Encyklopedia Ubezpieczeń

agent ubezpieczeniowy - przedsiębiorca, który działa na rzecz jednego zakładu ubezpieczeń i w jego imieniu podejmuje czynności związane z zawieraniem umowy ubezpieczenia. Za szkodę wyrządzoną przez agenta ubezpieczeniowego w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych odpowiada zakład ubezpieczeń, na rzecz którego agent działał. Jest także inna kategoria agentów - multiagenci (por. niżej), którzy działają na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń i w ich imieniu podejmują czynności związane z zawieraniem i wykonywaniem umowy ubezpieczenia. Ta kategoria agentów odpowiada za swoje czynności we własnym zakresie - ma również obowiązek ubezpieczyć się w zakresie swojej odpowiedzialności cywilnej.

assistance - ubezpieczenie dobrowolne, którego celem jest różnorodna pomoc techniczna, medyczna, informacyjna ubezpieczającemu (np. kierowcy pojazdu, pasażerom), polegająca np. na usługach serwisowych, udzielaniu lub przekazywaniu informacji, zapewnieniu noclegu (w związku z wypadkiem drogowym, utratą pojazdu, a także w związku z chorobą kierowcy lub pasażera). Assistance najczęściej występują jako ubezpieczenie dodatkowe do ubezpieczeń komunikacyjnych, turystycznych oraz mieszkaniowych. Zakres jest różnorodny i odpowiednio dopasowany do zasadniczego ubezpieczenia.

aktuariusz - specjalista w zakresie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki ubezpieczeniowej. Jest jednym z kluczowych pracowników zakładu ubezpieczeń, odpowiada za właściwe ustalanie rezerw, kształtowanie taryf i inne czynności w ramach działalności zakładu ubezpieczeń wykorzystuje wiedzę ze wspomnianego zakresu.

akwizycja - ogół czynności zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia wykonywanych przez pracownika zakładu ubezpieczeń lub pośrednika ubezpieczeniowego (agenta) w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń lub zakładów ubezpieczeń.

auto-casco - ubezpieczenie pojazdów mechanicznych (samochodów, motocykli) na wypadek utraty, zniszczenia, uszkodzenia lub kradzieży.

bagaż - przedmioty osobistego użytku zwyczajowo zabierane w podróż, takie jak: odzież, obuwie, środki higieny osobistej, torebki, książki, zegarki, okulary, namioty itp., stanowiące własność ubezpieczającego lub znajdujące się w jego posiadaniu.

bonus - ulga, zniżka taryfowa przysługująca za bezszkodowy przebieg ubezpieczenia (uprzedni brak szkód).

broker ubezpieczeniowy - osoba upoważniona przez ubezpieczonego do stałego bądź doraźnego dokonywania w jej imieniu czynności prawnych lub faktycznych związanych z zawieraniem bądź wykonywaniem umów ubezpieczenia albo pośredniczenia przy zawieraniu umów ubezpieczenia na rzecz ubezpieczającego

casco - ubezpieczenie wszelkiego rodzaju pojazdów, samolotów, łodzi na wypadek uszkodzeń, utraty lub kradzieży (np. rowerocasco, motorocasco, autocasco, aerocasco, yachtcasco).

centrum alarmowe - podmiot wskazany przez ubezpieczyciela, któremu ubezpieczający obowiązany jest zgłosić zaistnienie zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową. Centrum alarmowe wykonuje dodatkowo funkcje pomocowe wobec ubezpieczonego załatwiając za niego szereg spraw związanych z ubezpieczeniem.

certyfikat - podobnie jak polisa jest to dokument, zaświadczenie potwierdzające zawarcie umowy ubezpieczenia. Ta forma dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia stosowana jest najczęściej w ubezpieczeniach morskich i przy transakcjach w handlu zagranicznym.

