Siła nabywcza pieniądza - co to jest?
Siła nabywcza pieniądza to inaczej rzeczywista, realna wartość pieniądza. Mówi o tym, ile towarów lub usług przy obecnych cenach rynkowych będziemy w stanie nabyć za określoną kwotę. Jak zmienia się siła nabywcza pieniądza? Przy podwyżce cen, realna wartość pieniądza spada, co oznacza, że za tę samą ilość gotówki co wcześniej, jesteśmy w stanie nabyć mniej towarów i usług.
Jeżeli ceny w gospodarce spadają, a tym samym mamy do czynienia ze zjawiskiem deflacji, wówczas siła nabywcza pieniądza wzrasta. Realna wartość pieniądza podlega również zmianom związanym z różnicami kursowymi. Mianowicie, jeżeli kurs złotówki spada, wtedy spada też realna wartość waluty krajowej.
Na siłę nabywczą pieniądza wpływ ma także inflacja oraz działanie rządów kraju, np. denominacja waluty. Ogólnie zakłada się, że siła nabywcza pieniądza zmienia się wraz z czasem i prawie zawsze, maleje.
Zmiany kursów walut a wartość pieniądza w czasie
Na wartość pieniądza wpływ mają również kursy walut. Problem pojawia się wtedy, kiedy waluta krajowa długoterminowo traci swoją wartość względem innych walut. Kiedy waluta zagraniczna umacnia się względem waluty krajowej, wtedy mamy do czynienia ze zjawiskiem deprecjacji. W momencie, gdy kurs waluty jest mocny w przeciwieństwie do innych walut, wtedy mówimy o aprecjacji.
Zjawisko deprecjacji miało miejsce w marcu 2022 roku na skutek działań związanych z wybuchem wojny w Ukrainie. Nakładanie kolejnych sankcji gospodarczych na Rosję i inne konsekwencje wojny spowodowały, że złoty w stosunku do dolara stał się najsłabszą walutą od niemal 21 lat.
W marcu 2022 roku euro zbliżyło się do najwyższej bariery 4,9972 zł, dolar kosztował 4,60 zł, a funt zbliżył się do poziomu 6 zł. Wobec tego za złoty trzeba było zapłacić znacznie więcej niż przed wybuchem wojny, co spowodowało nagły i niebezpieczny spadek wartości pieniądza.
Wartość pieniądza a inflacja
Ogromny wpływ na wartość pieniądza ma przede wszystkim inflacja. Postępujący wzrost cen i jednoczesny spadek siły nabywczej sprawia, że wartość pieniądza maleje. Konsument wówczas jest w stanie kupić mniej towarów lub usług za tą samą kwotę. Wobec tego, aby waluta danego kraju umocniła się, inflacja powinna być na jak najniższym poziomie, a wzrost gospodarczy powinien być jak najwyższy.
W maju 2022 roku GUS podał informację, że inflacja w Polsce wynosiła 13,9 proc. Eksperci obecnie spodziewają się dalszego wzrostu inflacji, co nie sprzyja wartości pieniądza. Inflacja jest więc wrogiem dla naszych oszczędności, bowiem każdego dnia tracą one na wartości.
Przeciwieństwem inflacji jest z kolei deflacja, kiedy mamy do czynienia ze spadkiem przeciętnego poziomu cen w gospodarce. W czasie deflacji rośnie więc wartość pieniądza oraz siła nabywcza pieniądza. Za tą samą kwotę, jesteśmy wówczas w stanie kupić więcej towarów i usług. W dłuższej perspektywie deflacja jest również niebezpiecznym zjawiskiem, ponieważ może prowadzić do spadku zysku przedsiębiorców, niszczenia towarów i ich nadmiernego gromadzenia, co może natomiast przyczynić się do stagnacji w gospodarce.
Stopy procentowe. Jak wpływają na wartość pieniądza?
Stopy procentowe podwyższane są lub obniżane przez Bank Centralny danego kraju w celu spowolnienia, lub pobudzenia gospodarki. Zmiany w tym zakresie będą też bezpośrednio wpływać na inflację. Podwyższenie stóp procentowym ma bowiem za zadanie pobudzić gospodarkę, ale jednocześnie prowadzi to do inflacji. Obniżenie stóp procentowych zaś stosuje się w momencie chęci spowolnienia rosnącej inflacji. Wszystko to przekłada się natomiast na wzrost lub spadek wartości waluty krajowej.
Jak zabezpieczyć się przed utratą wartości pieniądza?
W czasie rosnącej inflacji, której towarzyszy spadek wartości waluty krajowej, wiele osób szuka sposobu na to, jak ochronić swoje oszczędności przed utratą wartości. W momencie, gdy inflacja wynosi niemal 14 proc. lokowanie środków na lokatach bankowych czy kontach oszczędnościowych przy tak wysokiej inflacji, nie jest dobrym pomysłem. Nasze oszczędności i tak będą tracić na wartości.
Wiele osób w czasie inflacji decyduje się na lokowanie kapitału w bezpiecznych i długoterminowych inwestycjach, które realnie pozwalają zachować wartość pieniądza. Dobrym środkiem tezauryzacji pieniądza są m.in. dzieła sztuki, kruszce czy biżuteria, które cały czas trzymają wartość. Oszczędności można również ulokować w nieruchomościach, które nieustannie zyskują na wartości i jednocześnie stwarzają szansę na uzyskiwanie zysku z wynajmu.