CIT

Agio w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Agio w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje na skutek nabycia przez udziałowca udziałów w cenie nabycia wyższej od ceny nominalnej. Kwota nadwyżki powstała w wyniku takiej czynności cywilnoprawnej nie stanowi przychodu podatkowego spółki.  Zasadniczo agio może być pieniężne oraz aportowe.

Utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga wniesienia na kapitał zakładowy spółki^[1] nie mniej niż 50 tys. złotych. Możliwym jest wniesienie do spółki dodatkowej kwoty, która nie będzie stanowiła kapitału zakładowego, a zostanie przekazana na kapitał zapasowy. Z sytuacją taką mamy do czynienia w wyniku nabycia udziałów po cenie wyższej niż cena nominalna, którą to nadwyżkę określa się jako agio. Z pojęciem agio można spotkać się zarówno przy tworzeniu nowej spółki, jak również w przypadku objęcia udziałów już istniejącej spółki. Nie jest istotnym, czy udziały nabywa obecny czy też nowy udziałowiec spółki. W każdym z powyższych przypadków celem takiego działania jest dokapitalizowanie spółki oraz uzyskanie możliwości uczestniczenia w zyskach (dywidenda) osoby prawnej.

W polskich regulacjach agio zostało opisane w przepisach Kodeksu Spółek Handlowych (art. 154 § 3 KSH). Z treści przepisu wynika, iż udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się na kapitał zapasowy. Agio pieniężne stanowi nadwyżkę równą różnicy pomiędzy ceną nabycia a ceną nominalną. Istnieje również agio aportowe, które powstaje w przypadku nabycia udziałów w zamian za wkład niepieniężny na podstawie art. 158 w zw. z art. 154 §3 KSH.

Uregulowania prawno-podatkowe w zakresie agio znalazły swoje odzwierciedlenie w przepisach art. 12 ust. 4 pkt. 11 uCIT, w którym to artykule czytamy, iż do przychodów podatkowych nie zalicza się kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy. Przepis ten, choć niewątpliwie zrozumiały, może rodzić po stronie spółki określone konsekwencje podatkowe, jeżeli warunek przekazania agio na kapitał zapasowy zostanie naruszony. Kierując się wykładnią gramatyczną może się wydawać, iż zwolnienie wynikające z przedmiotowego przepisu ma zastosowanie tylko i wyłącznie w przypadku jednoznacznego przekazania wartości agio na kapitał zapasowy. Zagadnienie komplikuje się, jeśli wziąć pod uwagę ramy czasowe, w których spółka nie ma prawa przesuwać kwot agio z kapitału zapasowego na pokrycie strat z lat ubiegłych lub podniesienie kapitału zakładowego.

Należy się zastanowić, czy warunkiem wystarczającym i koniecznym jest przekazanie agio na kapitał zapasowy w roku podatkowym nabycia udziałów, czy też warunek ten obowiązuje przez czas nieokreślony. Mając na uwadze wykładnię celowościową oraz logikę prowadzenia działalności gospodarczej, takie uregulowanie byłoby bezpośrednią ingerencją ustawodawcy w wewnętrzne decyzje zarządu spółki w zakresie kształtowania kapitałów własnych, a tym samym powinno być uznane za nieprawidłowe z prawno-podatkowego punktu widzenia.

Sytuacja powyższa komplikuje się jeszcze bardziej w przypadku agio aportowego, do którego mają zastosowanie przepisy art. 16 ust. 1 pkt. 63 lit. d uCIT, w którym ustawodawca stwierdza, iż nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych w formie wkładu niepieniężnego, od tej części ich wartości, która nie została przekazana na utworzenie lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej. Jeżeli zatem podatnik (spółka) przeniesie wartość kapitałów zapasowych na kapitał zakładowy (wyda dodatkowe udziały lub podwyższy wartość nominalną obecnych) oznacza to, iż przepis ten nie będzie miał zastosowania, a zatem odpisy amortyzacyjne od nabytych środków trwałych będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów. Interpretacja tegoż przepisu wydaje się być oczywista, jednakże należy zwrócić ponownie uwagę na treść art. 12 ust. 4 pkt. 11 uCIT. Jak wcześniej zauważono, takie działanie powodowałyby opodatkowanie wartości agio przeniesionego na kapitał zakładowy.

Jak można zauważyć przedstawione zagadnienie w dalszym ciągu nie zostało uregulowane w sposób precyzyjny, a zatem należy stosować się do wytycznych w tym zakresie właściwego terytorialnie organu podatkowego celem minimalizowania ryzyka podatkowego.

Dawid Michalak