cesja - przeniesienie praw wynikających z umowy ubezpieczenia. Najczęściej spotyka się cesję praw z ubezpieczenia na rzecz banku udzielającego kredytu lub zakładu ubezpieczeń w ubezpieczeniu autocasco, mieszkań i domów. Podmiot na który dokonywana jest cesja staje się dysponentem praw do przedmiotu cesji. Inaczej mówiąc cesja jest umową przelewu wierzytelności, na podstawie której cesjonariusz - osoba trzecia w stosunku do stron umowy ubezpieczenia (np. bank) nabywa przyszłą wierzytelność (np. z umowy ubezpieczenia - odszkodowanie), czyli zastrzeżenie w dokumentach ubezpieczenia, zobowiązujące ubezpieczyciela do wypłacenia odszkodowania dla osoby na rzecz, której ustanowiono zastrzeżenie.

choroba przewlekła - stan chorobowy charakteryzujący się powolnym rozwojem oraz długookresowym przebiegiem 

czynności życia prywatnego - standardowo są to czynności związane z opieką nad niepełnoletnimi dziećmi, zatrudnianiem pomocy domowej lub opiekunki, użytkowaniem mieszkania, domu, garażu lub innej nieruchomości, posiadaniem zwierząt domowych oraz pasiek dla celów niehandlowych, rowerów i sprzętu pływającego, a także związane z amatorskim uprawianiem sportu i użytkowaniem broni.

dział ubezpieczeń - ustawowo przyjęty podział ryzyka w ubezpieczeniach, tj. dział I - ubezpieczenia na życie, dział II - ubezpieczenia majątkowe oraz pozostałe ubezpieczenia osobowe (np. NNW).

dokumenty ubezpieczeniowe - dokumenty potwierdzające zawartą umowę ubezpieczenia oraz inne z nią związane tj. wniosek, polisa, załączniki, aneksy, certyfikaty, polisy, umowy ubezpieczenia (owu, umowy generalne i indywidualne).

doubezpieczenie - przywrócenie wysokości sumy ubezpieczenia po szkodzie (patrz też ubezpieczenia na sumy stałe)

ekspiracja ubezpieczenia - ustanie, wygaśnięcie, zakończenie odpowiedzialności ubezpieczyciela. Najczęściei termin ekspiracji określa polisa ubezpieczeniowa albo inny dokument ubezpieczenia. Koniec odpowiedzialności ubezpieczyciela może też nastąpić wskutek odstąpienia od umowy ubezpieczenia albo jej wypowiedzenia, całkowitego zniszczenia przedmiotu ubezpieczenia, śmierci osoby ubezpieczonej, wyczerpania sumy ubezpieczenia, albo przejścia własności rzeczy ruchomej na inną osobę.

udział własny i franszyzy - umownie określane kwotowe lub procentowe ograniczenia w wypłacanych odszkodowaniach. Zasadniczo są ich dwa rodzaje tj. franszyzy integralne i udziały własne w szkodzie - te ostatnie zwane także franszyzami redukcyjnymi. Franszyzy integralne charakteryzują się tym, że zakład ubezpieczeń nie uruchamia ubezpieczenia przy szkodach do określonej wysokości w celu wyeliminowania z obsługi likwidacyjnej drobne szkody, gdzie koszt związany z prowadzeniem postępowania likwidacyjnego (czas pracy reprezentanta zakładu ubezpieczeń - likwidatora, koszt jego dojazdu, koszt przygotowania dokumentacji) przekroczyłby wartość samej szkody. Udziały własne (franszyzy redukcyjne) zwykle są określone procentowo np. 10% w każdej szkodzie albo rzadziej kwotowo np. 500 euro czy 5000 zł w każdej szkodzie rzeczowej. W ofertach spotyka się także przypadki mieszane określenia franszyz np. 10% w każdej szkodzie rzeczowej ale nie więcej lub nie mniej niż 2000 zł. Franszyza redukcyjna ogranicza wypłacane odszkodowanie na określonych w niej zasadach i głównie ma za zadanie stanowić czynnik motywujący poszkodowanego do podwyższonej staranności i dbałości o swój majątek, gdyż w sytuacji jego utraty zakład ubezpieczeń nie będzie kompensował szkody w całości a pomniejszy odszkodowanie o wartość określonej umową franszyzy, która to obciąży poszkodowanego. Przeciwnie do franszyz integralnych zwykle udziały własne (franszyzy redukcyjne) można wykupić tzn. zakład będzie odpowiadał za całość szkody, ale jest to związane z koniecznością opłacenia dodatkowej składki.

