą różnić się pomiędzy sobą. Mieszczą się one w ramach podstawowych zasad metodologicznych wyznaczonych przez ONZ.

W 1997 r. kraje członkowskie UE rozpoczęły regularne obliczanie zharmonizowanych wskaźników cen konsumpcyjnych, zwanym HICP. Oznacza, że wszystkie kraje Unii obliczają go według tej samej metody. Ułatwia to porównywanie ze sobą danych dotyczących krajów i służy do obliczania jednego wskaźnika cen konsumpcyjnych dla obszaru całej Unii Europejskiej. Zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych, obliczany jest również przez polski GUS i przesyłany do Eurostatu.

Miarą inflacji jest również wskaźnik cen w obszarze konsumpcji indywidualnej wynikający z wyliczeń agregatów, wchodzących w skład produktu krajowego brutto (PKB), zwany często "deflatorem" PKB. Wskaźniki cen konsumpcyjnych, wskaźniki cen producentów oraz deflator PKB są obliczane i publikowane przez GUS. Narodowy Bank Polski oblicza inną miarę inflacji – tzw. inflację bazową. Wskaźnik inflacji bazowej jest tym głównym komponentem wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, który nie ulega sporym zmianom. Wykorzystywany jest do analizy i oceny trendów zmian poziomu cen.

Żadna z opisanych miar inflacji nie jest jednak miarą kosztów utrzymania gospodarstw domowych.

Jakie są przyczyny inflacji?

Co powoduje rosnące ceny? Przyczyn inflacji może być kilka. Na jej wysoki poziom wpływ mają ceny na rynkach międzynarodowych (ceny importu, eksportu). Znaczny wzrost cen surowców energetycznych. Nieurodzaj i ograniczenie podaży dóbr (lub urodzaj, nadwyżka i nadmiar produktów rolnych na rynku, powodujący spadek cen).

Do przyczyn inflacji możemy zaliczyć również czynniki makroekonomiczne, leżące po stronie zarządzania gospodarką państwową. Niezrównoważony budżet, konieczność finansowania deficytu budżetowego, zaburzona struktura gospodarki, nadmierna (w porównaniu z podażą dóbr) ilość pieniądza w gospodarce, nadmiar inwestycji finansowanych przez państwo.

Jakie są skutki inflacji?

Skutki inflacji, szczególnie wysokiej, tzw. hiperinflacji, są dotkliwe i odczuwalne dla każdego. Jaki jest wpływ inflacji na gospodarkę? Przede wszystkim dochody osobiste osiągają coraz niższą realną wartość. Za ten sam niezmienny dochód konsumenci kupują coraz mniej towarów czy usług. Osoby, których podstawowym źródłem utrzymania są renty czy emerytury mogą liczyć na waloryzację wypłat, czyli rekompensatę, jednak ta przychodzi często z opóźnieniem, a skutki inflacji są przez takie osoby i tak odczuwane.

Inflacja powoduje, że tzw. siła nabywcza naszych pieniędzy maleje. Spadkowi podlegają również niezabezpieczone oszczędności, np. na nisko oprocentowanych lokatach. Obroną przed hiperinflacją są próby lokowania pieniędzy w dobra potencjalnie nietracące wartości tak szybko, czyli tezauryzacja pieniądza. Inflacja pociąga więc za sobą problemy takie jak: brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej, naciski pracowników na podwyższenie płac, ograniczenie produkcji, utrudnienia w rozliczaniu transakcji zagranicznych.

Wpływ inflacji na kurs walutowy również nie należy do pozytywnych. Wzrost cen w gospodarce, podobnie jak poziom bezrobocia w danym kraju powoduje, że popyt na walutę tego państwa spada, co w efekcie obniża cenę waluty.

Jak inflacja przekłada się na ceny?

Jak działa inflacja, która odczuwalna jest jako rosnące ceny w sklepach i punktach usługowych? Jak inflacja wpływa na ceny? Jak już pisaliśmy, inflacja wynika najczęściej ze wzrostu cen surowców, energii, paliw, ale także z dodruku pieniądza. Biorąc to pod uwagę, na wzrost cen mogą mieć bezpośredni pływ: wzrost cen gazu i ropy naftowej na świecie, przerwy w dostawach wielu surowców (spowodowane np. wojną), ograniczenia w funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych (spowodowane np. przez światową pandemię).

