Jednak nie będzie dużych zakupów taboru w CPK? "Spółka powinna się skupić na budowaniu"

Centralny Port Komunikacyjny do 2032 r. ma wydać nawet 8,7 mld zł na zakup taboru do obsługi Kolei Dużych Prędkości, który będzie wynajmować przewoźnikom w formie wieloletnich umów. Zabezpieczono 1,74 mld zł na ten cel z emisji obligacji, reszta ma pochodzić z finansowania dłużnego. W spółce trwają prace nad biznesplanem dla tego przedsięwzięcia we współpracy z firmą EY. Jednak z ustaleń money.pl wynika, że projekt tak dużego poolu taborowego w CPK może trafić do kosza.

Co więcej, informację o tym, że nie będzie oddzielnej spółki taborowej w CPK, na spotkaniu w wąskim gronie miał niedawno przekazać prezes Centralnego Portu Komunikacyjnego, dr Filip Czernicki. Informacji tej nie udało nam się jednak potwierdzić.

- Spółka konsekwentnie realizuje zadania wynikające z Programu Wieloletniego CPK z 31 grudnia 2024 roku. Spółka nie jest uprawniona do udzielania informacji na temat potencjalnych innych scenariuszy pozyskania taboru na potrzeby inwestycji kolejowych CPK i maksymalizacji udziału polskiego przemysłu w tym przedsięwzięciu - mówi Agnieszka Stefańska-Krasowska, rzeczniczka prasowa Centralnego Portu Komunikacyjnego, w odpowiedzi na pytania money.pl o plany zakupów i taborowej spółki CPK.

Niewykluczone jednak, że w plotce o "pogrzebaniu" planów kolejnej, tym razem taborowej spółki w grupie kapitałowej CPK, może być ziarno prawdy. Bowiem jak dowiadujemy się w kierownictwie Ministerstwa Infrastruktury, są dane, które podają w wątpliwość, czy kupowanie przez CPK taboru kolejowego będzie potrzebne, zwłaszcza na tak dużą skalę.

Policzyliśmy, że zakupy taboru - już podpisane i te, które będą realizowane za chwilę - przez PKP Intercity zaspokoją potrzeby rozwoju ruchu dalekobieżnego do 2050 r. Oznacza to, że pool taborowy w CPK nie jest potrzebny pod taki ruch. Spółka powinna się skupić na budowaniu infrastruktury lotniskowej i kolejowej - mówi money.pl Piotr Malepszak, wiceminister infrastruktury, odpowiedzialny za sprawy kolei.

W podobnym tonie już rok temu wypowiadał się pełnomocnik rządu ds. CPK. - Nie będzie poolu taborowego. Naszym zadaniem jest budowa infrastruktury, a nie wynajem taboru dla innych spółek kolejowych. CPK jest spółką celową powołaną do budowania - mówił w lipcu 2024 r. Maciej Lasek w wywiadzie dla wnp.pl. Dopytywany podkreślił, że to państwowy przewoźnik PKP Intercity zajmie się zadaniem zakupu taboru kolejowego do obsługi linii KDP.

Jak się dowiedział money.pl, żadne decyzje w tym zakresie jeszcze nie zapadły. A - jak słyszymy w spółce - skoro w Programie Wieloletnim CPK zabezpieczone jest 1,74 mld zł na pool taborowy, to spółka prowadzi prace w tym kierunku. Program ten został przyjęty w grudniu uchwałą rządu. Nieoficjalnie słyszymy, że spółka taborowa w grupie kapitałowej CPK dotychczas nie została utworzona.

Również państwowy przewoźnik PKP Intercity potwierdził nam, że ma w swoich planach zakupy taboru kolejowego do obsługi Centralnego Portu Komunikacyjnego. - Nasza strategia uwzględnia zakup pociągów Kolei Dużych Prędkości i planujemy ją realizować. Spółka prowadzi prace związane z zabezpieczeniem finansowania na ten projekt - mówi money.pl Marta Ziemska z biura prasowego PKP IC.

Wiceminister Malepszak wylicza, że na liście zakupów państwowego przewoźnika już dziś jest 300 wagonów z zakładów Cegielskiego z opcją na kolejne 150, do tego 35 hybrydowych pociągów od Newagu (prędkość 160 km/h), 42 "piętrusy" z opcją na kolejnych 30 oraz 26 superszybkich pociągów (prędkość 300 km/h), z opcją na kolejne 20.

- Na koniec tego roku PKP Intercity obecnym taborem zrealizuje pracę eksploatacyjną około 80 mln km. Dzięki zakupom nowego taboru będziemy mogli dołożyć kolejne 50 mln km, czyli do 130 mln km rocznie, co oznacza wzrost o ponad 50 proc. Tymczasem prognozy mówią, że kolejowy ruch dalekobieżny w Polsce ma szansę wzrosnąć do 120 mln pasażerów więc realizowane, jak i planowane zakupy pociągów obsłużą ten ruch. Powyżej tego progu będzie już problem, bo odczuwalne będą skutki demograficzne depopulacji - dodaje Malepszak.

