Czym jest WIBOR(R) i jak jest wyliczany?
Od lat banki szacują wysokość oprocentowania kredytów i pożyczek złotowych na bazie wskaźnika WIBOR(R), do którego dodają swoją marżę. Ona sama w sobie jest wynagrodzeniem tej instytucji. Czym zatem jest WIBOR(R)? To właściwie referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Jego nazwa została zaczerpnięta od pierwszych liter słów w wyrażeniu anglojęzycznym: Warsaw Interbank Offered Rate.
Ma on status wskaźnika, który jest zgodny z rozporządzeniem unijnym BMR o wskaźnikach referencyjnych, co potwierdziła Komisja Nadzoru Finansowego w grudniu 2020 roku. Wówczas to KNF wydała zezwolenie dla GPW Benchmark na to, by podmiot ten był administratorem wskaźników referencyjnych, do grona których zalicza się WIBOR(R).
Istnieje kilka rodzajów wskaźników WIBOR(R), w tym:
- WIBOR(R) ON – overnight, stawka na depozyty jednodniowe,
- WIBOR(R) TN – tomorrow/next – stawka na depozyt jednodniowy, rozpoczynający się od następnego dnia roboczego po zawarciu transakcji,
- WIBOR(R) 1M – stawka 1-miesięczna,
- WIBOR(R) 3M – stawka 3-miesięczna,
- WIBOR(R) 6M – stawka 6-miesięczna,
- WIBOR(R) 12M – stawka 12-miesięczna.
Jak obliczany jest WIBOR(R)? Stanowi on średnią arytmetyczną wielkości oprocentowania podawanych przez największe banki, które działają w Polsce i jednocześnie uczestniczą w panelu WIBOR(R). Aktualny WIBOR(R) ustalany jest na fixingu tej stawki, codziennie w dni robocze o godzinie 11:00. Pod uwagę brane są stawki oprocentowania dla transakcji pomiędzy bankami, jakie zostały zawarte na rynku międzybankowym w danym terminie.
Jeśli w danym dniu takich transakcji nie było, to pod uwagę przy szacowaniu aktualnej wysokości WIBOR(R) brane są deklarowane stawki oprocentowania przez poszczególne banki, czyli ceny, po jakiej byłyby one gotowe udzielić pożyczki innemu bankowi. Przed określeniem wysokości stawki WIBOR(R) w danym dniu administrator uśrednia wszystkie podane stawki, ale odrzuca jednocześnie dwie skrajne wartości.
Wskaźnik WIBOR a inflacja – prognozy
Jakie są zależności pomiędzy wskaźnikiem WIBOR(R) a inflacją? Niestety dość duże, choć pośrednie. Kluczowe dla wysokości stawek WIBOR(R) w danym czasie są poziomy głównych stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego, ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej. Natomiast stopy procentowe uzależnione są od wysokości inflacji w kraju. Kiedy ta rośnie, a z takim zjawiskiem mamy do czynienia w całym 2022 roku, RPP zmuszona jest do podnoszenia kosztu pieniądza, by zahamować wzrost cen produktów i usług.
Stąd też automatycznie rośnie wysokość stawki WIBOR(R). Z uwagi na fakt, że w Polsce panuje inflacja galopująca, a ekonomiści nie mają dla nas pozytywnych informacji co do szczytu inflacyjnego oraz potencjalnego spadku tempa wzrostu cen, można spodziewać się, że prognozy dla WIBOR(R)u też nie są optymistyczne.
10 listopada 2022 roku stawka WIBOR(R) wynosiła:
- WIBOR(R) ON – 6,88 proc.,
- WIBOR(R) TN – 6,98 proc.,
- WIBOR(R) 1M – 7,16 proc.,
- WIBOR(R) 3M – 7,59 proc.,
- WIBOR(R) 6M – 7,79 proc.,
- WIBOR(R) 1R – 7,92 proc.
Jeszcze rok temu stawki WIBOR(R) 3M i WIBOR(R) 6M, najpopularniejsze przy ustalaniu wysokości oprocentowania kredytów złotowych w Polsce, wynosiły odpowiednio: 1,58 proc. i 1,88 proc.
Czym jest wskaźnik WIRD i jak jest wyliczany?
O WIRD Polacy usłyszeli w związku z planami likwidacji wskaźnika WIBOR(R). 7 lipca 2022 roku została uchwalona, a 29 lipca weszła w życie ustawa o finansowaniu społecznościowym firm i wspieraniu pożyczkobiorców, która zakłada zaprzestanie wyznaczania i stosowania wskaźnika WIBOR(R). W związku z tym KNF powołała 13 lipca bieżącego roku Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych. Zdecydowała ona, że WIBOR(R) zostanie zastąpiony wskaźnikiem WIRD.
Podobnie jak WIBOR(R), WIRD jest wskaźnikiem ustalanym przez GPW Benchmark już od 2019 roku. Oblicza się go jako średnią stopę procentową ważoną wolumenem zawartych transakcji. Każdego dnia 9 banków dostarcza do administratora WIRD dane transakcji z poprzedniego dnia roboczego i na ich podstawie o 12:15 kalkulowany jest indeks. Wartość WIRD na dzień 8 listopada 2022 roku wyniosła 6,553 proc.
Wskaźnik WIRD a inflacja – prognozy
Podobnie jak WIBOR(R), również WIRD jest wskaźnikiem referencyjnym, którego wartość uzależniona jest od sytuacji makroekonomicznej w Polsce. Reaguje na zmiany inflacji – niższa oznaczająca spadek cen i stóp procentowych NBP oddziałuje na wysokość wskaźnika WIRD. Jednak nie rośnie on tak szybko wraz ze wzrostem inflacji jak WIBOR(R).
Z drugiej strony przy spadku inflacji będzie musiało minąć więcej czasu, by WIRD się obniżył. Wszystko dlatego, że o ile WIBOR(R) odwołuje się do sytuacji obecnej i banki mogą działać z wyprzedzeniem przy ustalaniu takiej stawki, przewidując np. wzrost inflacji i stóp procentowych, o tyle przy ustalaniu wskaźnika WIRD jest inaczej. Wskaźnik ten odwołuje się do przeszłości, czyli tego, co było na rynku finansowym.
Plusy i minusy wskaźnika WIBOR(R) i WIRD
Czy zamiana wskaźnika WIBOR(R) na WIRD będzie krokiem w dobrą stronę dla kredytobiorców? Sprawdź plusy i minusy obu wskaźników. Przede wszystkim dla klientów banków liczy się to, że aktualnie wskaźnik WIRD jest niższy od WIBOR(R), co automatycznie pozwoli na obniżenie wysokości spłacanych rat kapitałowo-odsetkowych.
Niemniej, myśląc przyszłościowo, to wskaźnik WIRD reaguje z opóźnieniem np. na wahania stopy inflacji. Kiedy ceny rosną, to taka jego cecha jest korzystna dla kredytobiorców, bo ich raty rosną wolniej niż stopa inflacji. Jeśli jednak sytuacja się odwróci, a zgodnie z zasadami ekonomii kiedyś musi to nastąpić, to WIRD równie wolno będzie reagował na obniżanie inflacji.