Wzrost kosztów produkcji wynika m.in.ze wzrostu cen surowców, które są wykorzystywane do wytwarzania swoich produktów. Wyższe ceny mąki prowadzą do wzrostu cen pieczywa, makaronów oraz innych produktów zbożowych. Wszystkie te działania powodują inflację, czyli finalnie zmniejszenie siły nabywczej pieniądza.

Co prowadzi do inflacji kosztowej?

Biorąc pod uwagę przyczyny i mechanizm powstawania, wyróżniamy dwa typy inflacji –kosztową (podażowa) i popytową. Przyczyną powstawania inflacji kosztowej są rosnące koszty produkcji lub transportu wytwarzanych dóbr. Źródłem inflacji kosztowej mogą być: inflacja płacowa, czyli wzrost płac, wzrost cen surowców, produktów importowanych czy wzrost podatków i składek obciążających producentów. Wzrost cen w gospodarce zwiększa presję na podwyżkę wynagrodzeń, co z kolei przekłada się na jeszcze większy wzrost cen w gospodarce. Mamy więc wówczas do czynienia z inflacją o charakterze kumulacyjnym.

Kiedy inflacja wyhamuje?

Kiedy inflacja w Polsce przestanie rosnąć? Jest to pytanie, nad którym głowią się wszyscy. Niestety prognozy nie są zachęcające. Według ekspertów wzrost cen może sięgnąć nawet 14 proc. Takie zapowiedzi wynikają nie tylko z drożejącej energii i żywności, ale też z inflacji bazowej. Inflacja będzie również rosła przez "naturalny rozpęd gospodarki" oraz utrzymującą się presję kosztową. Być może wyhamowanie inflacji będzie miało miejsce w drugiej połowie 2022 r. Nie będzie to jednak oznaczało spadku wzrostów, a jedynie ustabilizowanie się na dosyć wysokim jej poziomie.

Zdaniem wielu remedium na przetrwanie inflacji mogą okazać się podwyżki. Jaki wpływ ma inflacja na wynagrodzenie? Tam, gdzie rosną ceny, a więc i koszty życia, skłania to pracowników do formułowania żądań podwyżek. Pracodawcy rekompensują jednak podwyższenie płac podwyżkami swoich produktów i usług. Rodzi się wówczas ryzyko nakręcenia spirali płacowo-cenowej, czyli sytuacji, gdy wzrost płac i inflacji wzajemnie się napędzają.

Wzrost cen na pewno nie należy do zjawisk pozytywnych dla konsumentów. W 2022 r. inflacja w Polsce osiągnęła najwyższy poziom od 1998 r. Prognozy nie napawają optymizmem. Warto więc śledzić opinie ekonomistów oraz ekspertów rynku finansowego oraz dowiedzieć się, jak uchronić się przed inflacją.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
Źródło:
money.pl
KOMENTARZE
(8)
ala
2 lata temu
a jak rozpatrzeć przykład że chcemy za towar dużo a nikt nie kupi obniżysz ceny tak to może przestać kupować wszystko jak leci każdy śmieć i ceny spadną
Obywatel
2 lata temu
Mamy ujemne realne stopy procentowe od 5 lat dzieki NBP, do tego programy proinflacyjne rzadu, 240 mld na tarcze dla firm, ktore tego nie do konca potrzebowaly, na pewno nie w takiej ilosci … latwo rozdawac nasze pieniadze … rozdawac 240 mld dla firm to jak pytac ‘wilka czy jest glodny’, wiadomo ze firmy powiedza tak trzeba nam pomagac 🤔🤔🤔
Żymianin
2 lata temu
Inflacja to taka umowa niewidzialnych rąk rynku.
sens ey
2 lata temu
siła nabywcza pieniądza - magiczne wyrażenie jak sie rozdaje kupe kasy za darmo - to co sie dzieje z wartoscią kasy? nooooooooooooooo? tego powinni uczyć w podstawówce - zamiast tego uczą Fantasy o jakiejś dziewicy i 4 czy 3 ojcach...
jan
2 lata temu
Czyli...mamy co roku do czynienia z inflacja owocow w zimie i deflacja w lecie bo wiadomo po sezonie owoce sa drozsze... Panie redaktorze. Bzdury. Inflacja to wzrost podazy pieniadza, a dostosowanie sie cen (w gore) to tego efekt. Przyklad z Wegier - podniesiona placa minimalna? Podniesione ceny produktow. Wszystko w zamknietym kole za wyplate mozna kupic okreslona ilosc dobr. Bogactwa nie wykreuje sie sztucznie dopisujac zera tylko pracujac ciezej lub automatyzujac gospodarke (lopata>koparka itd.).