generalna umowa ubezpieczenia - rodzaj długoterminowej umowy ubezpieczenia, stosowanej w niektórych rodzajach ubezpieczeń, np. ładunku w przewozie morskim. Może obejmować wszystkie lub tylko niektóre ładunki wysyłane bądź otrzymywane przez ubezpieczającego. Umowa określa między innymi rodzaj przesyłek, zakres ryzyk objętych ochroną ubezpieczeniową, trasę przewozów. Umowa generalna ma za zadanie uproszczenie i ułatwienie obsługi ubezpieczeniowej.

grupowe ubezpieczenie - ubezpieczenie zawierane na rzecz określonej grupy osób (ubezpieczonych), często w praktyce występuje w ubezpieczeniach na życie, ubezpieczeniach następstw nieszczęśliwych wypadków, ubezpieczeniach podróżnych zwanych inaczej turystycznymi.

karencja/okres wyczekiwania - wskazany w ogólnych warunkach ubezpieczenia okres, zwykle poprzedzający okres ubezpieczenia, w czasie którego, w przypadku zajścia wypadku ubezpieczeniowego nie przysługuje ochrona ubezpieczeniowa, tzn. nie nastąpi realizacja świadczenia. Inaczej mówiąc karencja to przesunięcie terminu odpowiedzialności ubezpieczyciela o określony w umowie ubezpieczenia czas licząc od daty zawarcia ubezpieczenia. Ma na celu wyeliminowanie przypadków zawierania ubezpieczeń po powstaniu szkody, eliminując zjawisko przestępczości ubezpieczeniowej lub w sytuacji wysoce prawdopodobnego wystapienia szkody w przyszłości, zmniejszają zagrożenie hazardem moralnym. Standardowo stosowana jest w ubezpieczeniach życiowych, chorobowych, zwierząt, turystycznych itp. 

klauzule ubezpieczeniowe - zastrzeżenia, dodatkowe regulacje w polisie ubezpieczeniowej, które mogą ograniczać, rozszerzać lub zmieniać zakres ochrony ubezpieczeniowej. Często zawierają postanowienia natury prewencyjnej. 

koasekuracja - wspólne ubezpieczenie większych ryzyk przez dwóch lub więcej ubezpieczycieli. Zwykle odpowiedzialność koasekuratorów jest ustalana w procentach sumy ubezpieczenia albo w częściach ułamkowych. Koasekuracja była powszechnie stosowana w Polsce w okresie międzywojennym i coraz częściej przez obecnie działających ubezpieczycieli.

kombinowane ubezpieczenie - obejmuje na podstawie jednej polisy kilka ryzyk ubezpieczeniowych zwane jest potocznie także ubezpieczeniem pakietowym. Najlepszym przykładem ubezpieczeń kombinowanych, pakietowych są ubezpieczenia, komunikacyjne (pakiet OC, AC, NNW, assistance) turystyczne (pakiet NNW, KLZ, KLS, OC, akcji ratowniczej, bagażu etc). lub mieszkaniowe (standardowo przewiduje odpowiedzialność ubezpieczyciela za ryzyka: ognia i innych zdarzeń losowych, kradzieży z włamaniem i rabunku, odpowiedzialności cywilnej posiadacza mieszkania i członków jego najbliższej rodziny).

komisarz awaryjny - osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie umowy zastępuje ubezpieczyciela na terenie innego państwa w przypadkach powstania szkód lub awarii objętych ochroną ubezpieczeniową. Komisarz działa w imieniu zakładu ubezpieczeń załatwiając za niego przede wszystkim szereg spraw związanych z likwidacją szkody. Komisarz wykonuje dodatkowo funkcje pomocowe, informacyjne, instruktażowe wobec ubezpieczonego.

