Nie wydałeś ani grosza? VAT i tak się należy

Są to czynności, które poprzez kompensatę rzeczową swoich należności stanowią de facto formę odpłatnej dostawy towarów (towar za towar) lub odpłatnego świadczenia usług (usługa za usługę, ewentualnie usługa za towar).

Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju oznacza wykonanie tych czynności za wynagrodzeniem. Przy czym przepisy prawa wskazują na formę odpłatności, jak również nie definiują tego pojęcia. Stąd wniosek, że wynagrodzenie (zapłata) nie musi nastąpić w formie świadczenia pieniężnego. Może to być również świadczenie rzeczowe.

Należy pamiętać, że z odpłatnością mamy do czynienia, gdy:

• istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym;
  • dostawcę towarów lub usługodawcę łączy z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego) za dokonanie tych czynności;
  • wynagrodzenie jest wyrażalne w pieniądzu, co oznacza, że istnieje możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Wynagrodzenie (zapłata) może mieć postać zarówno świadczenia pieniężnego, jak i rzeczowego (określonego w naturze) np. w przypadku dostawy towaru w zamian za świadczenie usługi czy też w sytuacji zamiany usług.

W praktyce gospodarczej pojawiają się wątpliwości jakiego rodzaju przekazanie towarów/usług stanowi jedynie czynność dokonywaną na potrzeby nieodpłatnej dostawy towarów dokonanej przez kontrahenta (i tym samym nie podlega opodatkowaniu VAT), a kiedy takie przekazanie jest już traktowane jako element transakcji barterowej (towar w zamian za towar, towar w zamian za usługę czy też usługa w zamian za usługę) i jako odpłatna dostawa towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu VAT.

PRZYKŁAD

W analizowanej sprawie zarówno właściciel nieruchomości (Spółka)
jak i druga strona umowy są stronami umowy barterowej. Wykonują bowiem na swoją rzecz ściśle określone usługi (dzierżawa gruntu – wykonanie ogrodzenia). Podmioty te nie dokonują jedynie zapłaty w postaci pieniężnej, a rozliczenie następuje dzięki wymianie świadczeń rzeczowych. W związku z powyższym, należy uznać, że oba świadczenia mają wymierny charakter, wynikają ze wzajemnego zobowiązania i zawierają element odpłatności. Zatem, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W następstwie powyższego należy wskazać, że obie strony transakcji dokonując tych czynności powinny je opodatkować i udokumentować fakturą VAT. Na dokumencie tym należy wykazać stawkę podatku właściwą dla dokonanej czynności. Jeżeli strony określiły w umowie wartość świadczonych sobie nawzajem czynności („wyceniły” je), wówczas kwoty te stanowią podstawę opodatkowania jaką należy wpisać na fakturze. W sytuacji zaś, gdy tego nie zrobiły, wówczas za podstawę opodatkowania należy przyjąć wartość rynkową przekazanych publikacji pomniejszoną o kwotę podatku (art. 29 ustawy o VAT).

Co do obowiązku podatkowego, to wskazać należy, że każdy z podmiotów uczestniczących w transakcji barterowej winien samodzielnie rozpatrzyć moment jego powstania z uwzględnieniem rodzaju dokonanej czynności. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

PRZYKŁAD