Dużo emocji budzi też kwestia składowania odpadów z krajów unijnych na terenie Polski. Gospodarka odpadami jest istotna w skali całego kraju i dla jej efektywnego funkcjonowania konieczne są inwestycje. W ostatnim czasie pojawiły się zmiany w prawie odpadowym, które wywarły wpływ na funkcjonowanie rozmaitych sfer społecznych i gospodarczych.
Paneliści:
· Krzysztof Baczyński, Prezes, EKO-PAK
· Karol Wójcik, Przewodniczący Rady Programowej, ZPGO
· Jakub Tyczkowski, Prezes, Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań S.A. Warszawa
· Robert Chciuk, Dyrektor, Ministerstwo Klimatu
· Anna Marcinkiewicz, Dyrektor, NFOŚiGW
· Marcin Borek, Dyrektor Funduszu Inwestycji Samorządowych, PFR
· Leszek Wieciech, Head of Anti-Corruption Programme, UN Global Compact
Moderator: Jakub Pawłowski, dziennikarz, publicysta
Panel rozpoczął Jakub Pawłowski wyrażając nadzieję, że uda się podczas debaty odpowiedzieć na pewne pytania związane z gospodarką odpadami.
– Podczas całego szczytu mówimy o sprawach aktualnych. Nie możemy uciec od tego co dzieje sie za wschodnią granicą. 2,5 miliona uchodźców z zagranicy trafiło do Polski na koniec marca. Wydaje się, że ten temat nie ma związku z gospodarką odpadami, ale wprost przeciwnie. Czy wstrząśnie to gospodarką odpadami? Jak się mają do tego rosnące koszty paliw? Istotną kwestią są też kary za niewywiązanie się z recyklingu. Czy jest możliwe żeby do wzrostu kosztów nie doszło?
Potrzeby samorządów są znane od dawna
Czy przybycie uchodźców z Ukrainy spowodowało lawinowy wzrost odpadów?
Karol Wójcik: – Około 5 proc. wzrost odpadów w związku z przybyciem uchodźców to nie jest ilość, która wiązałaby się z rewolucją i dodatkowymi kosztami. Nie straszył bym sytuacją.
Najgorsze jest zarządzanie ryzykiem.
Jakub Pawłowski zapytał, jak wygląda to ze trony legislacyjnej. Na horyzoncie jest wiele kwestii prawnych. Czego możemy się spodziewać w najbliższym czasie.
Odpowiada Robert Chciuk: – Ministerstwo przygląda się wnikliwie sytuacji.
Celem ministerstwa jest modelowanie rozporządzeń tak, by odpowiadały na to, co się dzieje na rynku obecnie.
Krzysztof Baczyński: – Nie popadajmy w nurt populistyczny, jeśli chodzi o podwyżki cen i marż. Potrzeby samorządów w zakresie gospodarki odpadami są znane nie od dzisiaj.
Krzysztof Baczyński liczy na takie modyfikacje w przepisach, które poprawia sytuacją w gospodarce odpadami. Niekiedy sortowanie jest nieopłacalne. Rodzi się pytanie, czy strumień pieniędzy płynący do samorządów skierowany, by mieszkańcy nie płacili więcej, spowoduje, że recykling będzie efektywniejszy. Prelegent nie jest przekonany o tym. Każdy pretekst jest dobry, by adresować swoje oczekiwania. Pojawia się nadzieja, że ustawa zostanie głęboko zmieniona.
Każdy z nas popełnia błędy
Robert Chciuk przekazał, że koszty to nie tylko wymienione już czynniki, ale też inne czynniki. Pojawia się kwestia analizy konkurencyjności. Do przetargów stają tylko jedna lub dwie firmy. Wiele gmin stosujących inhouse ma ceny niższe, niż te stosujące procedury przetargowe. Nie zauważono istotnych problemów związanych z napływem uchodźców.