kompensacja - jedna z podstawowych funkcji działalności ubezpieczeniowej. Polega na dostarczaniu środków pieniężnych z przeznaczeniem na pokrycie strat wynikłych ze zdarzeń losowych objętych umowami ubezpieczenia.

konsumpcja sumy ubezpieczenia - suma ubezpieczenia ulega zmniejszeniu o taką kwotę, w jakiej wypłacono odszkodowanie, przy czym wypłata odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia powoduje rozwiązanie umowy ubezpieczenia, chyba że co występuje w praktyce umowa przewiduje inne rozwiązania. Charakterystyczne dla ubezpieczeń na sumy stałe

kradzież pojazdu - zdarzenie wyczerpujące znamiona czynu określonego w przepisach prawa karnego.

krótkoterminowe ubezpieczenie - ubezpieczenie zawarte na okres krótszy od roku, składkę za ubezpieczenie krótkoterminowe oblicza się według tzw. tabeli frakcyjnej (dodatkowe przepisy zamieszczone w taryfie) albo według zasady "pro rata temporis" tj. proporcjonalnie do okresu ubezpieczenia.

kumulacja świadczeń - łączenie przysługujących świadczeń z kilku umów ubezpieczenia. Występuje w ubezpieczeniach osobowych, w których kumulacji podlegają świadczenia z tytułu śmierci lub trwałego inwalidztwa. W ubezpieczeniach majątkowych zasada kumulacji świadczeń nie występuje.

kurtaż brokerski - wynagrodzenie, prowizja brokera z tytułu uplasowania (ulokowania) danego ryzyka w określonym zakładzie ubezpieczeń, wypłacane przez ten zakład zasadniczo jako ustalony procent składki np. 15% od składki pozyskanej za dane ubezpieczenia

klauzula abuzywna - niedozwolone przez prawo (przepisy kodeksu cywilnego) postanowienia umowy, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

likwidacja szkody - szereg czynności podejmowanych i wykonywanych przez zakład ubezpieczeń w celu ustalenia przyczyn szkody oraz odpowiedzialności za szkodę, a także ustalenie wysokości należnego odszkodowania/świadczenia uprawnionej osobie .

multiagent - agent ubezpieczeniowy wykonujący czynności agencyjne na rzecz więcej niż jednego zakładu ubezpieczeń w zakresie tego samego działu ubezpieczeń. Za szkodę wyrządzoną przez multiagenta z tytułu wykonywania czynności agencyjnych odpowiada on we własnym zakresie. Ma on również obowiązek ubezpieczenia swojej odpowiedzialności cywilnej względem osób, którym może wyrządzić szkodę swoimi działaniami lub zaniechaniem.

malus - dodatkowa, podwyższona składka, będąca sankcją - pewnym rodzajem kary za szkody powstałe w minionym okresie ubezpieczenia spowodowane np. spowodowaniem kolizji pojazdów mechanicznych.

modyfikacja umowy ubezpieczenia - zmiana treści umowy ubezpieczenia po jej zawarciu .

niedoubezpieczenie - ubezpieczenie poniżej wartości ubezpieczanego mienia. W przypadku wystąpienia szkody przy niedoubezpieczeniu standardowo odszkodowanie jest proporcjonalne do wysokości sumy ubezpieczenia i faktycznej wartości mienia. Praktycznie mówiąc w razie szkody wypłata odszkodowania jest uzależniona od stosunku sumy ubezpieczenia do faktycznej wartości mienia (zasada proporcji ) albo w niektórych przypadkach odpowiada wysokości szkody, w granicach sumy ubezpieczenia (zasada pierwszego ryzyka).

nadubezpieczenie - ubezpieczenie powyżej wartości ubezpieczonego mienia (interesu majątkowego). w razie szkody zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie w granicach wartości rzeczywistej utraconego lub uszkodzonego mienia jego wartości księgowej albo według faktycznej wartości nowej w zależności od przyjętego w umowie systemu. Od zakładu ubezpieczen można oczekiwać zwrotu nadpłaconej składki.

