Polskie kopalnie mają problem z ubezpieczeniem swojego mienia oraz z wykupieniem OC z tytułu prowadzonej działalności – dowiedział się money.pl. Informację tę potwierdził nam również rzecznik prasowy notowanej na giełdzie Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW) Tomasz Siemieniec.
- To prawda, że są problemy z ubezpieczeniem kopalń – napisał do nas w mailu, ale dodał, że kłopot ten jest przez spółkę rozwiązywany. - Udaje się nam ubezpieczyć m.in. mienie i OC w jednej ze spółek z grupy PZU - dodał.
Nie określił w mailu, jaki dokładnie jest to problem, ani w jaki sposób PZU go rozwiązuje. JSW zarządza kopalniami: Borynią-Zofiówkówką-Jastrzębiem, Budrykiem, Knurowem-Szczygłowicami i Pniówkiem. Kopalnie te wydobywają węgiel koksowniczy oraz do celów energetycznych.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Węgiel na cenzurowanym. Kopalnie w kropce
Również PGE Górnictwo i Energetyka, do której należą dwie kopalnie węgla brunatnego Bełchatów i Turów, jest ubezpieczona w jednej ze spółek PZU. - W porównaniu do lat ubiegłych odnowienie ubezpieczeń majątku kopalń jest trudniejsze ze względu na zaostrzenie działań dekarbonizacyjnych ubezpieczycieli oraz reasekuratorów - informuje biuro prasowe PGE GiE.
Natomiast Polska Grupa Górnicza, największy producent węgla kamiennego, do którego należy osiem kopalń, odmówiła komentarza w sprawie.
Dopytaliśmy rzecznika JSW, jaki konkretnie problem jest z polisami OC dla kopalń. Wyjaśnił, że problemy wynikają głównie z tego, że są one traktowane przez instytucje finansowe jako niechciane aktywo i nie chcą ich ubezpieczać.
Tymczasem - jak podkreśla Siemieniec - bez węgla koksującego, który wydobywa JSW, nie można przeprowadzić w Europie zielonej transformacji, czyli przejść na surowce odnawialne. - Węgiel koksujący jest niezbędny przy wytopie stali, z której budowane są m.in. farmy wiatrowe - podkreśla nasz rozmówca.
Również analityk z Erste Securities Polska Jakub Szkopek zwraca uwagę, że takie spółki, jak JSW, nie powinny mieć żadnych problemów z ubezpieczeniem swojego mienia oraz z wykupieniem polisy OC, gdyż wydobywają one węgiel koksowniczy. Został on - po kryzysie związanym z pandemią COVID-19 - uznany przez Unię Europejską za tzw. surowiec krytyczny. To oznacza, że jest "nieodzowny dla transformacji ekologiczno-cyfrowej Europy".
Analityk przypomina, że zerwane łańcuchów dostaw z Chin, a także blokada Kanału Sueskiego w 2021 r. przez tajwański tankowiec, która wstrzymała dostawy australijskiego węgla do wytopu stali, uświadomiły Europie, jak ważna jest ochrona własnych surowców, w tym szczególnie węgla koksującego.
Mimo tego, nic pozytywnego dla kopalń z tego nie wynika. Są im rzucane kolejne kłody pod nogi w postaci odmów ubezpieczenia. Węgiel w Europie jest na cenzurowanym - mówi wprost analityk z Erste.
W czym jest problem? Ciężar szkód zbyt duży
Również ekspert od ubezpieczeń górniczych i prezes kancelarii brokerskiej Brokerzy Śląscy Marceli Drabek przyznaje, że ubezpieczenie kopalni oraz podmiotów związanych z branżą górniczą stało się obecnie dużo trudniejsze niż jeszcze kilka lat temu.
- To wynik ogólnoeuropejskiego porozumienia dotyczącego dekarbonizacji w branży ubezpieczeniowej i finansowej. Firmy, których ponad połowa przychodu pochodzi z szeroko pojętej działalności związanej z brudną energią, są na cenzurowanym - mówi wprost ekspert.
Dodaje, że górnictwo naturalnie jest traktowane jako branża wysokiego ryzyka dla ubezpieczycieli. - Uzyskanie satysfakcjonującego ubezpieczenia dla klientów z tego sektora gospodarki jest trudniejsze z roku na rok. Warto też pamiętać, że górnictwo to nie tylko kopalnie, ale również mnóstwo firm świadczących dla nich swoje usługi serwisu, produkcji czy badań - podkreśla Drabek.
