Rządowi eksperci z Polskiego Instytutu Ekonomicznego przygotowali raport "Polskie miasta w czasach pandemii". Przebadali sytuację 522 miast (nieco ponad połowa wszystkich) i wyniki nie wyglądają najlepiej.
W 79 proc. przebadanych miast pogorszyła się sytuacja finansowa w pandemii. W 80 proc. ośrodków gorzej funkcjonują miejsca kultury, a w niemal 75 proc. - ośrodki sportu i rekreacji. Prawie połowa (47 proc.) miast doświadczyła spadku w obszarze warunków prowadzenia biznesu, a 44 proc. wskazuje na pogorszenie sytuacji bytowej mieszkańców.
Mniej więcej jedno miasto na cztery planuje zmniejszenie wydatków na kulturę i sport. Z drugiej strony, zaobserwować można chęć zbudowania odporności poprzez inwestycje. Jednak realizacja ambitnych planów inwestycyjnych wiąże się z zadłużeniem - 36 proc. miast planuje je zwiększyć w 2021 roku.
"Warto zauważyć, że o zadłużeniu częściej myślą miasta większe oraz te, które przed pandemią znajdowały się w dobrej sytuacji społeczno-gospodarczej. Wśród priorytetów inwestycyjnych znajduje się cyfryzacja. W przypadku miast powyżej 100 tys. mieszkańców aż 81 proc. badanych deklaruje wzrost działań w obszarze cyfryzacji swoich usług" - czytamy w raporcie.
Co ciekawe, zdecydowanego pogorszenia sytuacji finansowej doświadczyły w większym stopniu miasta powyżej 100 tys. mieszkańców (37 proc.), w następnej kolejności miasta średnie (28 proc.) oraz małe (13 proc.). Szczególne utrudnienia wystąpiły w największych ośrodkach, w których zlokalizowane są firmy turystyczne, gastronomiczne oraz z branży kultury i rozrywki.
Perspektywy na kolejne 12 miesięcy
Ekonomiści PIE podkreślają, że 2021 rok będzie kluczowy dla miast z perspektywy kształtowania długofalowej odpowiedzi na kryzys pandemiczny i jego następstwa.
"Głównym wyzwaniem będzie utrzymanie płynności finansowej, wspomaganej w dużej mierze dotacjami, subwencjami oraz instrumentami kredytowymi" - wskazują.
Wzrost zadłużenia planuje w najbliższym roku 36 proc. miast, a ponad jedna czwarta z nich jeszcze nie podjęła w tym zakresie decyzji, przy 35 proc. ośrodków deklarujących brak zmian w tym zakresie.
Eksperci sygnalizują, że istotnym elementem zwiększania zasobów finansowych w najbliższym czasie będą zewnętrzne środki pomocowe, z których planuje skorzystać 30 proc. miast.
20 proc. z nich zamierza zainwestować w poprawę jakości powietrza, a 14 proc. chce zwiększyć strumień inwestycji w infrastrukturę rowerową. 46 proc. miast deklaruje intensyfikację działań w obszarze bezpieczeństwa sanitarnego.
Ponadto, w ramach zwiększenia bezpieczeństwa zdrowotnego pracowników urzędów, 39 proc. miast zamierza wprowadzić hybrydowy system pracy na wybranych stanowiskach.