Co zyskają, a czym ryzykują Węgrzy, bratając się z Putinem

- _ Węgry patrzą na Moskwę jako na partnera biznesowego, a inne aspekty uznają za drugorzędne _ - przyznaje premier Węgier Viktor Orban. Taką polityką balansuje jednak na cienkiej linie. Aby utrzymać wzrost PKB Węgier musi sprytnie lawirować między Rosją a Unią. Właściwie tylko Niemcy, od których pochodzi 25 proc. bezpośrednich inwestycji zagranicznych Węgier, mogliby wpłynąć na kontrowersyjną politykę Orbana.

Węgierska gospodarka ma problemy. Obecny rząd odziedziczył po socjalistach dług w wysokości 80 proc. PKB i przez lata niewiele zrobił, by go zmniejszyć. Dług szybko więc rósł, w połowie 2014 roku sięgał nawet 85 proc PKB. Obecnie udało się go trochę obniżyć, jednak w dalszym ciągu jego poziom jest bardzo wysoki (ponownie wynosi około 80 proc. PKB). To najwięcej ze wszystkich nowych krajów członkowskich UE._ _

Przyszłość węgierskiej gospodarki niestety również nie zapowiada się najlepiej. Według lutowej prognozy Komisji Europejskiej, o ile Węgry zamknęły rok 2014 wzrostem gospodarczym na poziomie 3,3 proc., to w kolejnych latach dynamika wzrostu ulegnie spowolnieniu - do 2,4 proc w 2015 r. i 1,9 proc. w roku 2016. Już w poprzednich latach węgierska gospodarka miała duże kłopoty - w 2009 r. PKB Węgier spadło o 6,8 proc., a w 2012 r. gospodarka skurczyła się o 1,7 proc.

Problemem jest również bezrobocie, które w tym roku wynosi 7,4 proc. Prognozy dotyczące długu publicznego to odpowiednio 77,2 proc. PKB w 2015 r. i 76,1 proc. w 2016 r.

Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, główna ekonomistka Konfederacji Lewiatan przekonuje, że o ile rząd węgierski radzi sobie na razie z deficytem budżetowym, który nie przekracza 3 proc. PKB, to problemem jest bardzo wysoki poziom długu publicznego.

- _ Po to, żeby zejść z długiem do poziomu 60 proc. w relacji do PKB, nie wystarczy mieć deficyt poniżej 3 proc., ale - w sytuacji, gdy gospodarka przyzwoicie się rozwija _ - _ powinno się dążyć przynajmniej do minimalnej nadwyżki - zaznacza . _

Zobacz, jak zmieniała się dynamika PKB Węgier _ _ _ _

Aby zapewnić zrównoważony wzrost gospodarczy, Węgry oparły swoją politykę na interesach z Chinami i Rosją, przy jednoczesnym utrzymaniu strategicznego partnerstwa z Niemcami. Kryzys ukraiński zagroził jednak planom premiera Orbana i mocno je skomplikował.

Węgry wybrały, jak przekonuje Orban, ochronę swoich _ interesów narodowych , ale ich działania naruszają lojalność wobec przedsięwzięć działań UE. _

_ - Węgierskie podejście opiera się na polityce zagranicznej, __ co do zasady podporządkowującej względy ideologiczne pragmatycznemu zaangażowaniu ufundowanemu wyłącznie na interesach ekonomicznych _ - twierdzi w swoim raporcie dr Tamas Novak, węgierski ekonomista z Instytutu Światowej Ekonomii Węgierskiej Akademii Nauk publikujący na łamach Ośrodka Myśli Politycznej.

Co więc zyskują Madziarzy na coraz bardziej zacieśniającej się współpracy z izolowaną przez Zachód Rosją, że kładą na szali stosunki z Unią Europejską, a przede wszystkim z Niemcami?

Rząd Orbana zdecydował się na poważny konflikt polityczny z instytucjami UE, aby wesprzeć inwestycję w South Stream, zapewniającą Węgrom dostawy gazu. W ubiegłym roku parlament Węgier uchwalił nowelizację ustawy, torującą drogę budowie węgierskiego odcinka gazociągu South Stream. Dlatego też wielkim ciosem w plany i politykę zagraniczną Węgier było ogłoszenie przez Putina rezygnacji z budowy rurociągu na początku grudnia 2014 roku. Putin powiedział, że Rosja nie powróci do projektu, który miał zapewnić dostawy do 63 mld m sześc. gazu rocznie z Rosji do Europy Środkowej i Południowej z ominięciem Ukrainy.

