Mając zatem na uwadze powyższe, rozróżnia się dopłatę zwrotną i bezzwrotną.
O dopłacie bezzwrotnej można mówić wówczas, gdy zostaje ona przeznaczona
na pokrycie straty bilansowej (art. 179 §1 KSH wyklucza zwrot dopłat w takim
przypadku).
Omawiając zagadnienie dopłaty należy również rozpatrzyć prawo spółki do
roszczenia względem wspólnika, który pomimo ciążącego na nim obowiązku wniesienia
dopłaty nie wykonał swojego zobowiązania. W tym przypadku jest on obowiązany
(bezwarunkowo lub warunkowo) do zapłaty odsetek ustawowych, a ponadto spółka
może żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki (art. 178 §2 KSH). Bezwarunkowy
charakter zapłaty odsetek występuje wówczas, gdy w umowie spółki nie ma
postanowień regulujących w inny sposób tej kwestii. Gdy natomiast w umowie
spółki zakłada się inne rozwiązania w zakresie odsetek ustawowych oraz żądania
naprawienia szkody, wówczas mówimy o warunkowym obowiązku lub jego braku.
Zagadnienie dopłat zostało również uregulowane w przepisach prawa bilansowego.
Zakłada ono, iż w razie powzięcia uchwały wspólników spółki zgodnie z procedurą
określoną przepisami KSH, równowartość dopłat ujmuje się w odrębnej pozycji
pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje się jako
składniki kapitału własnego dopóty, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób
uzasadniający jego odpisanie (art. 36 ust. 2e uOR). Przekazanie dopłaty
na pokrycie straty bilansowej uzasadnia jej odpisanie, a zatem zmniejszenie
kapitału rezerwowego z dopłat wspólników i zmniejszenie straty bilansowej
o równowartość przekazanej kwoty.
Na gruncie prawa podatkowego zagadnie dopłat rodzi konsekwencje zarówno
po stronie przychodów podatkowych jak również kosztów uzyskania przychodów.
Aby odpowiednio zastosować przepisy podatkowe należy w pierwszej kolejności
dokładnie sprecyzować stan faktyczny, ustalić warunki i obowiązki wspólników
określone na podstawie uchwały oraz umowy spółki. Dopiero w takim przypadku,
można odpowiednio stosować przepisy prawa podatkowego, ze szczególnym uwzględnieniem
regulacji art. 12, 15 i 16 uCIT.
O przychodach podatkowych w aspekcie dopłaty można mówić w następujących
przypadkach:
(1) dopłata została wniesiona do spółki niezgodnie z przepisami KSH (art.
12 ust. 4 pkt 3 uCIT),
(2) wspólnik jest zobowiązany do zapłaty odsetek lub naprawienia szkody
z tytułu nieterminowego wniesienia dopłaty (art. 12 ust. 4 pkt 2 oraz art.
12 uCIT).
Zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku do przychodów podatkowych zalicza
się kwoty dopłat warunkowo, tzn. dopiero wówczas, gdy nastąpią określone
zdarzenia spełniające w/w przesłanki. Jednakże zdarza się, iż organy podatkowe
dokonują oceny charakteru czynności prawnej dla celów podatkowych (art.
199a uOP). Organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej,
uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie
oświadczeń woli złożonych przez strony czynności (art. 199a §1 uOP). Oznacza
to, iż nie tylko błąd w procedurze wnoszenia dopłat ale również zamiar i
cel stron czynności prawnej może powodować zaliczenie odpowiedniej kwoty
do przychodów podatkowych. W takim przypadku organ podatkowy może zakwalifikować
kwotę dopłaty jako darowiznę w rozumieniu Kodeksu Cywilnego (art. 888-902
KC). Jest to daleko posunięta ingerencja organów podatkowych w zgodny zamiar
stron i oceny go pod kątem podatkowym. Może się zdarzyć, iż uwzględniając
stan faktyczny, zamiar i cel wniesienia dopłaty organ podatkowym zakwalifikuje
wniesioną dopłatę jako przychód podatkowy.
W drugi przypadku, kwota zapłaconych odsetek (w ujęciu kasowym) jest przychodem
podatkowym w momencie jej otrzymania. Kwota należna, a nie zapłacona, wyłączona
jest z opodatkowania na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 2 uCIT.
Kwota uiszczona przez wspólnika z tytułu naprawienia szkody, a związana
z nieterminowym wniesieniem dopłaty, powinna być kwalifikowana jako przychodów
podatkowych zgodnie z art. 12 uCIT.
W zakresie kosztów uzyskania przychodów należy zwrócić uwagę na następujące
zagadnienia:
(1) wniesienie dopłat zgodnie z procedurą KSH nie stanowi kosztów
uzyskania przychodów po stronie wnoszącego (art. 16 ust. 1 pkt 53 uCIT),
(2) zwrot dopłat zgodnie z procedurą KSH nie stanowi kosztów uzyskania
przychodów po stronie zwracającego dopłatę (jak wyżej).
Powyższe jest oczywiste, biorąc pod uwagę przepisy warunkujące zaliczenie
do przychodów podatkowych dopłaty. Gdyby jednakże zaistniały przesłanki
pozwalające na zaliczenie dopłaty do przychodów podatkowych (błąd w procedurze
wnoszenia dopłat), to wówczas ma zastosowanie przepis, w którym zapisano,
iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów darowizn i ofiar wszelkiego
rodzaju, z wyjątkiem dokonywanych między spółkami tworzącymi podatkową grupę
kapitałową, a także wpłat na rzecz Polskiej Organizacji Turystycznej (art.
16 ust. 1 pkt 14 uCIT). Taka bowiem może być klasyfikacja przez organy podatkowe
dopłaty, w przypadku wyłączenia zwolnienia określonego na podstawie art.
12 ust. 4 pkt 11 uCIT.
Policz swoje wynagrodzenie, składki na ZUS i zaliczkę na podatek
Zobacz, ile kosztuje niezapłacenie podatku w terminie
Oblicz ryczałt za wykorzystywanie prywatnego auta w celach służbowych
Sprawdź, ile zapłacisz za podróż zagraniczną pracownika
Sprawdź wysokość opłat za czynności urzędowe
Pobierz formularze PIT, CIT, VAT, NIP
Sprawdź aktualne składki ZUS, stawki PCC, wynagrodzenia, odsetki i inne