Jakub Tyczkowski: – Nie wszyscy mieszkańcy w Polsce i to w stanie sprzed 24 lutego płacą za gospodarkę odpadami komunalnymi. Z tego, co mi wiadomo płaci około 28-30 milionów. Gdybyśmy objęli opłatami wszystkich to wszyscy płaciliby mniej.
Rozszerzona odpowiedzialność producenta sprowadza się do mechanizmu finansowego, a to nie jest dobrze. Powinniśmy wpływać na efektywny system gospodarki odpadami. Pieniądz jest jednym z mechanizmów, ale nie jedynym. Pytanie dlaczego 35-40 proc. żółtego worka nadaje się do recyklingu? To błędy, które popełniamy my, mieszkańcy. Finalne przetwarzanie/recykling powinno być dofinansowywane.
– Mieszkaniec będzie partycypować w efektywnym systemie ROP udziałem mniej więcej 60 zł w skali roku – zauważa Jakub Tyczkowski.
Celem jest efektywne zarządzanie odpadami.
Krzysztof Baczyński dopowiada, że wielu uchodźców ulokowano w nieruchomościach niezamieszkałych, które nie są w zarządzie samorządów. Takim przykładem jest hala w Nadarzynie.
Konkurencyjność na rynku gospodarowania odpadami
Jak to możliwe, że przy dużych pieniądzach cały czas luka inwestycyjna występuje i konkurencyjność jest podcinana?
Anna Marcinkiewicz odpowiedziała, że oczywiście luka inwestycyjna istnieje.
– Będziemy musieli wybudować przez najbliższe kilkanaście lat kilkaset punktów selektywnej zbiórki odpadów, usprawnić system sortowania.
Panuje iluzja, że tę lukę inwestycyjną jesteśmy w stanie zasypać środkami publicznymi. Środki publiczne są ważne, ale mają charakter interwencyjny, punktowy. Doświadczenia z perspektywy unijnej pokazują, że wykorzystaliśmy w pełni alokację. Warunkiem koniecznym stają się środki publiczne ale również i prywatne. Dedykujemy wsparcie dotacyjne, które ma stanowić wsparcie w realizacji projektów trudnych. Ważne jest stworzenie montażu finansowego inwestycji, które są konieczne.
Jaka jest oferta PFR-u dla samorządów?
Marcin Borek opowiedział o tym, że w zeszłym roku dokonane zostały inwestycje w Dobrą Energię dla Olsztyna. Jest to część łańcucha wartości odpadów, która jest w Polsce potraktowana po macoszemu.
– Zbudowaliśmy 10 instalacji tego typu w Polsce o łącznej przepustowości 1 mln ton. Tak dla porównania dodam, że Niemcy mają 26 mln ton, czyli 26 razy tyle.
Instalacje niemieckie nie są wypełnione, ale Polska jest na szarym końcu Europy w kwestii gospodarowania odpadami. Inwestycja w Olsztynie to 860 mln złotych PFR włożył 50 mln. To nie dużo. Samorządy powinny pracować nad wieloma tego typu projektami w Polsce. Brak ośrodka doradztwa dla samorządów. Pojawiają się problemy proceduralne, które są powodem małej liczby inwestycji tego rodzaju. Instalacje, choćby najtańsze, jak w Krakowie, czy Poznań, to są instalacje przyjmujące odpady za 230-260 zł za tonę, gdy tymczasem Warszawa przyjmuje za 1200. To ogromna różnica.
Szara strefa i jej zagrożenia
Leszek Wieciech: – Kontrolowanych jest zaledwie 8 proc. transportów wjeżdżających do Polski i deklarowanych jako odpady. Wwieźć można wszystko.
Znaczącą rolę odgrywa Krajowa Administracja Skarbowa, ponieważ patrole stojące na granicach współpracują z inspektorami ochrony środowiska. KAS wprowadziła system send do przewozu odpadów, który sprawdził się w innych branżach. Kilka lat temu szara strefa w branży paliwowej była gigantyczna. Zapadła decyzja o uznaniu tego problemu za strategiczny. Konieczne jest kompleksowe podejście do branży odpadowej. Oprócz odpadów komunalnych są przemysłowe, których jest nieporównanie więcej. Na nielegalnym wywozie olejów przepracowanych tracimy, bo mamy instalacje do ich przetwarzania. W związku z tym brakuje surowca w kraju.