nagłe zachorowanie - stan chorobowy powstały w sposób nagły, wymagający natychmiastowej pomocy medycznej.

nieszczęśliwy wypadek - nagłe zdarzenie losowe wywołane przyczyną zewnętrzną, w wyniku którego ubezpieczający - niezależnie od swojej woli - doznał uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł.

odpowiedzialność cywilna - odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na osobie lub mieniu, którą ponosi osoba zobowiązana na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

odpowiedzialność deliktowa - odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobom trzecim czynem niedozwolonym przez prawo.

odpowiedzialność kontraktowa - odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (umowy, kontraktu).

odszkodowanie - kwota, którą ubezpieczyciel powinien wypłacić z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia majątkowego w przypadku zaistnienia określonego w umowie ubezpieczenia zdarzenia. Odszkodowanie wypłacane jest w granicach sumy ubezpieczenia (sumy gwarancyjnej).

ogólne warunki ubezpieczenia (o.w.u.) - wzorzec umowny, mający zastosowanie do umowy ubezpieczenia, stanowiący jej integralną część. O.w.u. określają w szczególności przedmiot i zakres ubezpieczenia, sposób zawierania umów ubezpieczenia, zakres i czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia, sposób ustalania wysokości szkód oraz wypłaty odszkodowań lub świadczeń

osoba trzecia - osoba pozostająca poza stosunkiem ubezpieczeniowym.

osoba uprawniona - jest to wskazana przez ubezpieczającego osoba fizyczna, uprawniona do odbioru należnej sumy ubezpieczenia na wypadek jego śmierci.

osoby bliskie - małżonek, osoby pozostające w konkubinacie, rodzeństwo, wstępni, zstępni, teściowie, zięciowie i synowe, ojczym, macocha, pasierbowie, przysposobieni i przysposabiający.

ochrona ubezpieczeniowa - ochrona, jaką gwarantuje zakład ubezpieczeń, zgodnie z warunkami określonymi w umowie ubezpieczenia, w zamian za składkę.

odstąpienie od umowy ubezpieczenia - ubezpieczający może odstąpić od umowy w terminie 7 dni od daty zawarcia (jeżeli jest osobą prawną) lub w terminie 30 dni, jeżeli jest osobą fizyczną. Po odstąpieniu od umowy zakład ubezpieczeń zwraca ubezpieczającemu wpłacone składki pomniejszone o koszty udzielonej ochrony.

pełnomocnictwo - umocowanie prawne udzielone do reprezentowania, zawierania umów oraz zaciągania zobowiązań finansowych w imieniu podmiotu, który udzielił pełnomocnictwa.

podlimity sumy ubezpieczenia - procentowo wartości od zasadniczej sumy ubezpieczenia (sumy gwarancyjnej) w ramach których kompensowane są niektóre kategorie szkód np. strat w gotówce i innych środkach płatniczych, papierach wartościowych na okaziciela czy w sprzęcie elektronicznym itp. Podlimity zwykle wprowadzane są przy kategoriach szkód gdzie ryzyko ich wystąpienia jest podwyższone.

polisa - dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia. jest wystawiana przez zakład ubezpieczeń. W ubezpieczeniach dowolnych rozróżnia się następujące rodzaje polis:

polisa obrotowa - specjalny typ polis, charakteryzujący się okresowo płatną i rozliczną składką ubezpieczeniową. Okres ubezpieczenia jest uwarunkowany wpływem pierwszej składki "za pokrycie", najczęściej opisanym w klauzuli polisy bądź wynikającym z typu ubezpieczenia.

powódź - zalanie terenów w następstwie podniesienia się wody w korytach wód płynących i stojących.

pożar - działanie ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i mógł rozprzestrzenić się o własnej sile.

prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia losowego - metoda ustalania częstotliwości występowania określonych zdarzeń losowych takich jak powódź, grad, pożar itd.; prawdopodobieństwo ustala się na podstawie obserwacji statystycznych prowadzonych w okresach wieloletnich, zależnie od rodzaju zdarzeń losowych, niezbędnych do przeprowadzenia kalkulacji wysokości składek ubezpieczeniowych.

