Kodeks przyjął formę dyrektywy, więc konieczne będzie wdrożenie nowych uregulowań do polskiego prawa. Możliwe są dwie drogi: albo gruntowna nowelizacja ustawy – Prawo telekomunikacyjne, albo wręcz przyjęcie całkowicie nowej ustawy.
Do pięciu kluczowych obszarów zmian wprowadzanych przez Kodeks należą:
1) Objęcie regulacją niektórych usług OTT (over-the-top).
Kodeks zmienia definicję „usługi łączności elektronicznej” poprzez objęcie jej zakresem „usług łączności interpersonalnej”. W praktyce będą to usługi takie jak: Skype czy Facebook, które umożliwiają bezpośrednią wymianę informacji między skończoną liczbą osób. Obowiązki dostawców usług łączności interpersonalnej wykorzystujących numery zbliżą się do obowiązków „tradycyjnych” operatorów telekomunikacyjnych. Z kolei dostawców, którzy nie wykorzystują numerów (np. połączenia za pośrednictwem Facebooka) będzie obowiązywać jedynie część zadań, jak zapewnienie bezpieczeństwa sieci czy przekazywanie informacji Urzędowi Komunikacji Elektronicznej (UKE).
2) Konkurencja i inwestycje.
Wprowadzenie EKŁE miało być zachętą do efektywnych inwestycji. Jak się okazało, szanse na skorzystanie z tej możliwości będą mieli głównie przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej. Mniejsi przedsiębiorcy, zamiast zyskać nowe zachęty do inwestycji, będą musieli liczyć się z możliwością nałożenia na nich obowiązku udzielenia dostępu do infrastruktury w szerszym niż dotąd zakresie.
3) Usługa powszechna.
EKŁE uwspółcześnia obowiązki dotyczące usługi powszechnej, likwidując obowiązek zapewnienia m.in. publicznych automatów telefonicznych i spisów numerów. Nowymi elementami usługi powszechnej będzie dostęp do szerokopasmowego Internetu oraz możliwość nałożenia obowiązków z tego zakresu na wszystkich przedsiębiorców, a nie jak było wcześniej, tylko na przedsiębiorcę wyznaczonego.
Elementem, który podkreśla się w ramach dostępu do usługi powszechnej jest jej przystępność kosztowa. UKE będzie mogło zobowiązać przedsiębiorców telekomunikacyjnych do stosowania ujednoliconych taryf, w tym uśredniania geograficznego, na całym terytorium kraju. Państwa członkowskie, w niektórych sytuacjach, będą mogły zapewnić przystępność cenową usług wchodzących w skład usługi powszechnej, które nie są świadczone w stałej lokalizacji.
4) Prawa użytkowników końcowych.
Zostanie wzmocniona ochrona konsumentów w zakresie przekazywania informacji, szczególnie w zakresie opłat, planów taryfowych czy danych dotyczących poziomu jakości oferowanych usług. Obowiązkiem dostawcy będzie także przekazanie podsumowania najważniejszych warunków umowy (specjalny formularz zostanie opracowany przez Komisję oraz BEREC w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie EŁKE). Co niezwykle istotne, wiele z wymogów dotyczących konsumentów będzie stosowane także do mikro- lub małych przedsiębiorców.
EKŁE przewiduje zapewnienie możliwości przenoszenia usług dostępu do Internetu przez użytkowników końcowych w sposób podobny do przenoszenia numeru telefonu. W przypadku stosowania przez dostawców tych samych środków technicznych, przerwa w dostępie do Internetu nie będzie mogła przekroczyć 1 dnia roboczego. W związku z tym dostawca, od którego usługa jest przenoszona, będzie miał obowiązek jej świadczenia do dnia przeniesienia. Procesem przeniesienia będzie zaś kierował usługodawca przejmujący.
Wprowadzenie porównywarki cen i taryf, uwzględniających także jakość usługi dostępu do Internetu, czy też łączności interpersonalnej niewykorzystującej numerów, będzie niewątpliwą korzyścią dla abonenta.
5) 5G oraz widmo radiowe
EKŁE ma być jednym z narzędzi służących rozwoju sieci 5G w całej Europie. Cel ten wspierany będzie poprzez udostępnienie operatorom większych zasobów widma radiowego i szerszej międzynarodowej współpracy w zakresie zarządzania tym widmem. Określono także, że w okresie co najmniej 20 lat państwa członkowskie powinny zapewnić przewidywalność regulacyjną w zakresie warunków inwestycji w infrastrukturę dla posiadaczy praw z tytułu rezerwacji widma.
EKŁE wraz z tzw. rozporządzeniem e-Privacy są wyznacznikami ram prawnych rynku telekomunikacyjnego na najbliższą dekadę.
EKŁE powinien zostać wdrożony w ciągu 2 lat (do 21 grudnia 2020 r.). Niestety historia pokazuje znaczne opóźnienia w transpozycji dyrektyw w Polsce.
Dyrektywy zmieniające ramy regulacyjne łączności elektronicznej zostały transponowane do polskiego prawa z opóźnieniem 1 roku i 8 miesięcy, a dyrektywa kosztowa – z półrocznym opóźnieniem. Poniższe wykresy ilustrują czas trwania poszczególnych etapów prac nad wdrożeniem ww. aktów.
W przypadku tzw. dyrektywy kosztowej prace nad ustawą trwały krótko, jednakże tryb prac nad nią był niezwykle przyspieszony. Podmiotom, które zostały zaproszone do udziału w konsultacjach publicznych wyznaczono tylko siedem dni na zgłoszenie uwag. Konsultacje tego projektu były zatem iluzoryczne. Nie można pozwolić na tak powierzchowne prace nad ustawą wdrażającą Kodeks, który zmierza do zasadniczej przebudowy prawa telekomunikacyjnego.
Pięć zagadnień opisanych w niniejszym artykule zdecydowanie nie wyczerpuje wszystkich zmian, jakie niesie za sobą Kodeks. Jest ich znacznie więcej, więc dwuletni termin na jego transpozycję nie jest terminem odległym. Co więcej, zmiany dotyczące OTT, konkurencji i inwestycji oraz usługi powszechnej mają charakter systemowy. Tym bardziej wskazane byłoby poddanie projektu ustawy (lub projektów ustaw) wdrażającej EKŁE szerokim konsultacjom publicznym. Ponadto, objęcie usługodawców OTT reżimem Kodeksu oznacza, że znacznie więcej podmiotów niż „tradycyjni” przedsiębiorcy telekomunikacyjni będzie zainteresowanych udziałem w pracach legislacyjnych.
W związku z powyższym ważne jest odpowiednie zaplanowanie strategii i działań związanych z transpozycją EKŁE do polskiego porządku prawnego. Warto pracować nie tylko nad propozycjami optymalnej transpozycji Kodeksu, lecz również przekonywać Ministra Cyfryzacji do możliwie wczesnego rozpoczęcia prac nad odpowiednią ustawą.
Masz pytania? Napisz do autorów artykułu:
radca prawny Kinga Pawłowska-Nojszewska kinga.pawlowska@kancelaria.media.pl
Jan Jeliński jan.jelinski@kancelaria.media.pl
Kancelaria Prawna Media