Karol Wójcik odpowiedział, że przyczyn wzrostu kosztów w gospodarce odpadami jest wiele. Problemów również.
– Dziś w rozwoju przedsiębiorczości przeszkodą są nie tyle pieniądze, ile skomplikowane procedury środowiskowe. Brakuje w Polsce instalacji do termiki i przetwarzania odpadów. Cierpimy na deficyt instalacji. Przedsiębiorcy prywatni boją się, że jedną arbitralną decyzją mogą stracić dostęp do rynku. Gmina może postanowić, że bezprzetargowo powierzy usługi swoim firmom.
Robert Chciuk dodał, że rynek potrzebuje nieco czasu, by zauważyć pewne możliwości i korzyści. Widoczne są pierwsze symptomy w Departamencie, pojawia się szereg spotkań z przedsiębiorcami. Jest pewne opóźnienie spowodowane pandemią.
Krzysztof Baczyński zabrał głos. Należy pamiętać o aspekcie stabilności prawa, istotnym dla przedsiębiorcy. Jedna ustawa może wywrócić funkcjonowanie przedsiębiorstw do góry nogami. Zniechęca to do inwestowania. Istotną kwestią jest też akceptacja społeczna. Tu pojawia się rola samorządów. W gospodarce odpadami sztuczny jest podział na inwestora prywatnego i publicznego. Opór mieszkańców bywa taki sam. Gminy nie wymieniają się doświadczeniami, co jest niewłaściwe.
Jak poprawić kwestię gospodarowania odpadami?
Leszek Wieciech: Administracja powinna wsłuchiwać się w głos przedsiębiorców, producentów. Lepszy dialog oraz implementacja gotowych rozwiązań.
Marcin Borek: Należy uruchomić mechanizm darmowego doradztwa dla samorządów.
Anna Marcinkiewicz: Planowanie i samorządy to istotne elementy. Wsparcie jest niewystarczające bo potrzebne jest dofinansowanie ze sfery publicznej i prywatnej. Pieniądze są podstawą w inwestycjach. Koszty mają przełożenie na opłaty i trzeba je zniwelować.
Robert Chciuk: Konieczna jest edukacja, która może rozwiązać wiele problemów. Jak będzie ona na dobrym poziomie to osiągnie dobre efekty. Chcemy aby wprowadzić nowe dyrektywy unijne w sposób skuteczny. Ustawy powinny wspierać rynek i pomagać.
Jakub Tyczkowski: Nie możemy tylko krytykować, ale zauważmy, że wykonaliśmy skok cywilizacyjny, z którego musimy się cieszyć. Nie znaczy to, że zrobiliśmy wszystko. Konieczne jest dobre prawo traktujące równo wszystkie grupy.
Karol Wójcik: Zgadzam się całkowicie z przedmówcami. Idziemy w dobrą stronę, ale idźmy trochę szybciej. Jeśli mamy braki, to zrewidujmy procedury.
Krzysztof Baczyński odpowiada, że również zgadza się z przedmówcami. Nie ma jednak jednej złotej recepty ale przed chwilą zarysowano wszystkie cząstkowe recepty. Usiądźmy razem wraz z samorządowcami i popracujmy nad tymi aktami prawnymi. Niech prawo służy wszystkim a nie jednej grupie. Zastanówmy się, jak rozwiązać problem.