prewencja - zapobieganie powstaniu zdarzenia losowego; jest to planowa działalność zmierzająca do zapobiegania lub ograniczenia skutków zdarzenia losowego.

pro rata temporis - system obliczania składki ubezpieczeniowej za okresy krótsze od roku, należną składkę oblicza się mnożąc składkę roczną przez czas trwania ubezpieczenia, (za rok przyjmuje się 360 dni, a za miesiąc 30 dni) przykład: jeżeli składka roczna wynosi 1 mln zł a ubezpieczenie zawarto na okres 120 dni to składka wyniesie - l mln zł x 120 dni / 360 dni = 333.330 zł).

procedura likwidacyjna - dokument zawierający opis czynności związanych z procesem likwidacji szkody.

prowizja - wynagrodzenie pośredników (agentów, brokerów) ubezpieczeniowych za pozyskiwanie ubezpieczeń; wynagrodzenie jest naliczane w procentach od zainkasowanych składek.

przypis (składka przypisana) - składka należna za ochronę ubezpieczeniową określona w umowie ubezpieczenia.

reasekuracja - odstąpienie całości lub części ubezpieczonego ryzyka bądź grupy ryzyk wraz z odpowiednią częścią składek, innemu zakładowi ubezpieczeń (reasekuratorowi) w zamian za partycypację w wypłacie potencjalnych świadczeń

regres - regres ubezpieczeniowy - uprawnienie zakładu ubezpieczeń do żądania od sprawcy szkody zwrotu całości lub części wypłaconego przez zakład ubezpieczeń odszkodowania. Inaczej mówiąc to przejście na ubezpieczyciela, z chwilą wypłaty odszkodowania i do jego wysokości, praw przysługujących ubezpieczającemu w stosunku do osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę.

rozbój - zabór mienia przy użyciu lub groźbie natychmiastowego użycia przemocy fizycznej wobec ubezpieczającego (lub osób bliskich) albo doprowadzeniu ubezpieczającego (lub osób bliskich) do stanu nieprzytomności lub bezbronności.

ryzyko - określony przedmiot lub zespół przedmiotów albo osoba objęta jedną umową ubezpieczenia. W ubezpieczeniach grupowych (zbiorowych) - osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, będąca członkiem ubezpieczonej grupy, w ubezpieczeniach flot pojazdów - pojazd znajdujący się w grupie ubezpieczonych pojazdów.

składka ubezpieczeniowa (przypis) - suma pieniężna należna ubezpieczycielowi za udzieloną przez niego ochronę ubezpieczeniową. Z punktu widzenia ekonomicznego składka ubezpieczeniowa bywa traktowana jako opłata (cena) za udzieloną ochronę ubezpieczeniową.

suma ubezpieczenia, suma gwarancyjna, limity - określona w umowie ubezpieczenia kwota stanowiącą górna granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Górną granicę, do której odpowiada zakład ubezpieczeń będącą maksymalną wysokością odszkodowania, które może być wypłacone z konkretnego ubezpieczenia określa suma ubezpieczenia zwana inaczej limitem odpowiedzialności lub sumą gwarancyjną.

sposoby rozliczania szkody komunikacyjnej:

2. metoda serwisowa - sposób wypłacania odszkodowania oparty na poniesionych kosztach naprawy pojazdu. Wysokość wypłaty odszkodowania zależy od wysokości rachunku, przedstawionego przez warsztat, który wystawił go za swoje usługi. W pierwszej kolejności ubezpieczający naprawia pojazd na swój koszt, a dopiero potem otrzymuje zwrot kosztów w postaci wypłaty odszkodowania. Towarzystwa ubezpieczeniowe coraz szerzej umożliwiają ubezpieczającym bezgotówkową naprawę uszkodzonego pojazdu, przy czym zwykle to towarzystwo ubezpieczeniowe wskazuje warsztat, w którym ubezpieczający może dokonać naprawy bezgotówkowej.

