Forum Energii: Miasta powinny wdrożyć 'mapę drogową' na rzecz likwidacji smogu

"Proponowana mapa drogowa to dziesięć uniwersalnych kroków, które każde miasto w Polsce powinno stosować do pokonania smogu.

1. Dobra diagnoza - stanu budynków, identyfikacja wszystkich źródeł ciepła, rozpoznanie własnych zasobów.

1. Określenie celów oraz planu, w tym uwzględnienie kwestii CO2, co pozwoli wykorzystać je do pozyskiwania środków w ramach nowej perspektywy finansowej UE.

1. Uwzględnienie celów krótko- i długoterminowych w planach i strategiach miejskich i uzupełnienie ich o skuteczne narzędzia realizacji.

1. Prowadzenie otwartego dialogu z lokalną społecznością - edukacja, komunikacja planów i decyzji.

1. Wzmocnienie kadrowe w kluczowych instytucjach odpowiadających za niskoemisyjną transformację.

1. Powołanie punktu doradztwa technicznego, prawnego i finansowego dla mieszkańców.

1. Zapewnienie wsparcia osobom najuboższym- dedykowane wsparcie bezpośrednie i mechanizmy podatkowe.

1. Aktywne pozyskiwanie środków - NFOŚIGW, środki UE oraz opracowanie bezpośrednich sposobów wsparcia oraz mechanizmów podatkowych.

1. Wdrożenie nowych modeli biznesowych jako stymulacja rozwiązań rynkowych.

1. Prowadzenie monitoringu i wydawanie np. rocznych sprawozdań - ścisłe przestrzegania reguł i harmonogramów" - czytamy w komunikacie poświęconym raportowi.

"Transformacja energetyczna miasta jest rzeczą kluczową. W mieście kumulują się problemy smogu, zagospodarowania odpadów. Miasta mają już dużo do powiedzenia, a będą miały jeszcze więcej" - powiedziała prezes Forum Energii Joanna Maćkowiak-Pandera podczas telekonferencji.

W ramach projektu realizowanego przez Forum Energii z przedstawicielami Urzędu Miasta, spółek miejskich oraz ekspertami Krajowej Agencji Poszanowania Energii powstała kompleksowa diagnoza sytuacji w Żywcu. Policzono między innymi, że:

- Koszty zdrowotne smogu w Żywcu wynoszą obecnie aż 137 mln zł rocznie, i można je zredukować do poziomu maksymalnie 9 mln zł.

- 62 mln zł rocznie płacą mieszkańcy Żywca za ogrzewanie, wydając aż połowę na węgiel. Czyste źródła ciepła będą kosztować według analiz nieco więcej (69 mln zł), ale wyeliminuje to problem smogu z ogrzewania budynków i zredukuje koszty zdrowia.

- Suma wydatków inwestycyjnych na źródła ogrzewania i ocieplenie budynków, do 2030 roku wyniesie 407 mln zł. Można uznać, że ten nakład zwróci się w nieco ponad 3 lata, jeżeli mierzyć go zmniejszonym kosztem zdrowotnym.

- Obecnie aż 84% energii pierwotnej do ogrzewania żywieckich domów pochodzi z węgla. Docelowo aż 33% zapotrzebowania na energię można pokryć ze źródeł neutralnych środowiskowo dostępnych lokalnie.

- Mieszkańcy Żywca płacą aż 88 zł za GJ (jednostkę) ciepła z miejskiej sieci ciepłowniczej, czyli prawie dwa razy więcej niż cena ciepła z alternatywnych źródeł, takich jak piec gazowy i węglowy lub pompa ciepła połączona z instalacją fotowoltaiczną.

"W pierwszym etapie, tam, gdzie działa sieć gazowa rekomendujemy podłączenie do niej budynków. Węgiel będzie wkrótce droższy niż dotychczas, bo pojawi się w składach węgiel wyższej jakości w związku ze zmianami prawnymi. Rekomendujemy też podłączanie budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej tam, gdzie jest to możliwe. W obszarach nie zasilanych gazem i nie objętych miejską siecią ciepłowniczą rekomendujemy pompy ciepła zasilane panelami fotowoltaicznymi. W obszarze południowym miasta, gdzie działa browar, pewnie powstanie mała sieć zasilana kotłem biomasowym należącym do browaru" - powiedział współautor raportu Andrzej Rubczyński.

Jego zdaniem, wdrożenie tych zaleceń zaowocuje poprawą jakości powietrza już w 2025 r., a docelowo - likwidacją smogu.

"Przykład Żywca - jak w soczewce pokazuje problem miast średniej wielkości. Wysokie koszty ciepła z systemu ciepłowniczego, brak strategii odchodzenia od węgla, nieskuteczna termomodernizacja. Polska musi mieć krajową strategię poprawy jakości powietrza i określić cele do realizacji - redukcji emisji CO2, likwidacji pyłów. Trzeba określić datę końcową używania węgla w gospodarstwach domowych. Potrzebujemy też ambitnych celów poprawy efektywności energetycznej. Obecne programy rządowe nie wspierają skutecznej efektywności energetycznej" - wskazano także w komunikacie.

Inicjatywa "Antysmogowa mapa drogowa dla Żywca. Czyste ciepło do 2030 roku" jest realizowana w ramach projektu "Międzynarodowe Forum Współpracy - Czyste ciepło" i finansowana przez Europejską Inicjatywę na rzecz Ochrony Klimatu - EUKI oraz niemieckie Ministerstwo Środowiska.