Nieodpłatne świadczenie w podatku CIT
Organa skarbowe pojęcie "nieodpłatnych świadczeń" traktują w sposób szerszy
niż na gruncie prawa cywilnego, stąd też należy zwrócić szczególną uwagę na
ich właściwą, rynkową wycenę by nie narazić się na szacowanie przychodu w wysokości
wyższej niż zadeklarowana.
W art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT ustawodawca określił, iż za
przychód podatkowy uznać należy wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo
odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo
odpłatnych świadczeń. Ustawa nie precyzuje, co należy rozumieć pod powyższym
pojęciem, wskazując jedynie w art. 12 ust. 6 do sposobu oraz kryteriów ustalania
ich wartości oraz w dodanym nowelizacją ustawy o CIT z dnia 18 listopada 2004r.
ust. 6a normujący kwestię częściowej odpłatności świadczeń, które stanowić będą
przychód dla celów podatkowych.
Na gruncie prawa cywilnego pojęcie świadczenia rozpatrywane jest na płaszczyźnie
stosunku zobowiązaniowego, gdy jako świadczenie rozumiane jest zachowanie zobowiązanego
(dłużnika) zgodne z treścią zobowiązania i polegające na spełnieniu świadczenia
względem wierzyciela. Świadczenie może polegać na zachowaniu się czynnym (działaniu)
lub biernym (zaniechaniu, czyli powstrzymaniu się od określonego działania).
Aby można było mówić na gruncie prawa podatkowego o zakwalifikowaniu danego
świadczenia zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 uCIT musi zaistnieć stosunek prawny,
którego jeden podmiot dokonuje określonego świadczenia, drugi zaś otrzymuje
to świadczenie nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie zwiększając w ten sposób
swoje przychody podlegające opodatkowaniu.
Należy dodatkowo zwrócić uwagę, iż organa skarbowe traktują pojęcie "nieodpłatnego
świadczenia" w sposób szerszy, niż wynikałoby z analizy przepisów kodeksu cywilnego,
tzn. iż w zakres powyższego pojęcia wchodzą także inne zjawiska gospodarcze
i prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści względem innego podmiotu,
lub te zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których
skutkiem jest nieodpłatne - niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu
- przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Takie
fiskalne podejście nakłada na wszystkie podmioty obowiązek trafnego definiowania,
czy w konkretnym stanie faktycznym spełnione zostaną warunki zawarte w art.
12 ust. 1 pkt 2 uCIT.
W praktyce, biorąc pod uwagę wielość stosunków zobowiązaniowych w obrocie gospodarczym
należy bardzo dokładnie badać każdą sytuację aby nie narazić się na sankcję
w postaci szacowania przychodu z tytuł nieodpłatnego świadczenia.