Pocieszeniem, które premier Węgier ogłosił wielkim sukcesem, miała być deklaracja prezydenta Rosji, że Moskwa _ pozytywnie rozpatrzy _ kwestie współpracy z Węgrami w dziedzinie gazowej. Miało to miejsce podczas roboczej wizyty w Budapeszcie 18 lutego 2015. Orban powiedział, że oba kraje osiągnęły _ polityczne porozumienie _ w kwestii kontraktu gazowego, a do ustalenia pozostały jedynie sprawy techniczne.

źródło: Gazprom Export/Money.pl

Chodzi o korzystniejsze warunki otrzymywania dostaw gazu z Rosji. Zgodnie z obecnym kontraktem Węgrzy płacą Gazpromowi 260 dolarów za tysiąc metrów sześciennych gazu. Ponadto Rosja zgodziła się, aby Węgry nie płaciły za rosyjski gaz, którego nie wykorzystają. Jest to odejście od zasady _ take or pay _ - _ bierz lub płać _. Na tej podstawie Węgrzy będą mogli niewykorzystaną część gazu zużytkować później i płacić za niego wtedy, gdy ten gaz otrzymają. _ _

_ - _ _ Gazprom jest gotów przenieść nieodebrany przez Węgry gaz na kolejne okresy - przyznał Putin. _Gdyby nie osiągnięte porozumienie, Węgry musiałyby zapłacić Rosji 3 mld euro za niewykorzystany gaz. To jednak na razie tylko zapowiedzi.

Węgrzy zaoferowali Rosjanom łakomy kąsek w postaci budowy elektrowni jądrowej Paks 2. Chociaż obecnie istniejąca elektrownia Paks będzie w stanie dostarczać Węgrom wystarczającej ilości energii elektrycznej jeszcze przez dziesięciolecia, to po realizacji projektu Węgry będą dysponowały nadmiernym potencjałem energetycznym, który mają nadzieję odsprzedawać na Europę.

_ - Transakcja jest jednym z filarów polityki gospodarczej Węgier: będzie niezbędnym czynnikiem wzrostu gospodarczego zwiększając inwestycje, a jednocześnie będzie wspierać politykę niskich cen energii dla gospodarstw domowych _ - twierdzi dr Tamas Novak. Przypomnijmy, że jedną z obietnic Orbana było obniżenie cen prądu dla zwykłych obywateli.

Rosja i Węgry podpisały umowę międzyrządową, dotyczącą tej inwestycji w grudniu. Na jej mocy Rosja udzieliła pożyczki w wysokości 10 mld euro na rozbudowę elektrowni. Dzięki kredytowi z Moskwy Węgry sfinansują budowę dwóch nowych reaktorów. Pracami zajmie się firma Rosatom - korporacja państwowa zarządzająca energetyką jądrową w Rosji._ _

Sankcje wobec Rosji nie opłacają się Węgrom. Ich koszty - w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej - są stosunkowo duże. Rosja jest trzecim co do wielkości partnerem handlowym Węgier. W 2014 roku obrót handlowy pomiędzy oboma krajami wyniósł prawie 8 mld dolarów. To znacznie więcej niż jeszcze w 2013 roku, kiedy wartość eksportu węgierskich produktów do Rosji wyniosła zaledwie 2,5 mld euro, czyli około 3,1 proc. eksportu ogółem.

W efekcie sankcji powodujących między innymi spadki cen ropy, kłopoty Rosji mają znaczący wpływ na gospodarkę węgierską - załamanie się popytu krajowego w Rosji istotnie zaszkodzi węgierskiej gospodarce poprzez ograniczenie bezpośredniego i pośredniego eksportu na rynek rosyjski.

Zobacz, jak reagowała na kryzys ukraiński węgierska waluta

Uderza to przede wszystkim w takie sektory gospodarki węgierskiej, jak: rolnictwo, przemysł spożywczy i farmaceutyczny. Wiktor Orban na konferencji po spotkaniu z Putinem przyznał, że Węgry potrzebują Rosji. - _ Dla nas ważne jest, aby Rosja była wciąż otwarta dla węgierskich produktów _ - mówił premier.

Przypomnijmy, że w sierpniu, w odpowiedzi na sankcje gospodarcze nałożone przez UE na Rosję w związku z konfliktem na Ukrainie, Moskwa wprowadziła embargo na import produktów rolno-spożywczych z UE. Embargo objęło także mięso wieprzowe świeże, schłodzone i mrożone z Węgier. Rząd Orbana, aby zniwelować negatywne skutki unijnych sankcji i rosyjskiego embarga dla węgierskiej gospodarki, przyjął trzy rozwiązania. Po pierwsze wprowadził program wsparcia, który rekompensuje rolnikom straty. Po drugie zwiększył udział w eksporcie żywności przetworzonej i wreszcie rozpoczął dwustronne negocjacje z Rosją w celu zabezpieczenia pozycji Węgier w handlu z tym krajem.

