W Grecji kwitnie anarchia. Trzeba sobie radzić

Solidarna Społeczność Exarchii spotyka się raz na tydzień na opuszczonym parkingu w centrum ateńskiej dzielnicy o tej samej nazwie. Przy brudnym plastikowym stole siadają razem architekci, nauczyciele, lekarze, filmowcy, prawnicy. Większość z nich jest bezrobotna.

_ - To jest jak terapia. Spotykamy się, opowiadamy o wszystkim, co się stało, czego się dowiedzieliśmy, dyskutujemy o problemach i o tym, jak je rozwiązać. Dzięki temu czujemy, że w panującym koszmarze dnia codziennego nie jesteśmy sami. Pozbywamy się strachu _ - mówi bezrobotna od ponad dwóch lat 40-letnia reżyserka filmowa Tina.

Grupa powstała jesienią zeszłego roku, kiedy rząd wprowadził dodatkowy podatek od nieruchomości, popularnie zwany _ haraczi _, czyli po polsku haracz. Podatek ten, którego wartość zależy od rozmiaru i lokalizacji nieruchomości, niezależnie od tego, czy jej właściciel ma pracę czy też nie, wynosi między 800 a 1500 euro rocznie. Został dopisany do rachunku za energię elektryczną i za jego nieuregulowanie grozi taka sama kara, jak w przypadku niepłacenia za prąd: wyłączenie jego dostawy.

Zbankrutowany rząd grecki obarczył _ haraczi _ około 5,5 miliona gospodarstw domowych na okres dwóch lat (jest to podatek tymczasowy) i planował, że w ten sposób uzyska ponad dwa miliardy euro rocznie.

Jednak zarówno podatek, jak i sposób jego ściągania wywołał w społeczeństwie burzę protestów. Wiele osób odmówiło jego płacenia. W maju grecki Sąd Konstytucyjny uznał, że uzależnienie dostawy prądu od spłaty podatku jest nielegalne.

Według Stefanosa, prawnika, który należy do Solidarnej Społeczności Exarchii, rząd jednak nie dał za wygraną._ - Wiele osób zapłaciło za prąd, ale nie zapłaciło podatku, i potem zostali poinformowani, że to, co już wpłacili, poszło na podatek, a za prąd jeszcze wiszą i jeśli nie zapłacą, to prąd im wyłączą _ - opowiada Stefanos. Dodaje, że jest to jeden z głównych powodów, dlaczego członkowie grupy nie czują się winni, gdy działając wbrew prawu, podłączają ponownie do sieci mieszkania i domy pozbawione elektryczności.

_ - Mamy taki publiczny telefon komórkowy, działający 24 godziny na dobę. Gdy ktoś do nas zadzwoni z informacją, że przyszli go odłączyć, rozsyłamy do wszystkich SMS-y z adresem i zaraz tam jedziemy. Zwykle gdy jest nas dużo, elektrycy, którzy przyszli wykonać zadanie, odchodzą. A jeśli nie możemy przyjechać od razu, to przyjeżdżamy potem i znowu podłączamy. To prosta procedura. Znajomy elektryk nas nauczył _ - tłumaczy Stefanos. Wyjaśnia, że taką operację grupa przeprowadziła 25 razy.

Grupa jest także w trakcie organizowania lokalnego punktu medycznego, w którym należący do niej lekarze będą pracować społecznie po kilka godzin dziennie, udzielając porad wszystkim tym, którzy nie mają pieniędzy na szpital. W tej chwili szukają opuszczonego budynku, który mogliby na ten cel odremontować.

Takie punkty - mówi Tina - istnieją już w innych dzielnicach Aten. Są coraz bardziej potrzebne, odkąd szpitale państwowe przestały przyjmować nieubezpieczonych chorych nawet w nagłych przypadkach.

_ - W szpitalu, żeby lekarz na ciebie spojrzał, trzeba teraz zapłacić pięć euro, nie mówiąc o wszystkich dodatkowych opłatach, jeśli potrzebne jest prześwietlenie albo inne badania. To samo dotyczy lekarstw. Coraz więcej ludzi na to nie stać. Ale lekarze pracujący w darmowych punktach mają wielu kolegów w tych szpitalach. Jeśli sytuacja tego wymaga, zawsze mogą spróbować pomóc choremu, wepchnąć go tylnymi drzwiami, załatwić jakieś badanie za darmo _ - tłumaczy reżyserka.

Tina dodaje, że sama do tej pory płaciła wszystkie podatki, ubezpieczenia i opłaty licencyjne i nigdy wcześniej nie przyszłoby jej do głowy, że może być inaczej. Teraz jednak często czuje się jak wyjęta spod prawa. Jej samochód jest nieubezpieczony, prąd - kradziony, lekarstwa, które zażywa, załatwiane _ na lewo _.

_ - Wszystkie moje projekty zawodowe zostały odwołane, bo państwo nie ma na nie funduszy. Ja też na nic nie mam pieniędzy. Ta sytuacja nie powstała z mojej winy, zostałam w nią wepchnięta _ - mówi Tina.

Anna, bezrobotna socjolog należąca do Komitetu Inicjatywy Mieszkańców Exarchii - innej grupy samopomocowej działającej w tej samej dzielnicy - mówi, że czuje się podobnie. Prądu co prawda jeszcze jej nie wyłączono, ale dostała już dwa ostrzeżenia, więc stanie się to lada moment. _ Haraczi _ w przypadku Anny wynosi 840 euro i na zapłacenie podatku po prostu jej nie stać.

Grupa Anny jest znana z tego, że w 2008 roku przejęła kontrolę nad dużym parkingiem w centrum Exarchii, na którym działali handlarze narkotyków, i przekształciła go w piękny park, w którym latem na odrapanej ścianie wyświetlane są za darmo stare filmy. W położonym nieopodal opuszczonym budynku komitet prowadzi też klubokawiarnię, gdzie można posiedzieć przez kilka godzin, grając w szachy czy w karty, przy filiżance kawy lub herbaty ze społecznej zrzutki.

_ - W mieście, w którym filiżanka capuccino w dalszym ciągu kosztuje pięć euro, dla bezrobotnego to prawdziwy luksus _ - mówi Anna._ - Teraz pracujemy nad powołaniem banku czasu, czyli stworzeniem w internecie społeczności ludzi, którzy - ponieważ nie mają pieniędzy - będą się wymieniali swoimi umiejętnościami. Wiemy, że podobne banki działają w wielu miejscach w kraju. Najwyższy czas, żeby jeden powstał tutaj. Już planuję, co będę mogła zaoferować: myślę, że lekcje angielskiego i hiszpańskiego, a także opiekę nad dziećmi _ - dodaje Anna.