Spora część restauracji, barów i innych lokali gastronomicznych nie jest już zainteresowana przejawami buntu. Skala upadłości w branży wydaje się spora, aczkolwiek trudno ją na tę chwilę oszacować. Jednymi z pierwszych ofiar lockdownu byli kelnerzy – obecnie prawie zbędni w miejscach, które jeszcze działają i serwują jedzenie na wynos. Większość prawdopodobnie odeszła z branży.
W Polsce jako kelnerki i kelnerzy pracuje ok. 40 tysięcy osób. To dane oficjalne, ale to liczba, którą również trudno weryfikować. Z pewnością było ich więcej, bo spora część pracowała w szarej strefie.
- Kelnerzy to urodzeni handlowcy, oczywiście ci dobrzy. Więc większość z nas nie ma wielkich problemów z przebranżowieniem się. Oni poszli do innych branż. Jeden wozi paczki, został kurierem, koleżanka pracuje na stacji benzynowej – mówi w rozmowie z money.pl Marcin, młody kelner z Warszawy. Jeszcze niedawno pracował w sieciowej restauracji, dziś obsługuje klientów w sklepie internetowym.
Faktem jest, że – jeśli chodzi o tę branżę – lockdown uderzył przede wszystkim w młodych ludzi.
- Dla systemu i większości ludzi jesteśmy niewidzialni. Kelner to u nas nie zawód, tylko takie czasowe zajęcie. Proszę sobie przypomnieć – ile razy przed pandemią widział pan w knajpie kelnera albo kelnerkę po pięćdziesiątce? Na Zachodzie tak pracuje mnóstwo osób w sile wieku, sporo starszych – mówi Adam z Krakowa.
Tę obserwację potwierdza Michał Chabior, prezes Stowarzyszenia Kelnerów Polskich i członek zarządu Polskiej Izby Hotelarzy.
- Pracodawcy nie zapewniają stabilności, odpowiednich warunków, godziny pracy są dziwne. To się czasem ociera o niewolnictwo, jeśli ktoś przychodzi do pracy i nie wie o której skończy. Wiele osób nie ma zapewnionej stałej godnej pensji, nie ma związków zawodowych – wylicza.
Chabior dodaje, że jeśli chodzi o obecny lockdown, sytuacja zawodowych kelnerów z dużym doświadczeniem i pracujących dla renomowanych restauracji i hoteli już dawno została wyjaśniona.
- Oni w znacznej mierze zostali zwolnieni. Mieli umowy o pracę, dostali wypowiedzenia i po prostu się przebranżowili. Pozostaje pytanie, czy oni do tego zawodu wrócą – można mieć co do tego spore obawy – mówi Chabior.
Z kolei pracownicy zatrudniani na czarno bądź umowy cywilnoprawne zostali bez pracy z dnia na dzień. Ta część firm, które radzą sobie z dostarczaniem jedzenia do klientów, stara się wykorzystać kelnerów jako dostawców. Robią tak pizzerie, ale i inne restauracje z jedzeniem, które można łatwo dowozić.
- Pizzerie to specyficzny kawałek rynku. Pizza świetnie sprawdza się w dowozie, są restauracje, które i przed lockdownem miały na przykład 2 stoliki albo żadnego, a i tak świetnie dawały sobie radę. Po prostu ponad 90 proc. zamówień miały z dowozem. Jeśli któraś miała kelnera albo kelnerkę, to oni się teraz zajmują wożeniem placków. Ja tak przynajmniej robię, wiem, że to powszechna praktyka w branży – mówi nam Marek, pracownik jednej ze stołecznych pizzerii.
Do tej pory kelnerzy i inni pracownicy gastronomii mogli dorabiać poza stałym miejscem pracy. Konferencje, eventy, wesela pozwalały zarobić dodatkowe pieniądze. Teraz te możliwości są również zamrożone.
A branża gastro – kiedy rząd pozwoli jej znowu pracować – musi szykować się na kolejny problem.
– Wiele osób już nie wróci do tej pracy – mówi Michał Chabior i ostrzega, że po otwarciu gastronomii oraz hoteli, firmy będą miały spory problem ze skompletowaniem załogi. – Dwudniowy kurs dla kelnera kosztuje ok. 2 tysięcy złotych netto. Którą firmę po pandemii będzie stać na to, by zapłacić takie sumy? – pyta.