VAT

Przeniesienie praw i obowiązków wynikających z przedwstępnej umowy sprzedaży za wynagrodzeniem

Cesja praw z przedwstępnej umowy sprzedaży za wynagrodzeniem pozornie może nie podlegać uregulowaniom zawartym z ustawie o podatku od towarów i usług. W praktyce może okazać się, iż na cedencie spoczywać będzie obowiązek naliczenia podatku VAT we właściwej wysokości. Za stanowiskiem takim przemawiają właściwe przepisy ustawy o podatku od towarów i usług odnoszące się do świadczenia usług.

Czy przeniesienie (cesja) praw i obowiązków wynikających z przedwstępnej umowy sprzedaży traktować należy jako:

1. świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust 1 pkt 2 oraz art. 27 ust. 4 uVAT, a tym samym cedent powinien naliczyć podatek VAT,
2. czynność nie podlegającą ustawie VAT, co w konsekwencji rodzić będzie obowiązek w podatku PCC

Zarówno w rozumieniu art. 8 uVAT jak i VI Dyrektywy, poprzez "świadczenie" należy rozumieć obowiązek wykonania lub zaniechania czegoś, co jest realizowane na czyjąś rzecz. W związku z tym, w sytuacji uzyskania świadczenia pieniężnego, można by stwierdzić, iż brak jest jakiegokolwiek obowiązku spoczywającego na cedencie w związku dokonaną cesją, gdyż w jej wyniku cesjonariusz nabywa prawo, lecz nie w sensie materialnym, lecz procesowym. W rozumieniu kodeksu cywilnego, nie nastąpi sprzedaż ani przeniesienie prawa własności, z tytułu którego nabywca zobowiązany jest uiścić umówioną cenę i towar odebrać - art. 535 kc. Stwierdzić można, iż by mogła być mowa o sprzedaży (przeniesieniu praw) musi istnieć wierzytelność - w tym przypadku prawo własności oraz dług - czyli określona w umowie sprzedaży cena. Te niezbędne z prawnego punktu widzenia elementy zawierać będzie dopiero umowa sprzedaży, do której co prawda umowa przedwstępna zmierza, ale nie powoduje powstania powyższych, niezbędnych do zakwalifikowania danej transakcji jako sprzedaż praw elementów. Poprzez zawarcie umowy cesji cesjonariusz nabywa ekspektatywę do zawarcia umowy ostatecznej. Bez tej czynności nie będzie możliwe dochodzenie roszczeń względem właściciela prawa zobowiązanego w określonym czasie do jego zbycia.

Jednakże powyższe cywilistyczne ujęcie skutków (a właściwie ich braku) cesji praw z umowy przedwstępnej na gruncie uregulowań dotyczących podatku VAT nie będzie mogło znaleźć zastosowania.

Zgodnie z zapisami zawartymi w art. 8 ust. 1 pkt 2 uVAT przez świadczenie usług ustawodawca rozumie m. i. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności.

Generalna zasada określona w art. 8 normująca pojęcie usługi jest w swej istocie katalogiem otwartym, który daje organom skarbowym dużą swobodę w definiowaniu, czy dana czynność uznawana jest w świetle ustawy VAT jako świadczenie usług lub nie. Powyższe oznacza, że również sprzedaż praw wynikających z umowy przedwstępnej może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Elementy wskazujące na uznanie odpłatnej cesji za usługę w rozumieniu ustawy VAT, to w szczególności: