PIT-37 we wspólnym rozliczeniu, praktyce i orzecznictwie

Możliwość wspólnego opodatkowania małżonków, na przykład na formularzu PIT-37, przewiduje wprost ustawa z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz.U.2019.1387 z późn. zmianami (zwana dalej „Ustawą o PIT”). W art. 6 tego aktu prawnego Ustawodawca zdecydował, że z zasady małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, ale po spełnieniu określonych warunków mogą wnioskować o rozliczenie wspólne.

Art. 6. [Opodatkowanie dochodów małżonków i osób samotnie wychowujących dzieci]

1.Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.

2.Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26, art. 26e i art. 26h; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

2a.Wniosek, o którym mowa w ust. 2, może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

3.Zasada wyrażona w ust. 2 ma zastosowanie również, jeżeli jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany zgodnie z art. 27, lub osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku.

Ustawodawca zdecydował więc, że aby móc rozliczać się wspólnie z małżonkiem, trzeba spełnić przesłanki:

• oboje małżonkowie podlegają obowiązkowi podatkowemu;
• pomiędzy małżonkami istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa;
• małżonkowie przez cały rok podatkowy pozostają w związku małżeńskim (z wyjątkami wdów i wdowców);
• małżonkowie składają wspólny wniosek o wspólne rozliczenie;
• w przypadku PIT-37, aby małżonkowie rozliczali się właśnie tym formularzem, oboje muszą samodzielnie spełniać wymogi do rozliczenia tego właśnie zeznania podatkowego.

Ponieważ zasadą rozliczeń podatkowych jest ich indywidualność, a dodatkowo Krajowa Administracja Skarbowa uruchomiła automatyczne przygotowanie rozliczeń w usłudze Twój e-PIT dla wszystkich podatników PIT-37, część osób może zastanawiać się co stanie się, jeżeli jeden z podatników używa specjalnych profesjonalnych aplikacji do wypełniania PIT (e-deklaracji lub e-PIT’ów) i tam rozliczy się wspólnie z małżonkiem? Czy druga osoba musi w takim wypadku odrzucać swoje rozliczenie w Twój e-PIT? Odpowiedź brzmi: nie. Wspólnie przygotowane rozliczenie PIT-37, jest traktowane jako deklaracja przygotowana samodzielnie i ma pierwszeństwo przez udostępnianymi w usłudze Twój e-PIT deklaracjami „automatycznymi”. Złożenie takiego dokumentu wystarczy.

Część podatników decyduje się na rozliczenie PIT-37 w usłudze Twój e-PIT. Mają oni jednak wątpliwości czy mogą to zrobić, w przypadku rozliczeń wspólnych z małżonkiem. W tej kwestii ustawodawca zdecydował, że w usłudze Twój e-PIT możliwe jest rozliczenie wspólnie z małżonkiem, jednak jako preferencyjny sposób musi być to wyborem podatnika. To znaczy, że automatycznie przygotowane przez Krajową Administrację Skarbową Zeznanie, będzie przygotowane jako deklaracja indywidualna, nawet jeżeli wcześniej podatnicy małżonkowie PIT-37 rozliczali wspólnie. Dlatego jeżeli podatnicy chcą rozliczać się nadal razem, w tym roku za pomocą usługi Twój e-PIT muszą wybrać samodzielnie tę formę opodatkowania po zalogowaniu do usługi. W przypadku jeżeli jeden podatnik wykorzysta możliwość wspólnego rozliczenia w usłudze Twój e-PIT, zeznanie dla drugiego z nich zostanie automatycznie anulowane.

Jednym z nowych obowiązków nałożonych na podatników, jest konieczność wpłacania wszelkich zobowiązań podatkowych z tytułu podatków PIT, CIT i VAT na nowy, indywidualny numer rachunku podatkowego – czyli na tak zwany mikrorachunek. Z tego powodu pojawiły się kolejne pytania, dotyczące wspólnego rozliczenia PIT-37. Na czyj mikrorachunek należy wpłacić ewentualne zobowiązanie podatkowe, czy może należy je podzielić na pół? W takiej sytuacji ustawodawca zdecydował, że małżonek – podatnik wskazany w zeznaniu podatkowym jako pierwszy, powinien zapłacić należność podatkową na swój mikrorachunek.

Jednym z ważnych źródeł wiedzy o aspektach praktycznych przepisów podatkowych i finansowych, jest kształtujące się na podstawie wyroków sądowych orzecznictwo, będące niejednokrotnie drogowskazem w przypadkach, kiedy w przepisach znajdzie się jakaś niejasność, czy nawet luka. W ciągu ostatnich 2 lat do najważniejszych tez wyroków Sądowych można zaliczyć:

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14 marca 2019 roku, LEX nr 2641515

Jeśli małżonkowie decydują się na wspólne opodatkowanie osiąganych dochodów, to ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania, a i solidarna jest ich wierzytelność o zwrot nadpłaty podatku. Tak więc organ podatkowy ma obowiązek prowadzenia jednego postępowania podatkowego i wydania jednego postanowienia dla obojga małżonków.

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, z dnia 11 kwietnia 2018 roku, LEX nr 2494608

Z wyborem opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej stawką 19% wiąże się utrata możliwości wspólnego opodatkowania małżonków, bowiem stosownie do art. 6 ust. 8 u.p.d.o.f., sposób opodatkowania wskazany w art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. (wspólne opodatkowanie małżonków) nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy art. 30c u.p.d.o.f.

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, z dnia 2 marca 2018 roku, LEX nr 2467309

Wniosek o wspólne opodatkowanie jest oświadczeniem woli podatnika o skorzystaniu przez niego z określonego prawa podmiotowego. Bez jego uzewnętrznienia w określonym trybie i czasie podatnik z tego uprawnienia nie może korzystać, gdyż złożenie wniosku po terminie nie wywołuje skutków materialnoprawnych, wskazanych w art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f.

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, z dnia 31 stycznia 2018 roku, LEX nr 2469302

Skoro z jednej strony organ podatkowy ma prawo do dokonania zwrotu całej nadpłaty na rzecz jednego z małżonków jako jednego z wierzycieli solidarnych, zaś z drugiej strony, każdy ze współmałżonków, jako wierzyciel solidarny - jest uprawniony do otrzymania całej nadpłaty - to w sytuacji ciążących na podatniku uprawnionym do otrzymania całej nadpłaty zaległości podatkowych, organ podatkowy może, a nawet musi zastosować art. 76 § 1 o.p. Przepis ten zawiera dyspozycję dla organu podatkowego do obligatoryjnego zaliczenia nadpłaty na zaległości podatkowe i to niezależnie od woli strony domagającej zwrotu nadpłaty. Nie wyklucza on zatem możliwości zaliczenia nadpłaty wynikającej ze wspólnego opodatkowania małżonków na podstawie art. 6 ust. 2 u.p.d.o.f. na poczet zaległości podatkowej jednego z małżonków wynikającej z zobowiązania w podatku od towarów i usług.