Przeciętna miesięczna nominalna emerytura i renta z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych wynosi niecałe 2,5 tys. zł brutto - wynika z ostatnich danych GUS. W porównaniu z ponad dwukrotnie wyższą średnią płacą są to niewielkie pieniądze. Bardziej szczegółowe statystyki pokazują jednak, że jakość życia emerytów wcale nie jest o połowę gorsza.
Z opublikowanego przez GUS w poniedziałek raportu poświęconemu emerytom (dane za 2019 rok) wynika, że w gospodarstwach domowych emerytów przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na jedną osobę przewyższał nieznacznie średnie dochody we wszystkich gospodarstwach domowych.
Czytaj więcej: Fundusz Wsparcia Kultury z kontrowersyjnymi kryteriami. "Okazja do zarobku zamiast rekompensaty"
U emerytów ten dochód był na poziomie około 1863,61 zł, przy średniej krajowej wynoszącej 1819,14 zł.
Należy podkreślić, że pod pojęciem dochodu rozporządzalnego emerytów kryje się nie tylko emerytura, ale też np. świadczenia socjalne, praca dorywcza itp. Poza tym, w gospodarstwach domowych emerytów jest też mniej członków, więc wpływy są w mniejszym stopniu dzielone.
Statystyki finansowe to jedno, ale jak swoją sytuację oceniają emeryci? Okazuje się, że tych dobrze oceniających swój status materialny jest zdecydowanie mniej niż pokazują to ankiety wśród wszystkich gospodarstw domowych. Jest też więcej niezadowolonych.
37,3 proc. gospodarstw domowych emerytów uważało, że ich sytuacja materialna jest dobra lub raczej dobra, 53,2 proc. uważało, że sytuacja ta jest przeciętna, a pozostałe 9,5 proc. oceniało ją jako złą lub raczej złą.
Dobrą lub raczej dobrą sytuację materialną deklarowało 48,6 proc. gospodarstw domowych ogółem, przeciętną 44,4 proc., a złą i raczej złą 7 proc.
Dochody vs wydatki
Teoretycznie dochody na osobę u emerytów wcale nie są tak małe. Pytanie, co z wydatkami? Z raportu GUS wynika, że w 2019 roku przeciętne miesięczne wydatki w polskich gospodarstwach domowych na osobę wyniosły 1 251,73 zł i były realnie wyższe o 3,1 proc. w porównaniu do 2018 roku.
Za to wydatki gospodarstw domowych emerytów osiągnęły zdecydowanie większą kwotę 1 363,61 zł na miesiąc i realnie wzrosły w mniejszym tempie - o 2,5 proc. w porównaniu do 2018 roku.
Czytaj więcej: Waloryzacja emerytur 2021. Rząd powoli odkrywa karty
"Analizując strukturę wydatków gospodarstw emerytów i rencistów należy pamiętać, że ich gospodarstwa domowe są mniej liczne niż średnia liczba osób dla ogółu gospodarstw domowych. Nie pozostaje to bez wpływu na analizowaną powyżej średnią kwotę wydatków na osobę oraz rozkład środków finansowych na poszczególne produkty i usługi" - wskazują urzędnicy GUS.
Wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe w przypadku emerytów stanowiły większą część wszystkich wydatków (28,2 proc.). Średnia dla wszystkich gospodarstw domowych to 25,1 proc.
Gospodarstwa domowe emerytów łącznie w mniejszym stopniu uwzględniały w budżetach wydatki na odzież i obuwie (3 proc.), niż gospodarstwa ogółem (4,8 proc. wydatków).
Za to znacznie większym obciążeniem dla nich były wydatki związane z użytkowaniem mieszkania. W gospodarstwach emerytów stanowiły 21,2 proc., podczas gdy w gospodarstwach domowych ogółem 18 proc. Większy udział wydatków na eksploatację mieszkania wiąże się z mniejszą liczbą osób w lokalach zamieszkiwanych przez emerytów i rencistów.
Specyfikę gospodarstw domowych emerytów i rencistów widać także wyraźnie w zakresie wydatków związanych ze zdrowiem. Obciążenie wydatkami na zdrowie, w tym na wyroby medyczno-farmaceutyczne, urządzenia i sprzęt medyczny było o 3 pkt. proc. wyższe w porównaniu z innymi gospodarstwami. Stanowiły odpowiednio: 8,1 proc. i 5,1 proc.
W gospodarstwach domowych emerytów wydawano znacznie mniej pieniędzy na transport oraz na rekreację i kulturę. Takie wydatki stanowiły 6,7 proc. i 5,4 proc. całości wobec odpowiednio: 9,7 proc. oraz 6,6 proc. udziału tych obu kategorii w wydatkach gospodarstw domowych ogółem.