Czy IKZE to kolejne IKE? Oto czym się różnią

IKZE to Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, czyli rozwiązanie stworzone w ramach dobrowolnego III filaru emerytalnego. Jego zadaniem jest zachęcenie obywateli do odkładania środków na dodatkową emeryturę dzięki m.in. zastosowaniu ulg finansowych. Choć IKZE funkcjonuje już od 10 lat, nadal niewiele osób wie o korzyściach, jakie można czerpać z dokonywania regularnych wpłat na konto. 

1. IKZE to sposób oszczędzania, który wyróżnia się przede wszystkim możliwością otrzymania zwrotu podatku. Zainwestowane środki można odliczyć bowiem od podstawy opodatkowania (deklaracja w formularzu PIT), co wiąże się z uzyskaniem zwrotu z Urzędu Skarbowego. W 2022 roku jest to maksymalnie 3411,07 zł).
2. Brak podatku od zysków kapitałowych — wypracowane na IKZE zyski nie będą obciążone 19 proc. podatkiem tak, jak w przypadku każdej innej inwestycji.
3. Podczas wypłaty po przejściu na emeryturę, twoje środki zostaną opodatkowane jedynie zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10 proc..
4. Środki zgromadzone na IKZE mogą stać się wkładem własnym kredytu. Bank zamrozi je i odblokuje, gdy tylko zostaną spełnione określone warunki. 
5. IKZE można założyć już od 16. roku życia. Wystarczy wykazać dochody osiągane z tytułu umowy o pracę. 
6. IKZE to różne formy oszczędzania — decydując się na otwarcie konta, można skorzystać z ofert wielu instytucji finansowych. Są to nie tylko banki, ale także domy maklerskie, zakłady ubezpieczeń na życie, fundusze inwestycyjne czy dobrowolne fundusze emerytalne (utworzone przez powszechne towarzystwa emerytalne). 
7. Zgromadzone na IKZE środki to prywatny kapitał. Oznacza to, że można nimi dowolnie dysponować i wypłacić, kiedy ma się taką potrzebę (oczywiście, nie korzystając wtedy z ulg podatkowych). Nie trzeba martwić się także o dziedziczenie pieniędzy. Środki podlegają dziedziczeniu, dlatego w razie śmierci posiadacza konta, trafią one do wskazanej w umowie osoby lub spadkobierców. 

IKZE wielu osobom kojarzy się jedynie jako możliwość otwarcia konta w banku. Jednak IKZE jest jedynie pewną ramą prawną, a to, w jaki sposób inwestować w swoją emeryturę, pozostaje już kwestią wyboru. 

IKZE może być prowadzone poprzez zawarcie umowy z:

1. funduszem inwestycyjnym;
2. podmiotem prowadzącym działalność maklerską o świadczenie usług polegających na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych i prowadzenie rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego;
3. zakładem ubezpieczeń – ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;
4. bankiem o prowadzenie rachunku bankowego;
5. dobrowolnym funduszem emerytalnym prowadzonym przez powszechne towarzystwo emerytalne.

IKZE jest bardzo często mylone z IKE. Rozwiązania w ramach obu form oszczędzania są podobne, jednak występują istotne różnice pomiędzy nimi. 

1. Limit wpłat 

Obowiązuje inny limit wpłat na konta. Na IKZE jest to równowartość 1,2-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za dany rok (7106,40 zł w 2022 roku), a na IKE 3-krotność tej kwoty (17766 zł w 2022 roku)

2. Podatek dochodowy 

To najistotniejsza różnica, która działa na korzyść IKZE. W przypadku IKE wypłaty są zwolnione z podatku, jednak potrąceniu podlegają środki gromadzone na koncie. Jeśli chodzi o IKZE, wpłacane pieniądze są odliczane od podstawy opodatkowania, a zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 proc. jest opłacany dopiero po zakończeniu oszczędzania.

3. Podatek Belki

Podatek od zysków kapitałowych nie obowiązuje w obu przypadkach. Jest nim objęty jedynie zwrot, czyli wypłata środków przed ukończeniem odpowiedniego wieku, w przypadku IKE. 

4. Wypłata środków 

W IKE musisz ukończyć 60. rok życia lub nabyć prawa emerytalne i ukończyć 55. lat, by wypłacić środki. Warunkiem jest dokonywanie wpłat w ciągu przynajmniej 5 lat kalendarzowych oraz wpłacenie ponad połowy do 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę. W przypadku IKZE trzeba osiągnąć 65 lat i dokonywać wpłat przez przynajmniej 5 lat kalendarzowych. Tak samo jak w przypadku IKE, tak i w IKZE można zdecydować się na wypłatę jednorazową lub w ratach (w przypadku IKZE musi to być okres minmum 10 lat). 

5. Zwrot (wcześniejsza wypłata)

Wypłaty środków z IKE przed osiągnięciem wieku emerytalnego można dokonać częściowo lub w całości, ale kwoty będą obciążone podatkiem od zysków kapitałowych. W przypadku zwrotu z IKZE można tego dokonać jedynie w całości, a dodatkowo kwota będzie obciążona podatkiem dochodowym od osób fizycznych. 

6. Dziedziczenie środków

Osoba, która odziedziczy środki, nie musi co prawda płacić podatku od spadku i darowizn, jednak w przypadku IKZE będzie musiała zapłacić podatek dochodowy w wysokości 10 proc., chyba że przeniesie środki na własne IKZE (wtedy zapłaci podatek dochodowy dopiero podczas wypłaty z IKZE).

Dzięki temu, że wpłat dokonuje się w dowolnym momencie, IKZE jest dość elastycznym narzędziem, które pozwala dowolnie decydować o częstotliwości i wysokości wpłat. Co ważne, mając konto IKE czy PPE lub PPK, można mieć także IKZE. Żadna z tych opcji gromadzenia oszczędności na emeryturę nie koliduje ze sobą. 

Niewątpliwą zaletą gromadzenia kapitału na przyszłość za pomocą IKZE jest możliwość uzyskania zwrotu podatku. Dodatkowe ulgi podatkowe i szeroka oferta instytucji finansowych prowadzących IKZE, powinny zachęcić potencjalnych zainteresowanych. Tak jednak nie jest. Zgodnie z danymi KNF w Polsce pod koniec grudnia 2020 r. było tylko 408 tys. otwartych IKZE. Z kolei o wiele chętniej wybierane są IKE (742 tys.). To nadal bardzo niewiele, bo łącznie ok. 10 proc. Polaków oszczędza w ramach IKE oraz IKZE. Warto pomyśleć o dodatkowym zabezpieczeniu, gdyż zgodnie z prognozami, świadczenia emerytalne będą bardzo niskie.