Z danych przekazanych money.pl przez Krajową Radę Notarialną wynika, że w 2020 roku notariusze sporządzili 145 929 testamentów. To ponad 2 tys. więcej niż rok wcześniej, kiedy sporządzono 143 870 takich dokumentów. Danych za ten rok jeszcze nie ma, ale notariusze, z którymi rozmawiamy, mówią, że zainteresowanie jest spore.
Wpływ na nieco większe zainteresowanie spisywaniem testamentu może mieć pandemia - wiele osób zaczęło myśleć o przyszłości. Notariusze wskazują, że rzeczywiście wzrasta zainteresowanie klientów kancelarii notarialnych sporządzaniem testamentów w formie aktów notarialnych.
Przyczyn jest kilka - przede wszystkim wzrost świadomości prawnej społeczeństwa. Klienci wiedzą, że brak wiedzy prawniczej powoduje, że w testamentach własnoręcznych popełnia się często błędy dotyczące np. zapisów czy wydziedziczenia.
- Trzeba też pamiętać, że nieprecyzyjne zapisy mogą doprowadzić do sporu pomiędzy spadkobiercami, a wówczas testament będzie podlegał ocenie sądu - podkreśla Ilona Sądel-Bendkowska, notariusz, rzecznik prasowy Izby Notarialnej w Warszawie. Przypomina, że jeśli testament został sporządzony w formie aktu notarialnego, podważenie go jest trudne.
Najbezpieczniej u notariusza
W Polsce testament można spisać samodzielnie, skorzystać z pomocy notariusza lub, w wyjątkowych okolicznościach, przekazać ostatnią wolę ustnie. Najbezpieczniejsze, pod względem prawnym jest sporządzenie testamentu w formie aktu notarialnego.
- Podstawową przewagą testamentu notarialnego jest jego pewność prawna. Testament sporządzony przez notariusza po przeprowadzeniu rozmowy z osobą zainteresowaną, w najlepszy sposób odzwierciedla ostatnią wolę - mówi Szymon Kołodziej, rzecznik prasowy Krajowej Rady Notarialnej.
- Niejednokrotnie osoby planujące spisanie testamentu, nie zdają sobie sprawy z ograniczeń, w szczególności tych formalnych, jakie ma testament własnoręczny oraz z zalet i możliwości, jakie daje testament notarialny - dodaje.
Przypomina, że notariusz, dzięki swojej wiedzy, jest w stanie zaproponować takie rozwiązania prawne, które pozwolą jak najdokładniej zrealizować naszą wolę, przedstawi też możliwości oraz skutki prawne, jakie będą miały zapisy uczynione w testamencie.
- W testamencie sporządzonym przy udziale notariusza możemy dokonać rozporządzenia naszym majątkiem na wypadek śmierci wykorzystując np. instytucję zapisu windykacyjnego, czyli zapisu mocą którego konkretna osoba nabędzie konkretną rzecz z chwilą otwarcia spadku. Trzeba wiedzieć, że dokonanie zapisu windykacyjnego możliwe jest tylko w testamencie notarialnym - przypomina rzecznik KRN.
Oryginał testamentu spisanego u notariusza pozostaje w kancelarii notarialnej. Jest tam przechowywany przez 10 lat, a następnie przekazywany jest do archiwum sądu właściwego ze względu na siedzibę kancelarii notarialnej, w której został sporządzony.
- Oznacza to, że nawet w przypadku zagubienia lub zniszczenia wypisu testamentu notarialnego jesteśmy w stanie go odtworzyć, co może być trudne, a czasami wręcz niemożliwe w przypadku testamentu własnoręcznego - zwraca uwagę Szymon Kołodziej.
Dowiedz się: Dług publiczny będzie rósł także w 2022 r. Rząd przedstawił Aktualizację Programu Konwergencji
Ile kosztuje testament sporządzony u notariusza? Opłata za sporządzenie testamentu wynosi 50 zł. Do tej kwoty trzeba doliczyć koszty odpisów, a także VAT. Dopłacić trzeba za zapis windykacyjny, czyli wskazanie osoby, która nabędzie określony przedmiot z chwilą otwarcia spadku. Koszt takiego zapisu to 200 zł. Dopłaca się również za zapis dotyczący wydziedziczenia czy pozbawienia zachowku - 150 zł.
Własnoręcznie koniecznie z podpisem
Testament można sporządzić samodzielnie, ale żeby był ważny, trzeba pamiętać o kilku kwestiach. Przede wszystkim taki dokument trzeba napisać ręcznie. Nie może być wydrukowany na komputerze. Musi być też własnoręcznie podpisany i opatrzony datą.
Małżonkowie nie mogą napisać jednego wspólnego testamentu. Taki dokument każdy sporządza we własnym zakresie. Testament, zarówno ten spisany w czasie wizyty u notariusza, jak i własnoręcznie, można zarejestrować w Notarialnym Rejestrze Testamentów (NORT). Ułatwi to spadkobiercom odnalezienie dokumentu po śmierci testatora.
W wyjątkowych sytuacjach ostatnią wolę można przekazać ustnie. Taka forma jest dopuszczalna, jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci albo jeżeli nie można zachować jednej z wymienionych powyżej form testamentu. Aby taki testament był ważny, ostatnia wola musi zostać wypowiedziana w obecności co najmniej trzech świadków.