stopa składki - stawka taryfowa wyrażona w promilach lub procentach sumy ubezpieczenia lub innej podstawy naliczania (obrót, fundusz płac). Stopa składki najczęściej dotyczy okresu jednego roku. W niektórych ubezpieczeniach stopa składki może obejmować okres krótszy od jednego roku, np. czas transportu mienia, czas wyjazdu zagranicznego itp.

suma ubezpieczenia - suma pieniężna, na którą ubezpieczono mienie, zdrowie, życie. W ubezpieczeniach majątkowych suma ubezpieczenia stanowi zazwyczaj górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela i z założenia powinna odpowiadać aktualnej wartości ubezpieczonego majątku. Natomiast sumę ubezpieczenia osobowego określa się w praktyce na podstawie przybliżonej wartości potrzeb, które mogą powstać w wyniku wypadku losowego.

szkoda - majątkowy lub niemajątkowy skutek zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem, odnoszący się do mienia lub osoby objętej ubezpieczeniem, albo jej odpowiedzialności cywilnej, poniesiony przez jedną osobę poszkodowaną, przy czym w razie większej liczby osób poszkodowanych wskutek jednego zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem każdą osobę uważa się za dotkniętą odrębną szkodą, a w ubezpieczeniach komunikacyjnych każdy pojazd dotknięty zdarzeniem losowym objętym ubezpieczeniem traktuje się jako odrębną szkodę

szkoda całkowita - całkowite zniszczenie lub utrata przedmiotu ubezpieczenia. 

szkoda na osobie - śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia.

szkody w mieniu - uszkodzenie, zniszczenie lub utrata rzeczy ruchomej bądź nieruchomości.

stawka taryfowa - wysokość należnej za ubezpieczenie składki.

świadczenie ubezpieczeniowe - określona kwota pieniężna, renta lub usługa, podlegające realizacji z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia w przypadku zaistnienia wskazanego umowie zdarzenia.

taryfa ubezpieczeniowa - wewnętrzna regulacja zakładu ubezpieczeń stanowiąca zbiór zasad i stawek ubezpieczeniowych regulujących sposób obliczania składki ubezpieczeniowej .

ubezpieczyciel - zakład ubezpieczeń, towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych, strona umowy ubezpieczenia, zapewniająca ochronę ubezpieczeniową na wypadek określonych zdarzeń.

ubezpieczający - osoba (fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej) zawierająca umowę ubezpieczenia zobowiązana do zapłaty składki ubezpieczeniowej.

ubezpieczony - osoba na rzecz której zawarto umowę ubezpieczenia, podlegająca ochronie ubezpieczeniowej.

umowa ubezpieczenia - umowa przez którą zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

uposażony - osoba uprawniona do odbioru świadczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego.

ubezpieczenie - pojęcie definiowane w różnorodny sposób. Zgodnie z doktryną jest to "urządzenie gospodarcze zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych, wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same zdarzenia zagrażają (za J. Łozowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, Warszawa 1948 r.).

ubezpieczenie majątkowe - ubezpieczenie dotyczące mienia lub odpowiedzialności cywilnej.

ubezpieczenie osobowe - ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie na życie.

uderzenie pioruna - działanie elektryczności atmosferycznej na ubezpieczone mienie.

udział własny - ograniczenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń podobne w skutkach do franszyzy redukcyjnej z tym, że obniżenie wysokości odszkodowania obniżane jest zawsze o wartość stanowiącą iloczyn określony ułamka wyrażającego stopień udziału własnego ubezpieczającego oraz wartości odszkodowania. W odróżnieniu do franszyzy redukcyjnej ułamek ten jest odnoszony do wartości odszkodowania, a nie wartości ubezpieczanego mienia. W praktyce obrotu termin ten stosowany jest jako synonim franszyzy redukcyjnej.

umowa ubezpieczenia - według art.805 kc (kodeks cywilny) "przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę" .

wartość rynkowa - wartość odpowiadająca cenie sprzedaży netto, tj. bez marży i prowizji.