Dowiedz się więcej:
OBSERWUJ TOGETAIR na:
Facebook https://www.facebook.com/TOGETAIR2022
Twitter https://twitter.com/togetair
YouTube TOGETAIR
DZIĘKUJEMY, ŻE JESTEŚCIE Z NAMI: TOGETAIR 2022
PARTNER STRATEGICZNY: PKN ORLEN PARTNER GŁÓWNY: PGE GŁÓWNY PARTNER ŚRODOWISKOWO-KLIMATYCZNY: Lasy Państwowe PARTNERZY ECO+: KGHM Polska Miedź, Bank Gospodarstwa Krajowego, McDonald’s, Grypa Żywiec, Microsoft, Polski Fundusz Rozwoju PARTNERZY ECO: Enea, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Sieć Badawcza Łukasiewicz, Lidl Polska, Agencja Rozwoju Przemysłu, ARP e-vehicles, T-mobile, VELUX, PWC, Fortum, Top Farms, Terra Nostra, Państwowy Instytut Geologiczny, NCBR PARTNERZY: PKO Bank Polski, LPP, BOŚ Bank, Saint Gobain, 3M, GPW, PAIH, Karmar, Eko Pak, Murapol, Danone, Żywiec Zdrój, Westinghouse, BOSCH, PKP Intercity, Polregio, Brother, Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego, Hanton, Deloitte, Kross Rental, mLesing, Reloop, Stena Recycling, Rekopol, Lux Rad Nowoczesne Grzejniki, FPS, Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami, Red Snake, United, Koalicja Dbamy o wodę, IMGW PATNER ENERGETYCZNY Tauron PATRONAT HONOROWY: Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki PATRONATY PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO: Parlament Europejski, Komisja Europejska PATRONATY MINISTERSTW: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Ministerstwo Infrastruktury, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Finansów PATRONATY MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW: Świętokrzyskiego, Lubuskiego, Podkarpackiego, Mazowieckiego, Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego, Opolskiego, Śląskiego, Dolnośląskiego, Warmińsko-Mazurskiego, Pomorskiego, Małopolskiego, Lubelskiego, Kujawsko-Pomorskiego, Podlaskiego, Łódzkiego PATRONATY I PARTNERZY MERYTORYCZNI: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, PARP, Państwowa Agencja Atomistyki, govtech, Biuro Rzecznika MiŚP, UOKIK, Polskie Regiony, Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie, IMGW, American Chamber of Commerce in Poland, Business Center Club, green way, Powiat Pilski, Łazienki Królewskie, Clean Air Fund, Polski Alarm Smogowy, Program Czysta Polska, PSPA, PIME, Fundacja Republikańska, Francusko-Polska Izba Gospodarcza GŁÓWNY PARTNER ORGANIZACJI PRACODAWCÓW: Pracodawcy RP PATRONATY UCZELNI WYŻSZYCH: Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Handlowa, Akademia Górniczo-Hutnicza, Szkołą Główna Gospodarstwa Wiejskiego PARTNERZY MIĘDZYNARODOWI: eit Climate-KIC, UN Global Compact Network Poland, Business & Science Poland, American Chamber of Commerce in Poland, EurAtive.pl, Francusko-Polska Izba Gospodarcza GŁÓWNY PARTNER MEDIALNY: Polsat, Polsat News, Interia, Zielona Interia GŁÓWNE PORTALE INTERNETOWE: Wirtualna Polska, money.pl GŁÓWNY PARTNER RADIOWY: PolskieRadio24.pl GŁÓWNY PARTNER BRANŻOWY: Energetyka24 PARTNERZY MEDIALNI: Polska Agencja Prasowa, Rzeczpospolita, Forbes, Polska Press, Audytorium17, RDC Radio Dla Ciebie, Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Koszalin, Radio Opole, Polskie Radio Rzeszów, Radio Poznań, Biznes Alert, Teraz Środowisko, Wysokie Napięcie, Smog Lab, e-ciepło.pl, Pod Prąd, OZEON, Kapitał Polski, Ekologia.pl, EcoEkonomia.pl, Ekologia i Rynek, ekorynek.com, EkoGuru, Comparic.pl, BiznesTuba.pl, Business Hub, Business Magazine, Siła Nauki, SmartMe, Agencja Informacyjna GŁÓWNY PARTNER REKLAMY OOH: Clear Channel ORGANIZATORZY: Fundacja Czyste Powietrze, Fundacja Pozytywnych Idei PRODUCENT: Creative Harder Group
Materiał partnera: TOGETAIR 2022