- _ O ile pierwsze dwa kroki są zasadniczo zgodne z posunięciami innych państw członkowskich, o tyle trzeci jest wyraźnie próbą osiągnięcia jakichś szczególnych preferencji w stosunkach handlowych, co może zagrozić skuteczności działań podjętych w ramach wspólnej europejskiej polityki handlowej _ - przekonuje węgierski ekonomista z Instytutu Światowej Ekonomii Węgierskiej Akademii Nauk

Rosja stale szuka europejskich sojuszników, by wywierać wpływ na proces podejmowania decyzji w Unii Europejskiej. Spotkanie w Budapeszcie było pierwszą wizytą na terenie UE od czasu wybuchu wojny na Ukrainie. Miało więc znacznie propagandowe i polityczne. Puszczając oko do Węgrów czy nowego rządu greckiego, uderza w jedność europejską, osłabiając Unię od środka.

To dlatego Moskwa bardziej przychylnie patrzy na inwestycje w Europie. Zwłaszcza w kontekście eksportu rosyjskich surowców energetycznych, które stanowią około 75 proc. sprzedaży Rosji do UE.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/183/46519.jpg ) ] (http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/putin;gra;w;chowanego;zlamal;po;raz;kolejny;prawo;miedzynarodowe,32,0,1604384.html) *Putin gra w chowanego. To pokaz dla Merkel? * Prezydent Rosji postanowił udowodnić, że na tym terenie obowiązuje prawo silniejszego.
Mimo że Rosja wycofała się projektu South Stream, Moskwa zapowiadała, że zamiast niego chce zbudować inną magistralę o takiej samej przepustowości - przez Turcję i dalej do granicy z Grecją. Putin jasno stwierdził, że Rosja _ nie odmówi _ współpracy z Turcją dotyczącej budowy nowego gazociągu podmorskiego.

Dodał też, że Rosja może zmienić kierunek gazociągu tak, aby przebiegał przez Bułgarię, ale potrzebuje do tego pomocy ze strony Unii Europejskiej, a tu wytrychem mógłby okazać się Orban.

Podobnie sprawa ma się z inwestycją w elektrownię atomową na Węgrzech. Poprzez udział w projekcie Paks 2 przemysł rosyjski zyskałby wiele: prestiż, referencje, zyski.

Dzisiejsze zbliżenie Węgier z Rosją ma swoje podłoże jeszcze przed kryzysem ukraińskim. Tuż po przystąpieniu Węgier do Unii Europejskiej, politycy węgierscy w coraz większym stopniu zgadzali się z opinią, że dobrze radząca sobie gospodarka Rosji może okazać się lepszym impulsem dla kraju niż z pogrążona w kryzysie finansowym Unia Europejska.

Obecnie prowadzona przez Orbana polityka jest kontynuacją tego myślenia i przyjęła formę _ otwarcia na Wschód _. Ma ona na celu zwiększenie stosunków handlowych i gospodarczych z krajami szybko rozwijającymi się. W ramach tego programu rząd węgierski podkreślał konieczność poprawy stosunków z krajami takimi jak: Chiny, Rosja, Azerbejdżan i Turcja.

_ Ta polityka, jako że głównie podkreślała potrzebę rozszerzenia rynków zbytu, wydawała się być strategią pragmatyczną i racjonalną _ - pisze w swoim raporcie dr Tamas Novak_ . _

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/91/113499.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/chinczycy;pomoga;wegrom;kupia;obligacje,160,0,860576.html) *Chińczycy pomogą Węgrom. Kupią obligacje * Chiński premier Wen Jiabao zapowiedział, że jego kraj jest gotowy kupić nie tylko obligacje węgierskiego rządu, ale także i udzielić Węgrom kredytu w wysokości miliarda euro.

Ma to swój wymierny skutek: Węgry są dziś najważniejszym w regionie partnerem dla Chin. Celem jest zwiększenie wartości wymiany handlowej między oboma krajami do 20 miliardów dolarów w 2015 roku.

W grudniu ubiegłego roku podpisali umowę, na mocy której Chiny współfinansują i zmodernizują 350 kilometrów linii kolejowej na trasie Budapeszt - Belgrad. To pozwoli, by za trzy lata pociągi na tej trasie kursowały z prędkością 160 km/godz., a średni czas podróży zmniejszył się z ośmiu godzin do nieco ponad dwóch. Dzięki tej inwestycji chińskie towary z portu w greckim Pireusie będą szybciej trafiały do Europy.

