Gomułka: Rezerwa demograficzna nie uratuje finansów ZUS

*Prof. Stanisław Gomułka, ekonomista, były wiceminister finansów: *Sytuacja nie jest nowa. Już od kilku lat potrzeby ZUS-u przekraczają przecież jego dochody. A to sprawia, że budżet państwa musi do niego dopłacać.

Natomiast niepokojące jest to, że ten wzrost zapotrzebowania na środki w ZUS dalej będzie rósł. Bo z jednej strony liczba płacących składki będzie maleć, jednocześnie płace mogą spadać, a liczba emerytów wręcz odwrotnie - będzie rosła.

ZUS nie może zbankrutować, chyba że zbankrutuje całe państwo. To instytucja parabudżetowa, która nie istnieje jako niezależna instytucja finansowa. To nie przedsiębiorstwo, a biurokracja stworzona po to, by realizować określone cele państwa.

Oczywiście koszty funkcjonowania ZUS są duże, ale proszę pamiętać o gigantycznej skali operacji tam prowadzonych. Tu chodzi o instytucję, która prowadzi podstawową dla państwa działalność w zakresie świadczeń społecznych. Oczywiście opinie są różne, ale moim zdaniem koszty działalności w relacji chociażby do sumy wypłacanych świadczeń nie są aż tak duże.

Na razie nie sądzę, żeby bezpieczeństwo wypłat świadczeń było zagrożone. Problemy pojawią się wtedy, gdy dojdzie do kryzysu finansów publicznych. Gdy wiarygodność Polski na rynkach międzynarodowych spadnie i pociągnie za sobą wzrost kosztów obsługi naszego długu.

Tak. Albo w ostrzejszej formie - scenariusz argentyński. Wówczas rząd będzie zmuszony do radykalnych działań, jak chociażby zamrożenie wypłat emerytur.

Fundusz powstał po to, by ratować emerytury, gdy pojawią się kłopoty. Zakładano jednak, że pieniądze będą potrzebne za kilkanaście lat, a nie teraz. Mieliśmy zbudować porządny bezpiecznik, ale minister finansów argumentuje, że sytuacja już teraz jest trudna i nie ma co czekać. Skoro nie potrafimy ograniczyć deficytu finansów publicznych, to widać nie ma wyboru.

Tak. Przecież ten fundusz ma zaledwie kilka miliardów złotych. To maleńki kroczek, który choć trochę ma zmniejszyć skalę problemu.

Czemu od razu obawy? Gdyby rząd zabrał się za KRUS, to nawet skromna reforma dałaby 2-3 miliardy złotych rocznie. Porządna reforma mogłaby dać nawet 10 miliardów złotych rocznie. To oznaczałoby poważną poprawę w finansach publicznych.

Akurat jeżeli chodzi o KRUS, to Tusk byłby skłonny go reformować. Ale ma takiego a nie innego koalicjanta i wiadomo, że tego nie ruszy.

Na przykład wiek emerytalny trzeba podnosić szybciej, ale taka decyzja byłaby zbyt kosztowna politycznie. Z kolei inne zmiany i tak przyniosą pozytywne skutki dopiero za kilkanaście lat.

Cóż. Nie wierzę, że rząd podejmie radykalne kroki, więc póki co sytuacja będzie się tylko pogarszać.

Pomijając samą dyskusyjność tego pomysłu, to i tak by to nic nie zmieniło. Taka zmiana przyspieszyłaby tylko narastanie ukrytego długu. Bo przecież wzrost wielkości środków na wirtualnych kontach, to wzrost zobowiązań. To zamiana długu otwartego na ukryty. To biurokratyczna metoda, by ukryć skalę problemu.

Dokładnie. Nic nie zmienia, ale lepiej wygląda.