- Nie możemy czekać z zakupami taboru i uruchamianiem pociągów, bo rośnie liczba pasażerów i musimy mieć ich czym przewieźć. Dodam, że wynik na poziomie 88 mln pasażerów rocznie poprzedni zarząd PKP Intercity prognozował dopiero na 2030 r. Spółka już w tym roku zbliży się do tego wyniku - podkreśla wiceminister infrastruktury.

W rozmowie z nami dodaje, że dla efektywności wykorzystania nowej infrastruktury kolejowej konieczne będą też zakupy taboru przez marszałków województw, który następnie udostępniany jest przewoźnikom kolejowym. Mowa o pociągach regionalnych i międzyregionalnych. To również zwiększy możliwości przewozowe, nie tylko do, z i przez Centralny Port Komunikacyjny.

Wydajemy na kolej publiczne pieniądze. I musimy wydawać je efektywnie, a z tym jest problem. Pociąg regionalny na Dolnym Śląsku pokonuje 200 tys. km rocznie, a pociąg tego samego producenta na Podkarpaciu już tylko 100 tys. km. Efektywność wykorzystania zasobów - nad tym musimy pracować - dodaje Malepszak.

Pomysł poolu taborowego pojawił się w CPK jeszcze za rządów Prawa i Sprawiedliwości. Zakładano, że to spółka-córka CPK Tabor kupi pociągi i będzie go leasingować przewoźnikom. W listopadzie 2023 r., już po wyborach parlamentarnych de facto przegranych przez PiS, rząd przyjął uchwałę taborową, zakładającą zakup ponad 100 pociągów do obsługi tras z prędkością 250 km/h na potrzeby sieci "szprych" Kolei Dużych Prędkości. Do 2035 r. planowano wydać na ten cel nawet 20 mld zł.

Tymczasem w czerwcu 2025 r. spółka CPK poinformowała, że chce kupić co najmniej 40 pociągów do obsługi najszybszych połączeń (z prędkością 300 km/h) i drugie tyle na potrzeby ekspresów lotniskowych (Aero Express) i Regio Expressów. W komunikacie prasowym podkreślono wówczas, że ewentualne korekty liczby pociągów mogą dotknąć ostatnią kategorię, bo to marszałkowie województw będą decydować o uruchomieniu takich połączeń.

Spółka CPK poinformowała nas, że prowadzi obecnie konsultacje z marszałkami województw, które leżą na trasie projektowanej linii KDP "Y" Warszawa-CPK-Łódź-Poznań/Wrocław w zakresie taboru Inter Regio i Regio Express.

Odcinek kolejowego "igreka" z Warszawy do CPK i Łodzi ma być gotowy w 2032 r., kiedy planowane jest otwarcie CPK, a całość linii do Wrocławia i Poznania - do 2035 r.

Ekspert rynku transportowego zwraca uwagę, że to Unia Europejska zaleca tworzenie pooli taborowych, tak w przewozach pasażerskich, jak i towarowych. Bo to właśnie zakup nowego taboru jest jedną z głównych barier wejścia nowych podmiotów na rynek. Założeniem jest, że przewoźnicy wyłonieni do obsługi połączeń, będą mogli leasingować tabor.

- Bez interwencji państwa dobrze się to rozwija u nas na rynku towarowym. W segmencie pasażerskim są środki europejskie, więc nie ma takiego ciśnienia. Uważam jednak, że lepszym rozwiązaniem byłoby wyposażenie w większe środki finansowe spółki PKP Intercity na zakup szybkiego taboru. Bo nie spodziewam się nikogo innego, kto byłby taką usługę na przyszłych liniach Kolei Dużych Prędkości realizować - mówi money.pl Adrian Furgalski, prezes Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

Przypomina, że PKP Intercity ma plany zakupienia 46 pociągów poruszających się z prędkością powyżej 300 km/h. - Przewoźnicy z innych krajów, gdyby mieli być zainteresowani konkurencją w szybkich połączeniach na naszych torach, raczej opieraliby się na taborze tych producentów, z którymi już współpracują na swoich rynkach - dodaje Furgalski.

Jego zdaniem jest jednak jeden obszar taborowy, w którym spółka CPK istotnie mogłaby odegrać ważną rolę. - Jeśli Centralny Port Komunikacyjny miałby udzielić taborowego wsparcia, to moim zdaniem tylko w przypadku wolniejszych pociągów AeroExpress i uruchamianych na zlecenie marszałków pociągach InterRegio. Tutaj potrzeby na obsługę regionalnych i międzyregionalnych są duże i będą dalej rosły wraz z prognozowanym wzrostem liczby pasażerów. Dlatego na zakup pociągów jeżdżących 200 km/h może zwyczajnie zabraknąć funduszy, a linie KDP wyłącznie z ruchem powyżej 300 km/h byłyby zbyt słabo wykorzystywane i w łeb wzięłyby założenia o płynących przez nie potokach pasażerów - dodaje ekspert.

Marcin Walków, dziennikarz i wydawca money.pl