Dyrektor Sun Yongfu powiedział: _ Kondycja portów morskich w Chorwacji, Czarnogórze i innych państwach Południowej Europy jest dobra, a kiedy jeszcze dodamy do tego kolejowe połączenie pomiędzy Węgrami a Serbią, to znacznie ożywi się dwustronny handel. Na tym przykładzie najlepiej widać ścisły związek pomiędzy rozwojem morskiego Szlaku Jedwabnego i pasa ekonomicznego wzdłuż Szlaku Jedwabnego. Wynosząca ponad 1000 km linia kolejowa z Węgier do Serbii będzie reprezentacyjnym obiektem współpracy pomiędzy Chinami i Europą Środkowo-Wschodnią. _

W ramach otwarcia wschodniego, chiński Huawei nawiązał_ "strategiczną współpracę _" z Węgrami, a węgierskie linie lotnicze WizzAir mogły skorzystać z kredytu leasingowego oferowanego przez chińską firmę ICBC. Z kolei na budapesztańskim uniwersytecie im. Loranda Eotvosa powstanie Instytut Konfucjusza, mający za zadanie promocję kultury i języka chińskiego.

Niemcy podobnie jak Rosja od lat są najsilniejszym partnerem handlowym Węgier. Na Węgrzech działa 6 tys. inwestorów z Niemiec, na których przypada jedna czwarta całości bezpośrednich zagranicznych inwestycji. Od 2010 roku Niemicy zainwestowały na Węgrzech ponad 6 mld euro.

Wielkie koncerny jak Daimler czy Volkswagen dają pracę ponad 300 tys. ludzi. Zainwestowały na Węgrzech ponad 2 mld euro w budowę fabryk aut Mercedes-Benz i Audi, pierwszych takich zakładów w Europie poza granicami Niemiec.

Także na Węgrzech w ciągu ostatnich dziesięciu lat swoją największą i najnowocześniejszą fabrykę silników zbudował Opel, niemiecka spółka amerykańskiego koncernu General Motors. A inwestycje niemieckich koncernów motoryzacyjnych istotnie przyczyniły się do znaczącej poprawy stanu węgierskiej gospodarki.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/220/308956.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/victor-orban-w-polsce-to-dobry-czas-na,182,0,1716662.html) *Orban destabilizuje Unię? Będzie dziś w Polsce * Po spotkaniu Orbana z Putinem mówiło się o złamaniu unijnej jedności i padały kolejne pytania - co dalej z europejskimi sankcjami wobec Rosji?

Zacieśniające się relacje Orbana z Putinem nie podobają się kanclerz Niemiec Angeli Merkel. Jak donosiły media Merkel kilka razy upominała i ostrzegała premiera Węgier. Jak pisały później węgierskie dzienniki, kanclerz miała nakazać szefostwu fabryki Audi i Volkswagena wstrzymanie produkcji latem na kilka tygodni, w efekcie czego produkcja przemysłowa Węgier drastycznie spadła.

Nie ma dowodów na takie działania, ale węgierski rząd ma na uwadze dobre stosunki z bogatym partnerem. Podczas spotkania z niemiecką kanclerz na początku lutego tego roku, węgierski minister handlu zagranicznego i spraw zagranicznych Peter Szijjartó podkreślał, że w ostatnich latach węgierski przemysł _ praktycznie rozwijał się wraz z niemieckim przemysłem _.

Również premier Orban na konferencji prasowej po wizycie Merkel zapewniał, że pełna sukcesów współpraca gospodarcza Niemiec i Węgier w ostatnich latach to dowód, że Niemcy są i pozostaną częścią współczesności i przyszłości Węgier.

Już w 2014 roku Budapeszt kilkukrotnie deklarował, że relacje z Moskwą konsultuje z Berlinem. Mimo że, jak się wydaje, Niemcy mają największy wpływ na niepokorny rząd w Budapeszcie oraz realne instrumenty nacisku, to jednocześnie również przedkładają własne interesy nad Unijne. Wyraz temu dała Merkel, która w Budapeszcie powstrzymała się od publicznej krytyki premiera Węgier i jego polityki.

Całość podsumowuje Starczewska-Krzysztoszek, zdaniem której negatywnie na dalsze decyzje potencjalnych inwestorów na Węgrzech może wpływać ta ciągła _ gra polityczna _ prowadzona przez rząd Wiktora Orbana, czyli - jak powiedziała - _ stanie w rozkroku między Unią Europejską a Rosją _.