wartość rzeczywista - wartość odtworzeniowa (nowa), pomniejszona o faktyczne zużycie przedmiotu ubezpieczenia.

wartość ubezpieczeniowa - wartość ubezpieczonego mienia lub innego interesu majątkowego. 

wniosek - wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia składany zwykle przez ubezpieczającego wraz z kompletem dokumentów.

wybuch - gwałtowna zmiana stanu równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary, wywołanym ich właściwością rozprzestrzeniania się; w odniesieniu do naczyń ciśnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników warunkiem uznania zdarzenia za wybuch jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż wskutek ujścia gazów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; wybuch jest to również implozja polegająca na uszkodzeniu zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnieniem zewnętrznym.

wyczynowe uprawianie sportu - uprawianie dyscyplin sportowych w ramach sekcji lub klubów sportowych, albo w celach zarobkowych, jak również uczestniczenie w wyprawach do miejsc charakteryzujących się ekstremalnymi warunkami klimatycznymi lub przyrodniczymi, albo w ekspedycjach.

wyłączenia ochrony ubezpieczeniowej - przypadki zdarzeń szkodowych, za które zakład ubezpieczeń na podstawie umowy ubezpieczenia nie odpowiada. W ubezpieczeniach mieszkaniowych katalog wyłączeń ochrony ubezpieczeniowej jest określony przez zakłady ubezpieczeń podobnie, występują jednak pewne różnice, które możemy uchwycić poprzez dokładną analizę treści poszczególnych umów - ogólnych warunków ubezpieczenia. Katalog wyłączeń zróżnicowany jest również w zależności od wariantu ubezpieczenia, który wybieramy.

wypadek - zdarzenie powodujące wystąpienie szkody na osobie lub w mieniu w czasie trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, przy czym wszystkie szkody będące następstwem tego samego zdarzenia, albo wynikające z tej samej przyczyny, niezależnie od liczby osób poszkodowanych, uważane są za jeden wypadek i przyjmuje się, że miały miejsce w chwili wystąpienia pierwszej szkody wypadek ubezpieczeniowy - określony w przepisach prawa (także w o.w.u., umowie ubezpieczenia) zdarzenie, którego zajście skutkuje obowiązkiem wypłaty świadczenia przez zakład ubezpieczeń.

wyposażenie dodatkowe pojazdu - w szczególności sprzęt audiofoniczny i audiowizualny oraz sprzęt łączności telefonicznej i radiotelefonicznej wraz z głośnikami i antenami, a także taksometry, bagażniki zewnętrzne, spojlery i nakładki, napisy i naklejki reklamowe, jeśli nie stanowią one seryjnego wyposażenia typowego dla danego modelu pojazdu.

wzór umowy - formularz standardowej umowy ubezpieczenia, stosowany na zasadach zbliżonych do owu.

zakład ubezpieczeń - zakład świadczący usługi ubezpieczeniowe działający w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.

zasada proporcji - ma ona zastosowanie wówczas, kiedy suma ubezpieczenia mienia jest niższa od jego całkowitej wartości w dniu szkody, odszkodowanie wypłacane jest w takiej proporcji, w jakiej suma ubezpieczenia pozostaje do wartości tego mienia w tym dniu.

zdarzenie losowe - przypadkowe i niezależne od woli ludzkiej zdarzenie powodujące określone skutki. Cechą zdarzeń losowych jest ich przypadkowość i niezależność od woli człowieka, możliwość ich wystąpienia, powtarzalność i przewidywalność, równomierność w czasie i przestrzeni. najczęściej ubezpieczenie dotyczy tych zdarzeń losowych, których nastąpienie nie jest pewne, ale możliwe. Wyjątkiem jest śmierć, której nastąpienie jest pewne, ale nieznana jest chwila tego zdarzenia

zielona karta - obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za granicą. od 1 maja 2004 w niektórych krajach (kraje Unii Europejskiej oraz Norwegia, Islandia, Liechtenstein, Chorwacja i Szwajcaria) posiadacze samochodów z polskimi tablicami rejestracyjnymi nie musza legitymować się zieloną kartą.