Na polskim rynku ubezpieczeniowym zostały obecnie dwie duże spółki: PZU i Warta, które ubezpieczają górnictwo. Reszta podmiotów albo się wycofała z tego sektora, albo nie jest zainteresowana ubezpieczeniem nowych klientów związanych z górnictwem (odnawiając jedynie polisy dla długoletnich i rentownych klientów).
Ile zarabiają górnicy? Są oficjalne dane GUS
Zdaniem eksperta, problem z ubezpieczeniem górniczego mienia może wynikać z dużego ryzyka finansowego, które ponosi ubezpieczyciel w przypadku wystąpienia górniczej szkody pod ziemią.
- Szkoda na mieniu znajdującym się pod ziemią jest najczęściej szkodą całkowitą, tym samym ubezpieczyciel jest zobowiązany do wypłaty pełnej sumy, na jaką ubezpieczono dane mienie - podkreśla Drabek. Dodaje, że w przypadku górniczej katastrofy ratowane jest przede wszystkim ludzkie życie, a nie warte dziesiątki milionów maszyny górnicze i sprzęt, który zostaje pod ziemią.
Straty przy takiej katastrofie sięgają często dziesiątek, a nawet setek milionów złotych.
Warto też przypomnieć, że w ciągu ostatnich 45 lat doszło do 20 poważnych katastrof górniczych, w których życie straciło łącznie ponad 200 górników. Statystycznie katastrofy w kopalniach zdarzają się więc nawet co dwa lata.
Z tego m.in. powodu przy ubezpieczaniu kopalń ubezpieczycielom potrzebna jest reasekuracja, czyli przekazanie innemu podmiotowi z rynku finansowego części ryzyka na wypadek wystąpienia dużych strat materialnych, których pojedynczy ubezpieczyciel nie byłby w stanie sam udźwignąć.
Zwykle podmiotem reasekuracyjnym jest zagraniczna spółka i tu - zdaniem Drabka - może kryć się problem z ubezpieczeniem kopalni.
Zapytaliśmy PZU i Wartę, czy mają problemy z reasekuracją ubezpieczeń dla kopalń. Dodzwoniliśmy się do członkini zarządu PZU Małgorzaty Sadurskiej, ale ta poinformowała nas, że jest na zagranicznym urlopie i przekierowała do biura prasowego spółki.
Do czasu publikacji tekstu ani PZU, ani Warta nie odpowiedziały na nasze pytanie.
Specjalny fundusz? To może być pewne rozwiązanie
Czy polskie kopalnie mogą być zagrożone utratą ubezpieczenia dla swojego mienia? Czym grozi brak polisy OC w przypadku kopalni?
- Spółki górnicze czy okołogórnicze, które nie uzyskają pożądanej ochrony ubezpieczeniowej na rynku, będą musiały się samoubezpieczać, czyli stworzyć specjalną rezerwę finansową na wypadek powstania szkód. Dotyczy to zarówno ubezpieczenia OC działalności, jak i ubezpieczenia mienia. To oczywiście najczarniejszy scenariusz, ale nie jest wcale wykluczony - uważa Drabek.
Jak podkreśla z kolei Szkopek, taka rezerwa finansowa (jeśli spółka odkładałaby na rezerwę np. kilka milionów złotych rocznie) nie byłaby dla JSW bardzo odczuwalna. Roczne zyski spółki sięgają obecnie 6 mld zł.
Tragedia w kopalni. Czterej górnicy nie żyją
Zdaniem Szkopka, rozwiązaniem dla spółek węglowych mogłoby być powołanie specjalnego funduszu ubezpieczeniowego dedykowanego wyłącznie kopalniom. Tyle że rozwiązanie to nie jest doskonałe.
Inne jest bowiem ryzyko szkód w przypadku JSW, a inne w przypadku PGE. PGE ma kopalnie węgla brunatnego, który jest bardzo wysokoemisyjny. Oszacowanie wysokości jednej składki ubezpieczeniowej dla wszystkich mogłoby być więc trudne.
Katarzyna Bartman, dziennikarz money.pl