Fundusze i podatki: straty nie do rozliczenia
Piotr Skwirowski
2008-10-16
Kryzys finansowy szaleje w portfelach Polaków, tymczasem strat z inwestycji w fundusze... nie da się uwzględnić w zeznaniu podatkowym. To, co się dzieje na światowych rynkach finansowych, przekłada się na kiepskie rezultaty inwestycji. Zamiast spodziewanych zysków pojawiają się straty. O ile jednak straty z inwestycji na giełdzie można uwzględnić w rocznych zeznaniach podatkowych, aby odliczyć je od ewentualnych zysków w latach następnych, o tyle straty z funduszy inwestycyjnych w świetle przepisów podatkowych stratami nie są. W każdym razie nie da się ich uwzględnić w rozliczeniu podatkowym.
A to dlatego, że podatnik inwestujący na giełdzie jest opodatkowany inaczej niż ten, który wkłada pieniądze w fundusze. W tym pierwszym przypadku podatnik sam rozlicza się z fiskusem - po zakończeniu roku wypełnia PIT, w którym chwali się swoimi dokonaniami na rynku akcji i płaci podatek od zysku. Jeśli zamiast zysku jest strata - wpisuje ją w zeznaniu. W przyszłości będzie mógł ją odliczyć od dochodu, jeśli taki się pojawi. To choć trochę osładza życie stratnego inwestora. Osoba inwestująca w fundusze nie składa rocznego PIT. To fundusz odciąga i odprowadza do kasy fiskusa podatek od jej zysków. Gdy pojawia się strata - nie ma podatku. Ale też nie ma co z nią zrobić.
iestety, nie da się też od zysków z inwestycji w
akcje odliczyć strat z inwestycji w fundusze. To wedle przepisów jak gdyby odrębne światy. Nie ma więc mowy o żadnej kompensacji strat.
Potwierdzają to dwie tegoroczne interpretacje przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) wydane przez izby skarbowe w Warszawie i Katowicach (sygnatury IPPB2/415-380/08-2/SR i IBPB2/415-899/08/MZ). Są identyczne. I, niestety, niekorzystne dla podatników. Konkluzja jest taka: "Zasada opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych [m.in. akcji] wyrażona w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyklucza możliwość odliczenia od tego dochodu straty z umorzenia jednostek funduszu inwestycyjnego, gdyż zasady opodatkowania dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych reguluje art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. Istotne w tej mierze jest to, że podatnik w pierwszym przypadku opodatkowuje się samodzielnie, składając we właściwym urzędzie skarbowym zeznanie według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 cytowanej ustawy). Z kolei stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym obowiązek poboru 19 proc. zryczałtowanego podatku dochodowego m.in. od dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych ciąży na płatniku [czyli na funduszu]".
- Kwestia braku możliwości rozliczenia straty jest niewątpliwie uciążliwa dla podatników i może prowadzić do sytuacji, kiedy to ekonomicznie ponoszą oni stratę z tytułu umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, a podatek i tak będą musieli zapłacić - komentuje dla "Gazety" Leszek Tokarski, ekspert podatkowy z firmy Deloitte.
Przyznaje, że brak możliwości rozliczania straty jest podyktowany obowiązkami funduszu inwestycyjnego jako płatnika. Ponieważ inwestor może dokonywać szeregu transakcji w różnych funduszach, fundusz nie mógłby poprawnie realizować swoich obowiązków wobec faktu, że końcowa sytuacja podatnika byłaby znana dopiero po zakończeniu danego roku podatkowego i analizie całości przeprowadzonych transakcji. - W praktyce rozliczanie straty byłoby możliwe w sytuacji, gdyby podatnicy byli zobowiązani do samodzielnego rozliczenia dochodów/strat z funduszy inwestycyjnych na podstawie informacji uzyskanych od funduszu - twierdzi Leszek Tokarski. Przypomina, że tak właśnie wygląda sprawa z rozliczeniami dochodów/strat z akcji, które podatnicy rozliczają samodzielnie na podstawie informacji PIT-8C otrzymanej od domu maklerskiego.
- Nic nie stoi na przeszkodzie, poza realizacją planów budżetowych i prostotą poboru podatku, żeby podobną logikę rozliczeń zastosować do inwestycji w jednostki uczestnictwa w funduszach - twierdzi ekspert z firmy Deloitte. Niestety, takich planów na razie nie ma. W projekcie nowelizacji ustawy o PIT, nad którym właśnie pracuje Sejm, o możliwości rozliczenia strat z funduszy nie ma ani słowa.