Co robić, gdy na budowę domu nie wystarczyło pieniędzy?

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego inflacja w grudniu 2021 roku wyniosła 8,6 proc. Za codzienne zakupy płacimy coraz więcej. Materiały budowlane drożeją – od początku 2021 roku mieliśmy do czynienia z dynamicznym wzrostem cen. Statystycznie zdrożały one o 7-8 proc. w stosunku do 2020 roku. Dlatego zaciągnięte na realizację projektu domu kredyty hipoteczne mogły okazać się niewystarczające dla inwestora. Czy może on zwiększyć finansowanie budowy domu w banku? Jak poradzić sobie z "dziurą" w budżecie zaplanowanym na taką inwestycję?

Kiedy brakuje pieniędzy na realizację kolejnych prac na budowie i doprowadzenie domu jednorodzinnego do stanu pozwalającego na wprowadzenie się domowników, można zdecydować się na zawieszenie budowy.

Należy jednak przy tym uważać na "terminy". Art. 37 ustawy Prawo budowlane stanowi, że budowę domu należy rozpocząć w ciągu 3 lat od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu stała się ostateczna. Na taki sam okres można też przerwać roboty, ale jeśli żadne prace wpisane w dzienniku nie będą w tym czasie realizowane, wówczas wszystkie formalności, m.in. pozyskanie pozwolenia na inwestycję, będzie trzeba załatwiać od początku.

Na budowę domu inwestorzy zaciągają często kredyt budowlano-hipoteczny, który po zakończeniu inwestycji i wprowadzeniu się do niego mieszkańców przekształca się w kredyt hipoteczny. Jak pokazały podwyżki cen materiałów budowlanych w 2021 roku, w toku budowy, już po zaciągnięciu zobowiązania, może się okazać, że uzyskana kwota nie wystarczy na kompletny proces budowlany.

Rozwiązaniem może być dobranie kredytu hipotecznego. Jest to możliwe po spełnieniu określonych warunków. Trzeba złożyć wniosek do banku o podwyższenie kwoty zobowiązania i dobrze uzasadnić taką prośbę. Możliwe jest zrealizowanie dobrania kredytu hipotecznego tylko dla realizacji pierwotnego celu, np. wybudowania domu. Uzasadnieniem wniosku jest wzrost cen materiałów budowlanych potrzebnych do budowy.

Jeśli bank odmówi dobrania środków, można uzyskać finansowanie budowy domu z kredytu refinansowego. Polega to w praktyce na zmianie banku kredytującego. Refinansowanie to inaczej przeniesienie zobowiązania do innego banku z jednoczesnym podwyższeniem kwoty zobowiązania.

Z pozoru wydaje się, że wszelkie dofinansowania dotyczą budowy obiektów użyteczności publicznej czy dróg. Tymczasem istnieje możliwość uzyskania dofinansowania na dom jednorodzinny. Takie programy wsparcia mogą mieć charakter lokalny – wówczas liczy się to, gdzie jest realizowana budowa domu – albo ogólnopolski.

Przede wszystkim finansowanie budowy domu ze źródeł rządowych, samorządowych lub unijnych jest dostępne dla osób budujących domy energooszczędne. Warto zwrócić uwagę na fakt, że powstające od 2021 roku nowe budynki zgodnie z Dyrektywą Unii Europejskiej muszą być obiektami o niemal zerowym zużyciu energii. Aby spełnienie takich założeń było w ogóle możliwe, powstały programy dofinansowujące. Wśród nich znalazł się program "Mój Prąd".

Program ten pozwala na uzyskanie dofinansowania na zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznych. Został uruchomiony już w 2019 roku, ale będzie realizowany do 2025 roku. Dofinansowanie jest udzielane, kiedy po zamontowaniu mikroinstalacji fotowoltaicznej zakład energetyczny umieści w domu licznik dwukierunkowy. Następnie beneficjent powinien podpisać umowę dwustronną z dystrybutorem energii o przyłączeniu mikroinstalacji do sieci elektrycznej. Dotacja wynosi niewiele, bo zaledwie 3000 zł i nie więcej niż do 50 proc. kosztów inwestycji.

Istnieje też możliwość uzyskania dodatkowych środków w ramach programu "Moja Woda" z przeznaczeniem na realizację przedsięwzięć zwiększających retencję na posesji przy budynkach jednorodzinnych. Program realizowany jest do 30 czerwca 2024 roku.

Zdarza się, że lokalnie skorzystać można z programów dofinansowujących budowę domów, najczęściej energooszczędnych lub pasywnych. Są one realizowane między innymi w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych czy Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Ponadto pieniądze na dokończenie budowy domu można pożyczyć prywatnie – od rodziny, znajomych czy z wykorzystaniem platform pożyczek społecznościowych, ale jest to jeden z droższych sposobów na pozyskanie środków niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia budowlanego.